De Open Society Foundations (OSF) van filantroop en miljardair George Soros sluit haar kantoor in de Hongaarse hoofdstad Boedapest. De stichting besloot daartoe vanwege het ‘steeds repressiever wordende politieke en juridische klimaat’ in het Midden-Europese land.
De organisatie plaatst in Boedapest gevestigde medewerkers over naar Berlijn. Daar worden ook internationale activiteiten ondergebracht die nu in Hongarije worden ondernomen. De stichting van Soros, die zelf uit Hongarije komt, zet zich in voor onder meer mensenrechten en de bevordering van democratisch bestuur.
Meer over miljardair George Soros: hoe Trumps verkiezingswinst Soros een miljard kostte
De OSF beklaagt zich in een verklaring over de vijandige opstelling van de Hongaarse autoriteiten. ‘De Hongaarse regering heeft de afgelopen twee jaar meer dan 100 miljoen euro aan belastinggeld uitgegeven aan een campagne om leugens te verspreiden over de Foundations en haar partners,’ aldus de OSF, die spreekt van een ‘haatcampagne’.
‘Soros denkt dat de wereld van hem is’
De Hongaarse premier Viktor Orbán richtte tijdens zijn felle campagne voor de verkiezingen in april zijn pijlen op miljardair George Soros. Orbán beweert dat Soros de oorspronkelijke bevolking van Hongarije wil vervangen voor migranten. ‘We hebben een tegenstander die anders is dan wij,’ zei Orbán over Soros. ‘Hij werkt niet met open vizier, maar in het geniep. Hij is niet eerlijk, maar bedriegt, hij is niet nationaal, maar een kosmopoliet. Hij gelooft niet in werken, maar speculeert met geld. Hij heeft geen vaderland, omdat hij denkt dat de hele wereld van hem is.’
Lees ook: Orbán scherpt beleid tegen illegalen verder aan
De vete tussen de twee is niet nieuw. Een jaar eerder, in april 2017, opende Orbán ook al de aanval op een onder anderen door Soros gefinancierde universiteit in Hongarije. Via een versnelde procedure werd een wet aangenomen die, volgens de Hongaarse regering, moet zorgen voor academische soevereiniteit. Critici menen dat de maatregel de academische vrijheid juist beperkt.
Lees ook dit portret van Viktor Orbán, beschermengel van het christendom
Orbán kreeg zelf studiebeurs van Soros’ CEU
Het draaide allemaal om de Central European University (CEU) in Boedapest, in de volksmond de Soros-universiteit genoemd. De universiteit wordt niet alleen gefinancierd door Hongaarse, maar ook door Amerikaanse instellingen. Bovendien kunnen studenten een Amerikaans en een Hongaars diploma halen. Volgens de nieuwe wet moet de CEU een faculteit openen in New York, anders mag de universiteit geen studenten meer aannemen.
Soros geldt als een grote donateur van de CEU. Een jaar daarvoor, in 2016, opende de universiteit nog een nieuw hoofdgebouw in hartje Boedapest: kosten 34 miljoen euro. Het is opvallend dat Orbán zo graag een einde wil maken aan de CEU. Hij kreeg zelf een door Soros betaalde studiebeurs voor de CEU. De CEU bestaat overigens nog steeds: de Canadese rector Michael Ignatieff liet op 1 mei weten dat hij de onderwijsinstelling koste wat het kost open wil houden.
Lees ook: Een reconstructie van het jaar dat Orbán Europa bedwong
Soros is een gepassioneerd eurofiel
De Hongaar Soros is bekend om zijn politieke donaties en staat te boek als een gepassioneerd eurofiel. Zo voorzag hij een doemscenario als het Verenigd Koninkrijk voor zijn uittreding uit de Europese Unie zou stemmen. Hij doneerde grote bedragen aan de campagne om dat te voorkomen. Een groot contrast met Orbán en diens eurosceptische beleid.
Lees ook: Wilders ontmoet ‘held’ Orbán: ‘Hij is een voorbeeld voor EU-beleiders’
In Nederland raakte de naam Soros omstreden na onthullingen dat de belegger met premier Mark Rutte wilde overleggen over de ‘ja’-campagne van de overheid in de aanloop naar het Oekraïne-referendum in april 2016. Bij het zogenaamde Soros-lek een paar maanden later in augustus bleek dat de zakenman enorme bedragen aan Nederlandse organisaties betaalde. Rutte en Soros hebben elkaar uiteindelijk nooit gesproken volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken.
‘Stop-Soros-wet’ was het laatste zetje
Binnenkort neemt het Hongaarse parlement hoogstwaarschijnlijk een wet aan waardoor maatschappelijke organisaties minder makkelijk kunnen opereren in Hongarije. Deze zogenoemde ‘Stop-Soros-wet’ was voor Soros en zijn Open Society Foundations uiteindelijk het laatste zetje om uit Hongarije te vertrekken.
Onder de wet kan de Hongaarse minister van Binnenlandse Zaken organisaties die bijvoorbeeld opkomen voor vluchtelingen verbieden als ze ‘een gevaar vormen voor de nationale veiligheid’. Ook moet dit soort organisaties 25 procent belasting betalen over buitenlandse donaties. Volgens de Hongaarse oppositie en mensenrechtenorganisaties is Hongarije met het vertrek van de OSF verder opgeschoven in de richting van een autoritaire staat.
Lees ook: het commentaar van Syp Wynia: Overwinning van Orbán is leerzaam én verontrustend voor Europa