In de EU-lidstaten en in Brussel zijn zondag de ogen gericht op Oostenrijk en Italië, waar verkiezingen worden gehouden. De Oostenrijkers kiezen een nieuwe president, de Italianen in een referendum over een grondwetswijziging – een stembusgang die mogelijk gevolgen heeft voor de zittende premier Matteo Renzi.
De Italiaanse kiezers beslissen zondag in een bindend referendum of de grondwet een grondige herziening ondergaat.
Renzi zou wel eens kunnen opstappen
Als het pakket voorstellen wordt aangenomen, betekent het onder meer dat de machtige Senaat van 315 zetels teruggaat naar honderd. De senatoren krijgen bovendien minder directe macht. Zo kunnen ze niet langer de regering naar huis sturen met een motie van wantrouwen. De macht komt vrijwel volledig in handen van de Kamer van Afgevaardigden, die wetsvoorstellen kan goed- of afkeuren. De Senaat beslist daar nu nog over mee, maar verliest die bevoegdheid.
Het is de bedoeling om met hervormingen de veelvuldig terugkerende patstelling in de Italiaanse politiek te doorbreken. Renzi heeft zijn lot verbonden aan de uitkomst, liet hij de afgelopen tijd weten. Als de Italianen nee zeggen tegen de grondwetswijziging stapt hij mogelijk op. Met alle gevolgen van dien: nieuwe politieke onrust in een land waar kabinetten traditiegetrouw heel snel vallen, en daaraan gekoppeld potentiële economische problemen. Die kunnen een gevaar betekenen voor het voortbestaan van de euro.
Nek-aan-nekrace in Oostenrijk?
In Oostenrijk gaan de kiezers vandaag naar de stembus om een opvolger van de sociaaldemocratische president Heinz Fischer te kiezen. Het presidentschap is in Oostenrijk ceremonieel. De keuze is tussen de linkse kandidaat en ex-leider van de Groenen Alexander Van der Bellen (72), en Norbert Hofer (45) van de FPÖ. Dat er nu weer verkiezingen worden gehouden, komt door onregelmatigheden tijdens de presidentsverkiezingen in mei. Toen won Van der Bellen met een klein verschil, maar werd de uitslag ongeldig verklaard vanwege problemen met de stemmen per brief.
Over heel het land genomen lijkt het een nek-aan-nek-race te worden. Maar in de steden, inclusief hoofdstad Wenen, won Van der Bellen in mei. De aanhang van Hofer woont vooral buiten de steden, waar hij in de meeste kiesdistricten de meeste stemmen kreeg. Het laatste debat tussen de twee politici liep uit op een waar moddergooien. Als de FPÖ-kandidaat wint, kan dat een nieuwe boost geven aan aanverwante, andere rechtspopulistische partijen als de PVV van Geert Wilders en Front National in Frankrijk.