De reacties op de verkiezingsoverwinning van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan in het referendum over de grondwetswijziging liegen er niet om. Europa is niet blij met het resultaat.
Het was een zeer nipte overwinning: 51.5 procent van de Turken stemde voor de grondwetswijziging.
Blauw: meerderheid nee-stemmers, rood de ja-stemmers in #Turkije. pic.twitter.com/aAsBfzPKJd
— Ad van Oosten (@AdvanOosten) 17 april 2017
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Verdeeldheid in Turkije
EU-parlementariër en Turkije-rapporteur Kati Piri (PvdA) vindt dat bij doorvoering van de grondwetswijziging de onderhandelingen met Turkije over toetreding tot de Europese Unie moeten worden opgeschort. ‘Een nipte meerderheid heeft voor gestemd,’ schrijft Piri op haar website.
‘Dit is een trieste dag voor alle democraten in Turkije.’ Het grote aantal mensen dat tegen heeft gestemd laat volgens haar zien dat er ‘miljoenen burgers zijn in Turkije die Europese waarden delen. Voor hen moeten we altijd blijven vechten en de deur nooit sluiten.’
Almost half of Turkish population voted ‘NO’. Imagine if it had been a fair electoral campaign! #TurkishReferendum
— Kati Piri (@KatiPiri) 16 april 2017
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ook Guy Verhofstadt, voorzitter van de liberale ALDE-fractie in het Europees Parlement, vindt dat de toetredingsgesprekken moeten worden gestopt als Erdogan de grondwetswijziging doorzet. De meerderheid is volgens hem te klein.
Very tight result in #turkish referendum. If Erdogan persists, EU should stop accession talks
— Guy Verhofstadt (@GuyVerhofstadt) April 16, 2017
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De Europese Commissie reageert vooralsnog terughoudend. Zij ‘neemt kennis van het resultaat van het referendum in Turkije’. De implementatie van de aangepaste grondwet ‘zal worden beoordeeld in het licht van Turkije’s verplichtingen als kandidaatlid van de Europese Unie en als lid van de Raad van Europa’, aldus een gezamenlijke verklaring zondagavond van voorzitter Jean-Claude Juncker, EU-buitenlandchef Federica Mogherini en EU-Commissaris Johannes Hahn (Uitbreiding).
De Commissie zegt te wachten op de bevindingen van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), die als waakhond fungeert voor verkiezingen, ‘ook met betrekking tot beschuldigingen over onregelmatigheden.’ De Turkse oppositie trekt de echtheid van de uitslag namelijk in twijfel, omdat de Turkse kiesraad zondag verklaarde dat ongestempelde stempassen ook werden meegenomen in de uitslag.
‘We moedigen Turkije aan om de zorgen en aanbevelingen van de Raad van Europa ter harte te nemen, ook wat betreft de noodtoestand. Gezien het krappe resultaat van het referendum en de verreikende gevolgen van de grondwetswijzigingen, roepen we de Turkse autoriteiten op de breedst mogelijke nationale consensus te zoeken voor de invoering ervan,’ aldus Juncker, Mogherini en Hahn.
Kamerleden negatief over uitslag
Tweede Kamerleden reageerden zondagavond negatief op de uitslag. ‘Bijna helft van de Turken zegt NEE. Erdogan mag zich nauwelijks een winnaar noemen in een tot op het bot verdeeld land,’ schrijft bijvoorbeeld SP-Kamerlid Sadet Karabulut op Twitter.
Bijna helft van de Turken zegt NEE. Erdoğan mag zich nauwelijks winnaar noemen in een tot op het bot verdeeld land. https://t.co/ryppOyGALd
— Sadet Karabulut (@SadetKarabulut) 16 april 2017
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ook VVD’er Han ten Broeke benadrukt de Turkse verdeeldheid: ‘Verregaande bevoegdheden na een marginale overwinning,’ twitterde hij. PVV-leider Geert Wilders reageerde in een Engelstalige tweet: ‘Vandaag koos Turkije voor meer islamofascisme en totalitarisme,’ met bijgaand een foto van Erdogan gefotoshopt als jihadist van Islamitische Staat (IS).
D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma: ‘In een democratie is het cruciaal dat macht begrensd is en dat burgers rechten hebben die de staat niet kan afnemen. Dit referendum staat hier haaks op en bevestigt de negatieve trend die is ingezet onder Erdogan: Turkije glijdt af naar een dictatuur.’
Later maandag reageerde ook minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders (PvdA) op de uitslag. ‘Deze grondwetswijzigingen concentreren veel macht in één persoon. De Europese Unie zal het verdere verloop kritisch moeten beoordelen,’ aldus Koenders.
‘Net als de Hoge Vertegenwoordiger van de EU en de secretaris-generaal van de Raad van Europa roep ik Turkije op de aanbevelingen van de Raad van Europa, waarvan Turkije lid is, op te volgen,’ stelt Koenders. Die aanbevelingen hebben betrekking op de zorgen over de sterke concentratie van macht in één hand die gevolgen kan hebben voor de scheiding der machten en de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in Turkije.
Koenders benadrukt dat de bevolking verdeeld is, en dat de herinvoering van de doodstraf via een eventueel referendum een breuk zou zijn met de Europese waarden.
‘We staan in contact met onze Europese partners. Samen met hen zullen we de ontwikkelingen kritisch blijven volgen en het gesprek met Turkije hierover moeten aangaan,’ aldus Koenders. Hij is op dit moment in Tirana, hoofdstad van Albanië, waar hij met onder anderen de Duitse vicebondskanselier Sigmar Gabriel overlegt over de uitslag van het Turkse referendum.