De Amerikaanse minister van Defensie James Mattis heeft gedreigd de Amerikaanse steun aan de NAVO te matigen als andere lidstaten hun afspraken niet nakomen. Hij doelt daarmee op het voldoen aan de defensienorm van de alliantie.
Minister van Defensie Jeanine Hennis legt de eis voor aan het kabinet, meldt zij woensdag.
Meer uitgeven aan Defensie
Mattis was als Amerikaanse minister van Defensie voor het eerst in Brussel. Hij waarschuwde lidstaten ook dat ze ‘bepaalde dreigingen, waaronder die van Rusland’ negeren. ‘Amerika kan niet meer voor de veiligheid van jullie kinderen zorgen dan jullie zelf,’ aldus Mattis.
Momenteel wordt 70 procent van het NAVO-budget verzorgd door de Amerikanen. ‘Het ongeduld is daar en gaat ook niet meer weg. Dat betekent dat we daar iets mee moeten,’ zegt Hennis. De Amerikaanse oproep om meer te gaan doen is volgens haar ‘zeer gerechtvaardigd’.
‘Maar ik heb tegen de heer Mattis gezegd dat het niet alleen over geld gaat, maar ook over het delen van risico’s en de paraatheid van je troepen. Als je alleen naar het geld kijkt kun je weleens van een hele koude kermis thuiskomen. De NAVO is veel meer dan een prijskaartje, het is ook een waardengemeenschap.’
Naast Hennis zouden ook de Duitse minister van Defensie Ursula von der Leyen en hun Britse collega Michael Fallon de Amerikaanse minister gelijk hebben gegeven in zijn houding.
EU-landen komen belofte niet na
De 28 NAVO-lidstaten hebben beloofd om in 2024 twee procent van hun bruto binnenlands product aan defensie te spenderen. Nederland zit daar met slechts 1,2 procent zeer ver onder. Volgens Hennis moet er in de volgende kabinetsperiode structureel 2,5 miljard bij om op het Europese NAVO-gemiddelde van ruim 1,4 procent te komen.
Sommige landen, waaronder Italië en Spanje, geven nog minder: de twee Zuid-Europese landen geven amper 1 procent per jaar uit aan defensie. Landen die het beter doen zijn bijvoorbeeld Letland en Litouwen, die uit angst voor Rusland, al bijna op de twee procent zitten. Ook Roemenië is goed op koers om de twee procent te halen.
Veel lidstaten, waaronder Nederland, hebben al een weg uitgestippeld naar hogere defensieuitgaven. Maar volgens Mattis zijn die wegen te vrijblijvend. ‘Dus we moeten een nog duidelijker tijdpad met mijlpalen maken,’ aldus Hennis. ‘Daar gaan we ons nu over buigen. Ook de volgende kabinetten zullen hier de komende jaren serieus invulling aan moeten geven.’
Daar is haast bij geboden, want op een NAVO-top eind mei – waar ook de Amerikaanse president Donald Trump aanwezig is – moeten stappen worden gezet naar een eerlijkere verdeling van de lasten van de NAVO. Chef Jens Stoltenberg deed eerder een dringende oproep aan lidstaten om de militaire uitgaven op te schroeven, en zegt ook woensdag ‘alle druk’ te verwelkomen die ertoe leidt dat dat ook gebeurt.