Om af te rekenen met het grootschalige (seksuele) wangedrag van haar medewerkers, stelt Oxfam een wereldwijd onderzoek in. Met een ‘actieplan’ wil de hulporganisatie haar naam zuiveren na de beerput die openging over het seksschandaal in Haïti.
Er komt een onafhankelijke onderzoekscommissie die over de hele wereld ‘alomvattend’ onderzoek gaat doen naar seksueel misbruik en ander wangedrag, schrijft Oxfam in een persbericht. Dat doet de ngo na de ophef over het schokkende seksschandaal in Haïti, waar Oxfam-medewerkers onder meer betaalden voor seksfeesten met prostituees die mogelijk minderjarig waren. ‘Wat er in en na Haïti gebeurde, is een ernstige smet op Oxfams naam. Dit gaat ons jarenlang achtervolgen, en terecht,’ zegt Winnie Byanyima, algemeen directeur van Oxfam International.
Vrouwenrechten: nog lange weg te gaan in Midden-Oosten, lees het stuk uit het weekblad 
Gisteren zei de Belg Roland Van Hauwermeiren, de voormalig Oxfam-topman onder wiens leiding de ‘orgies’ in 2010 werden georganiseerd, nog dat ‘veel wordt overdreven’. Maar Oxfam International lijkt alle media-ophef aan te grijpen om de organisatie eindelijk eens grondig door te lichten.
800.000 euro voor integriteit
Zo wordt het interne onderzoek naar de wantoestanden in Haïti zo snel mogelijk openbaar gemaakt. Verder investeert de ngo jaarlijks ruim 800.000 euro, drie keer zoveel als hiervoor, in ‘integriteitsbeleid’. ‘We gaan veel meer tijd en aandacht besteden aan het overbrengen van onze ethische code,’ zegt woordvoerder Ruud Huurman van Oxfam Novib, dat overigens al jaren wist wat er in Haïti gebeurde. ‘Zo benadrukken we dat je geen seks mag hebben met vrouwen in deze landen als daar ook maar iets van geld of een tegenprestatie tegenoverstaat.’
‘Liefde mag je natuurlijk niet verbieden, en dat moet je ook niet willen. Maar waar een machtsrelatie bestaat, kan dat absoluut niet.’ Ook geeft Huurman aan dat het medewerkers volgens de ethische code niet is toegestaan om geschenken of geld aan te nemen voor noodhulp.
Medewerkers die zich misdragen, kunnen ‘rouleren’
Een ander veelvoorkomend probleem bij Oxfam en bij andere hulporganisaties is dat medewerkers die in de fout gaan, later weer bij een andere organisatie terugkeren. Zo betaalde Van Hauwermeiren in 2004 toen hij directeur was van Merlin, voor zeer jonge prostituees in het West-Afrikaanse Liberia. Na een intern onderzoek werd hij ontslagen. Maar twee jaar later kon hij ‘gewoon’ weer aan de slag bij Oxfam, om in 2008 in Tsjaad opnieuw jonge vrouwen uit te nodigen voor ‘seksfeestjes’.
‘Behalve deze seksfeesten – een rotwoord, maar zo is het wel gewoon – is het allerergste dat medewerkers die zulke dingen hebben gedaan, kunnen rouleren en hun wangedrag op andere plekken herhalen,’ zegt woordvoerder Huurman daarover. Om dat voortaan te voorkomen, zet de organisatie een internationale databank op met referenties, die alleen door ‘geautoriseerde medewerkers’ kunnen worden gegeven.
Ook in Calais werden activisten beschuldigd van misbruik:
Ophef om ‘seksueel misbruik door activisten’ in Jungle van Calais
Het lijkt een kwestie van tijd vóór nog meer grote schandalen bij hulporganisaties bekend worden. De Britse oud-staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking Priti Patel zei maandag dat het seksschandaal in Haïti slechts ‘het topje van de ijsberg’ is. Ook Andrew MacLeod, voormalig chef van het coördinatiecentrum voor noodhulp van de Verenigde Naties, luidt de noodklok. Volgens hem richten ‘roofzuchtige pedofielen’ zich nu op hulporganisaties om zo gemakkelijk toegang te krijgen tot kinderen in derdewereldlanden .
Ook misbruik bij Artsen zonder Grenzen
Hulporganisatie Artsen zonder Grenzen (AzG) meldde woensdag dat het vorig jaar wereldwijd twintig mensen ontsloeg wegens seksueel misbruik en wangedrag. Vijf van hen vielen onder de verantwoordelijkheid van de Nederlandse afdeling van de ngo. Volgens een woordvoerder ging het in alle gevallen om ongewenst seksueel gedrag tussen collega’s onderling en niet tussen medewerkers en patiënten.