Zondag gaan de Hongaren naar de stembus, om zich uit te spreken over het EU-migratiebeleid. De regering van Viktor Orbán voelt zich oneerlijk behandeld in de migratiecrisis en wil met het referendum de EU ‘democratischer’ maken.
‘Dit is een principekwestie,’ zegt de Hongaarse ambassadeur in Nederland András Kocsis. Zijn regering is fel tegenstander van het Europese plan om 160.000 asielzoekers uit Italië en Griekenland te herverdelen over de andere lidstaten. Terwijl het land naar eigen zeggen zich veel eerder dan de EU inzette om de migratiestromen te stoppen – Hongarije bouwde een hek langs de grenzen met Servië en Kroatië – kreeg het land vooral kritiek te verwerken.
Deze week in Elsevier: premier Orbán zet zijn jokers in tegen moslimmigranten
Hongarije hoeft ‘slechts’ 1.294 migranten op te nemen, maar ook dat is teveel. ‘Vrijwillige quota, daar zijn we niet op tegen’, aldus Kocsis, maar een verplichte herverdeling gaat Hongarije te ver. Volgens de ambassadeur is het plan in Europese achterkamers bekokstooft, tegen de wil van de Oost-Europese landen in. ‘Dwangmaatregelen verminderen de solidariteit in Europa.’
Meer macht voor nationale parlement
En dus stapte het land, net als Slowakije, naar het Europese Hof van Justitie en schreef Orbán een referendum uit. Zondag moeten Hongaren antwoord geven op de vraag ‘Wilt u dat de Europese Unie verplichte herhuisvesting van niet-Hongaren in Hongarije kan opdragen zelfs zonder toestemming van het Nationaal Assemblee?’. Centraal element in de vraag: het Hongarije van Orbán wil meer macht voor nationale parlementen.
Na een campagne van de regering tegen ‘criminele moslimmigranten’ bestaat weinig twijfel over de uitslag. In peilingen krijgt het ‘Nee-kamp’ van Orbán een overgrote meerderheid. De enige vraag is of de kiesdrempel van 50 procent wordt gehaald, anders is de stemming ongeldig. Verscheidene oppositiepartijen hebben opgeroepen tot een boycot, omdat het referendum over immigranten een ‘xenofobische en inhumane’ toon zou hebben.
‘EU kampt met democratisch tekort’
Het referendum gaat maar in bepaalde mate over immigratie en is vooral een test voor Europa. ‘De EU heeft aantoonbaar een democratisch tekort,’ aldus Kocsis, die zegt dat Hongarije volledig in haar recht staat door een volksraadpleging uit te roepen. ‘Als er in Brussel wordt geluisterd naar de uitslag van het referendum, is dat een eerste stap in de goede richting.’
Het is de vraag hoeveel de uitslag teweeg zal brengen in Brussel. Europese politici hebben al toegegeven dat het herverdelingsplan niet werkt – tot op heden werden iets meer dan 5.500 migranten herverdeeld – en er werd vooralsnog door de EU geen echte druk uitgeoefend op landen om daar iets aan te veranderen.
Zelfs de voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker gaf in zijn ‘Staat van de Unie’-speech aan dat de Unie wellicht ‘flexibeler’ moet worden. Het ene land wil meer migranten opnemen, het andere zet zich actiever in voor een goed bewaakte buitengrens. Juncker concludeerde: landen solidariteit opdringen, dat blijkt niet te werken.