In Turkije stijgt het ‘anti-Amerikaanse sentiment’, zegt de Turkse regering. Volgens Turkije kunnen de Verenigde Staten dit sentiment alleen maar kalmeren door de islamitische prediker Fethullah Gulen, die door de Turken verantwoordelijk wordt gehouden voor de couppoging vorige maand, uit te leveren.
‘Er heerst een serieus anti-Amerika gevoel in Turkije, en dat kan gauw escaleren naar haat,’ dreigt de Turkse minister van Jusitite Bekir Bozdag dinsdag.
Het is aan de Amerikanen om dit te stoppen, zegt hij. Maar de Amerikanen willen eerst bewijs zien dat Gulen strafbare feiten heeft gepleegd. Zij ontvingen vorige week een nieuw pakket aan documenten, dat nu wordt geëvalueerd, meldde het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken onlangs.
Inlichtingendiensten claimen berichtenapps te hacken
Volgens Bozdag ligt het aantal arrestanten na de coup op 16.000 personen. Daarnaast worden 7.668 personen nog onderzocht op betrokkenheid, maar die lopen nog wel vrij rond. Volgens verklaringen van de regeringen zijn Turkse inlichtingendiensten erin geslaagd verschillende berichtenapps, onder meer ‘ByLock’ en ‘Eagle’ – apps die zich voordoen als conventionele systemen zoals WhatsApp – te hacken die door Gulen-aanhangers zouden zijn gebruikt om de coup voor te bereiden. Hierdoor zijn ze naar eigen zeggen tienduizenden mensen op het spoor gekomen.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan houdt zijn voormalige vriend en huidige aartsrivaal verantwoordelijk voor de mislukte staatsgreep vorige maand. Gulen woont in een afgelegen complex in de Pocono-bergen in de Amerikaanse staat Pennsylvania. Hij heeft een uitgebreid netwerk van aanhangers over de hele wereld, een netwerk dat door de Turken als terroristische beweging is bestempeld. Gulen zelf ontkent betrokkenheid bij de coup, en wijst juist naar Erdogan, die volgens hem de coup zou misbruiken om zijn politieke macht uit te breiden.
Sindsdien is Erdogan begonnen met een grootschalige zuivering van zijn aanhangers in Turkije. Het staatsapparaat, het onderwijs, de rechterlijke macht, het leger, de media en het bedrijfsleven zijn allen doelwit van de zuivering van Erdogan. De Turkse president heeft daarnaast stevige kritiek op Amerika en de Europese Unie wegens een ‘gebrek aan solidariteit’ na de machtsgreep. Leiders uit verschillende landen uitten hun zorgen over de Turkse zuiveringen.
Ook Turken geloven dat Gulen achter coup zat
‘Het is een politiek besluit of de Amerikanen hem uitleveren of niet,’ vervolgt Bozdag. ‘Als hij niet wordt uitgeleverd, betekent het dat Turkije is geofferd voor een terrorist’. Een recente opiniepeiling van persbureau Reuters toonde aan dat twee derde van de Turken gelooft dat Gulen achter de couppoging zit. Sindsdien organiseert de Turkse regering vrijwel dagelijks grote demonstraties ‘voor de democratie en tegen de coupplotters’.
De Turkse premier Binali Yildirim liet zich dinsdag bovendien in felle bewoordingen uit over Gulen in een pleidooi hem uit te leveren. ‘Die religieuze, schaamteloze, liegende, bloedige, moordende nietsnut zal verantwoordelijk worden gehouden voor wat hij heeft gedaan,’ zei Yildirim tijdens een partijbijeenkomst van de regerende AKP in het parlement.