Oekraïne en Rusland staan sinds maandag bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in het Vredespaleis in Den Haag tegenover elkaar. De Oekraïense regering van Petro Porosjenko eist dat de regering van president Vladimir Poetin onmiddellijk stopt met haar steun aan de gewapende rebellen in Oost-Oekraïne.
Oekraïne verklaart dat er geen enkele twijfel is over de rol die Rusland sinds drie jaar speelt, ondanks de herhaaldelijke ontkenning van Russische zijde.
Financiering van terrorisme en discriminatie
De Oekraïense vertegenwoordigers in Den Haag wijzen onder meer op ‘wagonladingen projectielen’ die de afgelopen tijd zijn neergekomen op bewoond gebied. ‘Kan er enige twijfel zijn over waar deze munitie vandaan komt? Nee, die komt uit Rusland,’ aldus Oekraïne. Volgens de regering van Porosjenko financiert Moskou terrorisme, en is er hard bewijs dat in Oost-Oekraïne zware wapens worden ingezet door de pro-Russische separatisten.
Kiev houdt de regering van de Russische president Vladimir Poetin onder meer verantwoordelijk voor het neerschieten van vlucht MH17 in 2014 en eist daar een schadevergoeding voor. Volgens het internationaal strafrechtelijk onderzoek kwam de BUK-raket waarmee het toestel werd neergehaald uit Rusland. Oekraïne zegt dat de lanceerinstallatie onder de huidige omstandigheden morgen weer zou kunnen terugkeren naar Oekraïne. ‘Wat is het volgende? Wordt er weer een vliegtuig neergehaald?’ klinkt het bij het ICJ.
Daarnaast beschuldigt Oekraïne de Russen ervan burgers te bombarderen, bijvoorbeeld in de steden Marioepol en Kramatorsk, en tevens van discriminatie en pogingen om niet-Russische cultuur weg te vagen. Zo zou Rusland de Oekraïense en Krim-Tataarse talen weren van scholen op de Krim, die eerder door de Russen werd geannexeerd.
De officiële aanklachten voor het hof zijn dan ook dat de Russische regering internationale verdragen over financiering van terrorisme en tegen discriminatie zou schenden.
Bang voor Trump
De eerste zittingsdag trok vooral Oekraïense pers. De komende dagen staan de twee landen nog tegenover elkaar. Wanneer het VN-hof met zijn beslissingen komt, is nog niet te voorspellen. Zowel Oekraïne als Rusland heeft het hof overigens nog niet erkend.
Na een relatief rustige periode laaide het geweld in het oosten van Oekraïne in januari weer op. Beide landen gaven elkaar daarvan de schuld. Daarnaast vreest Oekraïne de Amerikaanse steun te verliezen nu president Donald Trump de banden met Rusland wil aanhalen.
Het conflict in Oekraïne leidde in 2014 tot een dieptepunt in de relatie tussen Rusland en het Westen. De Russen annexeerden de Krim en besloten de separatisten in Oost-Oekraïne te steunen in hun strijd tegen de Oekraïense regering. Het Westen stelde allerlei sancties in: de verwachting is dat met Trump als president de relaties weer kunnen worden hersteld.