De Poolse hoofdstad Warschau was zaterdag het toneel van grootschalige demonstraties tegen het beleid van de rechts-nationalistische regering. Omdat die verwikkeld is in een fel conflict met de Europese Unie, was de protestmars ook meteen een stem voor de EU.
Linkse en conservatieve partijen protesteerden in de Poolse hoofdstad met naar schatting een kwart miljoen mensen tegen een reeks controversiële ingrepen van de nieuwe regering. De nationalistische partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) behaalde afgelopen jaar een absolute meerderheid en greep meteen hard in.
Oost-Europa laat zich niets meer voorschrijven door het Westen
Meer macht
Zo gaf de regering zichzelf de macht om de hoofdredactie van de publieke omroep te ontslaan en te benoemen en wilde het de macht van het constitutionele hof inperken bij het beoordelen van nieuwe wetgeving. Die laatste maatregel heeft tot een crisis geleid, want de wet die dit mogelijk moest maken, werd in maart afgekeurd door datzelfde hof. Eerder deze week zei de partijleider van PiS Jarosław Kaczyński dat het hof ‘anarchie’ verspreid.
Demonstranten, niet eerder kwamen er zoveel bijeen, noemen de maatregelen een gevaar voor de democratie en tegenstrijdig met de waarden van de EU. De Europese Commissie liet zich eerder zeer kritisch uit over de Poolse regering en startte een officieel onderzoek naar het functioneren van de rechtsstaat in Polen.
Soevereiniteit
Tegelijkertijd met de demonstraties tegen de regering had zaterdag even verderop een kleiner anti-EU protest plaats, waar naar schatting zo’n duizend mensen op af kwamen. ‘De EU wil niets liever dan zich te bemoeien met wat er gebeurt in Polen,’ zei parlementslid Robbert Winnicki tegen Poolse media. ‘Ze willen onze soevereiniteit inperken.’
De demonstranten lieten zich, net als de regeringspartij, kritisch uit over het Europese plan om meer Syrische vluchtelingen over EU-lidstaten te verdelen. Na de aanslagen in Brussel gaf de Poolse regering aan dat het land niet meer mee zou werken aan de herverdelingsplannen. ‘Onze kinderen en landen zijn in gevaar. Europa moet niet bang zijn, we moet zeggen “genoeg”’, zei premier Beata Szydlo in maart.
De Poolse regering is vooralsnog onverminderd populair bij de kiezers, laten opiniepeilingen zien. Als er nu verkiezingen worden gehouden, zou PiS rond 40 procent van de stemmen krijgen.
Robbert de Witt: Poolse wraak is niet nieuw, maar wel zorgwekkend