De uitslag van de Britse verkiezingen is binnen: de Conservatieve partij noch Labour heeft een meerderheid in het Lagerhuis, dus is er sprake van een hung parliament. Wat betekent dat, en wat zijn de opties?
Een hung parliament, waarbij geen partij als winnaar uit de bus komt, is de afgelopen decennia slechts een paar keer voorgekomen. Voor het laatst na de verkiezingen in 2010, daarvoor in 1974.
Historische uitslag
Er zijn geen duidelijke regels over de formatie van een coalitie na de verkiezingen. Over het algemeen zal de grootste partij de eerste stap nemen om met andere partijen in gesprek te gaan. Als demissionair premier en leider van de grootste partij zal May – mits ze aanblijft – het gesprek aangaan met andere partijen.
Conservatieven eisten vrijdagochtend vroeg al dat zij mogen beginnen met het vormen van een coalitie. In 2010 gingen de Conservatieven in zee met de Liberal Democrats, maar dat bleek dramatisch voor deze middenpartij, die in 2015 een enorm verlies leed.
Daarnaast hebben de liberalen sindsdien een heel andere koers gevaren dan de Conservatieven. De eurofiele partij van Tim Farron is de enige grote partij die actief zoekt naar een alternatief voor Brexit.
Coalitie met de DUP als optie
Ian Duncan Smith, voormalig staatssecretaris en oud-partijleider van de Conservatieven, opperde op Sky News een coalitie met de DUP, een Noord-Ierse unionistische partij. The Telegraph meldt dat May nu al spreekt met DUP-leider Arlene Foster over een mogelijke samenwerking. Hoewel de Conservatieven vaak op een lijn zitten met de Democratische Unionistische Partij, zijn er ook veel tegenstellingen.
Zo ziet oud-premier David Cameron de invoering van het homohuwelijk als paradepaardje van de moderne, liberale Tories. De DUP is juist fel tegen het homohuwelijk. Noord-Ierland is ook het enige constituerende land in het Verenigd Koninkrijk waar het homohuwelijk niet is ingevoerd.
Met de DUP zou May slechts een kleine meerderheid hebben, maar het ziet ernaar uit dat een samenwerking met de Unionisten de enige serieuze optie is voor de Conservatieven. Bovendien pleitte de DUP vorig jaar voor een Brexit, en was Foster – die goede banden onderhoudt met de Tories – uitgenodigd op het partijcongres van de regeringspartij.
Andere partijen zetten de hakken in het zand. De Liberal Democrats willen ‘geen deal, geen deal met wie dan ook’, volgens partijleider Farron. Als anti-Brexit-partij is het onwaarschijnlijk dat de middenpartij hierop terugkomt.
Labour weigert coalitie
Een coalitie tussen Labour en de Conservatieve Partij is uitgesloten. Tijdens de verkiezingen waarschuwde May steevast voor de ‘chaotische coalitie’ die zou ontstaan als Labour de grootste partij werd. Labour heeft dan ook uitgesloten samen te werken met andere partijen.
May verliest meerderheid na dramatische verkiezingen. Meer >>
Wel zou de partij een minderheidsregering te vormen, maar zolang Labour de tweede partij is, maakt de partij weinig kans op regeringsdeelname.
Een samenwerking met SNP is overigens niet uitgesloten. De Schotse nationalisten weigeren mee te werken aan een coalitie, maar willen wel een deal sluiten waarbij ze steun geven aan een minderheidsregering bij stemmingen over bepaalde onderwerpen. Zo hoopt leider Nicola Sturgeon de Conservatieven – die fel tegen Schotse onafhankelijkheid zijn – uit het kabinet te houden.