Ex-Sovjetleider Gorbatsjov ziet wereld afstevenen op oorlog

Gorbatsjov (85) - brion:AFP

Politieke en militaire leiders klinken steeds oorlogszuchtiger, waardoor de huidige situatie in de wereld almaar gevaarlijker wordt. Het lijkt erop alsof er voorbereidingen worden getroffen voor een oorlog.

Dat zijn de waarschuwende woorden van ex-Sovjetleider Michail Gorbatsjov in het Amerikaanse magazine TIME. Hij ziet een wereld die vandaag de dag wordt overstelpt door problemen, met beleidsmakers die verloren en verward lijken te zijn.

‘We moeten deze vicieuze cirkel doorbreken’

Maar de meeste problemen zijn klein bier vergeleken met de nieuwe wapenwedloop, vindt hij. ‘Het stoppen van deze verderfelijke race moet een absolute topprioriteit zijn.’ De 85-jarige Gorbatsjov, van 1985 tot 1991 de leider van de Sovjet-Unie, ziet dat er steeds meer troepen, militairen en tanks naar Europa worden gebracht. Hij maakt zich vooral ongerust over het feit dat wapens en troepen van de NAVO en Rusland, die normaal gesproken op een veilige afstand van elkaar staan, steeds dichter bij elkaar worden geplaatst.

Militairen bereiden zich voor op een confrontatie met Rusland: Koude Oorlog 2.0. Staal tegenover staal, dat wel. Maar nu met mini-drones, killer robots en gevechtsjagers als vliegend internet. Verslag uit Amersfoort, Den Haag en Krtsanisi.

Dat maakt het gevaar op een gewapend conflict steeds groter. Overheidsbudgetten zijn er volgens Gorbatsjov vooral op gericht om in de sociale behoeften van mensen te voorzien, maar worden nu vooral gebruikt om de militaire uitgaven te verhogen. ‘We moeten nu handelen en ingrijpen, en de vicieuze cirkel waarin we ons bevinden, doorbreken.’

Gorbatsjov viel in ongenade

Gorbatsjov viel na de val van de Muur en het einde van de Sovjet-Unie in ongenade bij de leiders van de huidige Russische Federatie. Hem wordt verweten de Russische status als wereldmacht te grabbel te hebben gegooid. Daar komt nog eens bij dat de economie van het land in de jaren negentig volledig instortte waardoor veel Russen aan de bedelstaf geraakten – iets dat hem mede wordt aangerekend.

Maar in het Westen is hij vanwege zijn glasnost-en perestrojkapolitiek en zijn rol bij het einde van de Berlijnse Muur onverminderd populair. Hij geldt als iemand die pleit voor toenadering tussen Rusland en het Westen – nu zij de laatste tijd zo van elkaar zijn verwijderd.

Toenadering met Trump?

Daar is nu weer alle kans op, aangezien de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump de banden met het Rusland van Vladimir Poetin wil aanhalen. Komende zaterdag zullen ze alvast met elkaar telefoneren. Gorbatsjov is overigens niet mals voor het Westen en de rol die het speelt bij de spanningen.

Uitgerekend tijdens de herdenking in 2014 van 25 jaar val van de Berlijnse muur, kwam hij met forse verwijten aan het adres van Europa en de Verenigde Staten. De nieuwe Koude Oorlog is het gevolg van schending van de afspraken door het Westen, vindt hij (onder meer door de NAVO verder op te laten schuiven richting het oosten). Daardoor is het vertrouwen tussen Rusland en het Westen ernstig geschaad.