Kan de Japanse keizer zomaar aftreden?

Japanse keizer Akihito bracht in 2000 een staatsbezoek aan Nederland Foto: ANP

Maandagochtend heeft de Japanse keizer Akihito zijn volk toegesproken. Vaak komt het niet voor: de laatste keer was vijf jaar geleden, na de nucleaire ramp in 2011. De reden voor zijn toespraak is ditmaal anders van aard: de keizer wil aftreden.

Op subtiele wijze heeft de 82-jarige keizer zijn wens om af te treden in zijn toespraak bekendgemaakt. Keizer Akihito zegt zich zorgen te maken dat hij door zijn hoge leeftijd en kwakkelende gezondheid zijn taken niet meer naar behoren kan vervullen. Hij hoopt op begrip van zijn volk.

Japan is het laatste land ter wereld dat door een keizer geregeerd wordt al is het alleen in naam. In de constitutie staat hij omschreven als ‘het symbool voor eenheid van het volk’. Het is voor een Japanse keizer ongebruikelijk om af te treden, in de grondwet van Japan komt dit niet voor. De conservatieve partij van Japan, waar onder andere premier Shinzo Abe lid van is fel tegen het aftreden van de keizer en vindt dat Akihito tot zijn dood in functie moet blijven.

Desondanks heeft de regering beloofd om te kijken naar de mogelijkheid voor de keizer om af te treden. Ook blijkt uit opiniepeilingen dat een grote meerderheid sympathie heeft voor de wens van de keizer.

Staatsbezoek van keizer aan Nederland

In 2000 bracht de Japanse keizer een bezoek aan Leiden, wat de voorpagina’s van alle kranten in zijn thuisland haalde. De keizer liep vanaf het Japanmuseum Sieboldhuis over het Rapenburg naar de Hortus Botanicus en bleef onderweg, op nummer 51, staan om een praatje te maken met drie studenten die hun hoofd uit het raam staken.

Deze gebeurtenis was zo opmerkelijk dat de fotoplaquette van de gebeurtenis is gemaakt en ter aandenken aan het Sieboldhuis is bevestigd. In Japan is het namelijk ondenkbaar dat de keizer op deze manier met ‘gewone mensen’ praat. Nog steeds zijn er Japanse toeristen die speciaal naar Leiden komen om in de voetsporen van hun keizer te treden.