Italië stuurt de marine nu ook naar de Libische territoriale wateren om te patrouilleren. Een nieuwe aanpak in het oplossen van de migrantenstroom. Tot dusver opereerde Italië alleen in internationale wateren.
Door in de territoriale wateren te patrouilleren, hoopt Italië mensensmokkelaars en de migratiestroom aan te pakken. De Libische regering is niet in staat om dit werk uit te voeren. Sinds het afzetten van dictator Khaddafi verkeert het land in chaos.
Volgens persbureau Reuters zal de Italiaanse ministerraad het plan vandaag behandelen. Naar verwachting wordt het plan goedgekeurd en zal ook het parlement er volgende week mee instemmen. Het Italiaanse plan heeft de steun van de EU-partners, zo liet de Italiaanse premier Paolo Gentiloni weten.
Legitimiteit
De missie staat gepland voor eind augustus. Hoeveel schepen en bemanningsleden worden ingezet, moet nog worden onderzocht. Of de inzet van het Italiaanse leger in de territoriale wateren legitiem is, is ook onzeker. Dit is afhankelijk van het internationaal recht.
De Italiaanse premier maakte afgelopen donderdag een deel van een brief openbaar. In deze brief verzoekt de internationaal erkende regering van Libië oorlogsschepen te sturen naar de Libische kust. Een dergelijk verzoek is cruciaal: zonder verzoek mag een land de territoriale wateren van een ander land niet bevaren. Dit geldt als schending van het internationaal recht. De geopenbaarde brief is dus van cruciaal belang voor de Italiaanse missie: die zal immers in Libische wateren plaatsvinden. De Libische autoriteiten ontkennen nu echter toestemming te hebben gegeven.
In de praktijk wordt er weinig rekening gehouden met de rechten van andere landen. Zo is de NAVO in Syrië militair actief zonder uitnodiging daartoe van de Syrische regering. Slechts de Russische troepen zijn op uitnodiging actief in Syrië.
Eenzelfde tactiek zou Italië kunnen volgen, om tegen het recht in alsnog in Libische wateren te opereren. Maar dit is onwenselijk: toestemming van de Libische regering is de beste manier. Maar Libië is verdeeld en dat maakt het extra moeilijk.
Er is in het land geen centraal bestuur. De twee grootste groepen zijn de door de Verenigde Naties gesteunde regering in het westen, en in het oosten een regering onder leiding van het leger. Een echt centraal bestuur ontbreekt, toestemming is daardoor moeilijk te verkrijgen.
Zoveel asielzoekers nam Nederland op
Daar komt bovenop dat de twee heersende partijen in Libië het continu met elkaar oneens zijn. De Italianen is er alles aan gelegen niet betrokken te raken bij een conflict tussen beide partijen.
Voor Europa is stabiliteit tussen beide partijen überhaupt van groot belang. Alleen met stabiliteit kan de migrantenstroom uit Libië onder controle worden gebracht. Mede daarom probeerde de Franse president Emmanuel Macron eerder deze week de twee groepen te verzoenen.
Het afsluiten van de zeeroute van Libië naar Europa is niet alleen van belang voor Italië, maar voor heel Europa. Sinds 2014 zijn er al 600.000 mensen via Libië naar Europa gemigreerd. Steeds meer migranten zijn economische migranten. Zij komen niet uit landen als Syrië en hebben vaak geen recht op asiel. De overtocht is gevaarlijk en levert veel problemen op in het zuiden van Europa. Tegelijkertijd verdienen mensensmokkelaars veel geld aan de migratiestroom.
Onveilig en inhumaan
Het voordeel van patrouilleren in de territoriale wateren in plaats van de internationale wateren heeft opnieuw te maken met het internationaal recht. Migranten die worden onderschept in territoriale wateren, kunnen meteen worden teruggestuurd naar Libië. Wordt een migrantenboot onderschept in internationale wateren, dan moet de Italiaanse marine deze mensen naar Italië brengen.
Dit weten veel migranten en daarom zitten er vaak veel meer mensen op een boot dan veilig is. Levensgevaarlijk, want lang niet alle boten worden op tijd ontdekt en veel vluchtelingen verdrinken in hun poging Europa te bereiken.
Bangladesh wil migranten niet terug 
Critici zetten vraagtekens bij de Italiaanse aanpak. Zij wijzen erop dat het terugsturen van migranten naar Libië inhumaan is. Libië wordt gezien als een onveilig land, de Libische kustwacht zet migranten vast, vaak onder inhumane omstandigheden. Rome pleit er daarom voor om internationale waarnemers toezicht te laten houden in de migrantenkampen.