Het Hongaarse parlement richt met een nieuwe wet zijn pijlen op de universiteit van de omstreden miljardair George Soros. De aanval komt na forse kritiek van de Hongaarse premier Viktor Orbán op organisaties die door Soros worden gefinancierd.
De nieuwe wet is gisteren ingevoerd met een versnelde procedure en moet volgens de regering zorgen voor academische soevereiniteit. Universiteiten die worden aangestuurd vanuit zowel Hongarije als het buitenland, moeten aan strenge eisen voldoen.
De Central European University (CEU) in Boedapest – in de volksmond de Soros-universiteit genoemd – wordt niet alleen gefinancierd door Hongaarse, maar ook door Amerikaanse instellingen. Bovendien kunnen studenten een Amerikaans en een Hongaars diploma halen. Volgens de nieuwe wet zou de CEU een faculteit moeten openen in New York, anders mag de universiteit geen studenten meer aannemen.
Wat nu voor CEU?
Het betekent misschien wel het einde van CEU. Vorig jaar opende Soros nog een nieuw hoofdgebouw van de universiteit in hartje Boedapest, ter waarde van 34 miljoen euro. Het is opvallend dat Orbán – de eurosceptische premier – misschien een einde maakt aan CEU: hij ontving zelf een studiebeurs die door Soros werd betaald.
Nu is Orbán duidelijk: ‘Niemand staat boven de wet in Hongarije, ook niet als je een miljardair bent.’ De wet heeft niets met CEU of Soros te maken, stelt de regering. ‘Het enige doel van deze regels is dat internationale universiteiten zich aan de regels houden en transparant blijven.’
Hoe het nu verder moet met de universiteit, is onduidelijk. De rector geeft aan voorlopig in Boedapest te blijven. ‘De toekomst van de universiteit is afhankelijk van de ontwikkelingen in de relatie tussen Hongarije en de Verenigde Staten,’ zegt Orbán.
Orbán en Soros
Critici zeggen dat Orbán met de wet tegenstanders van zijn nationalistische beleid monddood wil maken. Ook zou de academische vrijheid worden ingeperkt. De wet is volgens onder meer de Amerikaanse ambassade in Boedapest een aanval op de vrijheid en op CEU. Het bestuur van de universiteit vraagt zich bovendien af of de wet niet in strijd is met de Grondwet. Orbáns afkeer van de sociaal-liberale opvattingen van Soros zou een belangrijke rol spelen bij het invoeren van de controversiële wet.
De Hongaarse miljardair staat bekend om zijn politieke donaties. In augustus vorig jaar kwam het Soros-lek naar buiten, waaruit bleek dat zijn invloed tijdens de campagne voor het Oekraïne-referendum in Nederland nog groter was dan gedacht. Soros financiert vooral pro-EU-projecten en campagnes die de macht van Brussel vergroten.
De belegger staat al decennialang te boek als gepassioneerd eurofiel – een groot contrast met Orbán en diens eurosceptische beleid. Soros schetste voor het EU-referendum van Groot-Brittannië al een doemscenario: hij sprak van chaos als de Britten uit de EU zouden stappen.