In IJsland komt langzaam maar zeker een nieuwe coalitie tot stand. Als de betrokken partijen inderdaad een regering vormen, staat een referendum over toetreding tot de Europese Unie op de agenda.
In tijden van referenda die direct of indirect betrekking hebben op de Europese Unie, is de IJslandse situatie uniek. Waar Groot-Brittannië voor het beëindigen van het EU-lidmaatschap stemde, en ook in Italië en Hongarije referenda werden gehouden met een eurosceptische ondertoon, wordt aan IJslanders juist gevraagd of ze bij de unie willen horen.
Hoe zit het precies?
De oud-premier van IJsland stapte in oktober vorig jaar op, omdat hij werd genoemd in de Panama Papers: hij was in het bezit van een brievenbusfirma in een ‘belastingparadijs’. Met zijn vrouw had hij miljoenen geïnvesteerd, en daar vrijwel geen belasting over betaald.
Nu wordt een nieuwe regering gevormd, waarschijnlijk door een coalitie van drie partijen. Twee liberale partijen, en de eurosceptische Onafhankelijkheidspartij hopen eind deze week met een overeenkomst te komen. De partijen voeren al maandenlang overleg, met het mogelijke EU-lidmaatschap hoog op de agenda.
Euroscepsis door visserijenbeleid
Volgens Ottarr Proppe, de leider van Bright Future, zal de regering inderdaad een referendum houden in dat geval. Het referendum zal gaan over het opnieuw aangaan van toetredingsgesprekken, die in 2015 werden afgebroken. In 2009 begon IJsland, toen geregeerd door een linkse overheid, aan het gesprek met Brussel over mogelijke toetreding.
Momenteel is IJsland lid van de Europese Economische Ruimte en van Schengen. Door de regels omtrent vissen en vishandel in de Europese Unie, die vallen onder het officiële visserijenbeleid, is het onwaarschijnlijk dat IJsland zit te wachten op toetreding tot de EU. Visserijen in IJsland zijn verantwoordelijk voor meer dan een kwart van de economie van het land. Zeker eenvijfde van de banen is direct of indirect verbonden aan de handel in vis.