De Spaanse premier Mariano Rajoy wil dat in januari nieuwe verkiezingen worden gehouden in Catalonië. Dat besloot hij vrijdag in Madrid met de leider van de socialistische partij PSOE Pedro Sánchez.
De Ciudadanos, een tweede oppositiepartij, zou zich ook voor de plannen van Rajoy hebben uitgesproken. De stembusgang is een logisch gevolg van het intrekken van het Catalaanse zelfbestuur volgens artikel 155 van de Grondwet. De Spaanse ministerraad vergadert daar zaterdagochtend over. De verkiezingen moeten volgens Rajoy leiden tot herstel van de grondwettelijke orde en uiteindelijk uitmonden in nieuw zelfbestuur.
Beslist de Spaanse regering zaterdag officieel tot het in werking stellen van artikel 155, dan kan de maatregel om Catalonië zijn zelfbestuur af te nemen eind volgende week al worden goedgekeurd door de Senaat, laat een woordvoerder van het Spaanse parlement weten.
Consensus
Een brede consensus in het Spaanse parlement is belangrijk voor Rajoy, want het in werking stellen van artikel 155 kan rekenen op groot protest onder de Catalaanse bevolking.
Als steunbetuiging aan de separatisten halen de Catalanen vrijdag massaal geld weg bij Spaanse banken die overwegen om hun hoofdkantoor buiten de Spaanse deelstaat te vestigen. Bij de banken staan lange rijen, maar volgens berichten van RTL Nieuws worden geen grote bedragen gepind. Het gaat meer om een symbolische actie dan een bankenrun. De meesten pinnen een bedrag rond de 155 euro, wat verwijst naar artikel 155 in het Spaanse wetboek.
Steun van May
Rajoy kan bij zijn besluit rekenen op steun van de Britse premier Theresa May. May zei vrijdag dat ‘het volk zich aan de wet moet houden en de Spaanse constitutie moet worden gehandhaafd’. ‘Ik heb vanochtend met Rajoy gesproken en aangegeven dat de positie van het Verenigd Koninkrijk helder is,’ zei May na twee dagen overleg op een EU-top in Brussel.
Op 1 oktober liep een referendum over de onafhankelijkheid van Catalonië volledig uit de hand. Bij gewelddadige confrontaties raakten 33 politieagenten en bijna 900 burgers gewond. Eerder had het Spaanse Hooggerechtshof het referendum illegaal verklaard. Omstreeks 2,2 miljoen mensen brachten hun stem uit en 90 procent van hen stemde voor onafhankelijkheid. Veel nee-stemmers bleven thuis.
Wereldwijde verontwaardiging
Het geweld leidde wereldwijd tot verontwaardiging. In de dagen na het referendum gingen zowel voor- als tegenstanders van onafhankelijkheid massaal de straat op. De Catalaanse regiopresident Carles Puigdemont tekende op 10 oktober een onafhankelijkheidsverklaring, maar wachtte met de invoering ervan omdat hij eerst met Madrid om de tafel wilde. Rajoy eiste de afgelopen dagen helderheid over de status van de deelstaat.
In het kader van een onderzoek dat is ingesteld door het Spaanse Hof zijn op 16 oktober twee separatisten gearresteerd. Jordi Sanchez van de Catalaanse Nationale Assemblee en Jordi Cuixart van Òmnium Cultural zijn aangehouden wegens het verstoren van de openbare orde, een maand eerder.