De vertrekkende Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry haalt hard uit naar Britse parlementariërs. Die zouden Obama’s plannen in Syrië hebben gedwarsboomd. Kritiek op het beleid van de Amerikaanse president blijft hem achtervolgen.
In een van zijn laatste persconferenties sprak Kerry vrijuit over het buitenlandse beleid van zijn baas, president Barack Obama. Vooral Obama’s uitspraken in 2012 over de ‘rode lijn’ in Syrië – de belofte om het regime van Bashar al-Assad aan te vallen als werd vastgesteld dat hij chemische wapens gebruikte -worden nog veelvuldig aangehaald.
In augustus 2013 bleek het ultimatum toch niet zo definitief. Ondanks bewijs van het gebruik van saringas, besloot Obama om geen militaire actie te ondernemen. Op de vraag of de ‘rode lijn’ van Obama het dieptepunt van zijn presidentschap betekent, reageerde Kerry geprikkeld.
Obama wilde wel, maar werd tegenhouden door Britten
De media hebben het Amerikaanse beleid in Syrië niet goed geanalyseerd, aldus Kerry. ‘De president besloot wel degelijk om het leger in te zetten. Hij maakte publiekelijk bekend dat we gingen doen wat we moesten doen om deze verschrikkelijke overtredingen van het internationaal recht te beantwoorden.’
Het lag uiteindelijk aan Groot-Brittannië dat een grootschalige militaire operatie in Syrië niet doorging, vindt de minister. Obama had om steun gevraagd aan toenmalig premier David Cameron, maar het Britse parlement stemde tegen luchtaanvallen boven Syrië. Dat veroorzaakte daarna problemen in eigen land. ‘Ik belde met misschien wel honderd Congresleden, van wie er opeens veel zeiden: jullie moeten nu ook naar ons toekomen, onze toestemming vragen.’
‘Historici zullen nooit positief oordelen over Obama’s beleid in Syrië’
In plaats van een discussie in het Congres over het gebruik van militaire middelen besloot Obama een deal te sluiten met Assad. Kerry stelde voor tijdens een persconferentie dat Assad niet zou worden gebombardeerd als hij zijn chemische wapenvoorraad zou opgeven. Met hulp van de Russische minister Sergej Lavrov werd dat binnen anderhalf uur geregeld.
Arend Jan Boekestijn: Hoe Amerika de leidende rol in het Midden-Oosten verloor
Kerry vindt die deal goed verdedigbaar. ‘De president heeft nooit gezegd dat hij Syrië niet wilde bombarderen. Maar als we toen wel hadden gebombardeerd, was er geen enkele garantie dat we de wapens uit Syrië zouden krijgen.’
Ruim drie jaar later is het conflict in Syrië nog steeds niet opgelost. Geschiedkundige David Greenberg schrijft in Foreign Policy dat historici ‘nooit vriendelijk zullen gaan oordelen over Obama’s ineffectieve beleid in Syrië’. ‘Het lijkt erop dat Amerika aan invloed rond de wereld heeft ingeleverd, aldus Greenberg. ‘Obama ging te ver om confrontaties te voorkomen.’
Intussen hebben andere landen een voortrekkersrol op zich genomen in het door oorlog verwoeste land. Rusland, Iran en Turkije probeerden onlangs een wapenstilstand te starten in Syrië, zonder Amerika.