Merkel wil EU-burgers in Groot-Brittannië beschermen, maar hoe?

Volgens Merkel staan de belangen van EU-burgers die in Groot-Brittannië wonen nu voorop - Foto: AFP

In reactie op de officiële Brexit-aankondiging van de Britse premier Theresa May zegt de Duitse bondskanselier Angela Merkel dat zij de Brexit ‘ten diepste’ betreurt. Vooral het lot van burgers uit de Europese Unie (EU) in het Verenigd Koninkrijk baart haar zorgen.

EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk maken zich zorgen om hun toekomst, zei Merkel woensdag. De Duitse regering zal er alles aan doen om ervoor te zorgen dat het effect op het dagelijks leven van deze mensen zo klein mogelijk is.

Drie miljoen EU-burgers

De EU, een ‘voortdurend succesverhaal’, aldus Merkel, moet nu op een rij zetten wat belangrijk is bij de onderhandelingen over de Brexit. Dat gebeurt tijdens een speciale Brexit-top op 29 april. Merkel vindt het lot van EU-burgers die in het Verenigd Koninkrijk wonen en werken een van de belangrijkere elementen. Het gaat om zo’n drie miljoen mensen en het is vooralsnog onduidelijk wat een Brexit voor hen zal betekenen. Eerder verklaarde voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie wel dat EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk ook na een Brexit toegang moeten blijven houden tot het Europese rechtssysteem.

Hij doelt daarmee onder meer op toegang tot het Europees Hof van Justitie (ECJ). Het Verenigd Koninkrijk kwam eerder met een verklaring waarin stond dat de rechten van EU-burgers gewaarborgd blijven, maar dat is volgens de Europese onderhandelaars niet genoeg: de EU wil dat het Europese recht ook voor deze burgers beschikbaar blijft.

May wil geen EU-recht in haar land

In de Europese Commissie bestaat de zorg dat Britse burgers in EU-landen wel alle rechten genieten, maar dat dit omgekeerd niet het geval is. Vertegenwoordigers van de andere 27 lidstaten zetten wel vraagtekens bij de haalbaarheid van het voorstel over het ECJ. Immers, hoe realistisch is het dat de Britten hiermee akkoord gaan?

Premier May verklaarde eerder al dat de jurisdictie van het Europese Hof zich na de Brexit niet meer zal uitstrekken tot haar land. De Europese Commissie vindt het echter ‘van het grootste belang om het Europees recht en de jurisdictie van het Hof te beschermen’.

Het is niet gebruikelijk dat de EU de jurisdictie van het Hof opdringt aan een land dat geen EU-lid is maar wel nauwe banden heeft met de Unie, zoals Zwitserland of Noorwegen. Die twee landen gingen wel akkoord met het vrije verkeer van personen, maar zijn niet gebonden aan het Europese Hof. Wanneer zich een probleem voordoet over een EU-verdrag met een niet-EU-lidstaat, wordt dat via onderhandelingen of arbitrage opgelost.