Na de publicatie van het rapport over de grootschalige corruptie in de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa (RvE) in Straatsburg, wordt een aantal corrupte parlementariërs gestraft. Bepaalde rechten worden ze voor een bepaalde tijd ontzegd.
Zo mogen ze niet worden aangewezen als rapporteur, mogen ze een aantal sleutelposten niet bemannen, en mogen ze geen verkiezingen waarnemen, aldus een persbericht van de Parlementaire Assemblee (Parlementaire Vergadering). Het gaat in totaal om vier Assemblee-leden.
Geen externe vertegenwoordiging, en niet verkiesbaar als president
Dinsdag was er in een Parijs een hoorzitting waarbij drie van de vier aanwezig waren. De door sancties getroffen leden zijn de voormalige Assembleevoorzitter Pedro Agramunt, ex-EVP-fractievoorzitter Cezar Florin Preda, Saman Seyidov en ALDE-lid Jordi Xuclà. Agramunt wordt voor een periode van tien jaar gestraft, de andere drie voor een periode van twee jaar.
Meer over de Raad van Europa
Weer stapt er EVP-voorzitter op na corruptie-aantijgingen
De Parlementaire Vergadering kan alleen intern straffen opleggen, externe straffen zijn voorbehouden aan de parlementen van de lidstaten waar de parlementariërs vandaan komen. CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt, die samen met de Duitser Frank Schwabe (SPD) initiatiefnemer van het corruptieonderzoek is, pleit daar dan ook voor.
Toch straft de Assemblee de betrokken leden in elk geval intern. De leden in kwestie mogen weliswaar nog actief zijn als spreker in de Assemblee, maar ze mogen niet optreden als rapporteur of verkiezingswaarnemer. Ook mogen ze geen voorzitter of vicevoorzitter zijn van een commissie of subcommissie, en mogen ze zich niet verkiesbaar stellen als Assembleevoorzitter. Daarnaast mogen ze de Assemblee niet vertegenwoordigen op externe evenementen en mogen ze geen vragen stellen in het Comité van Ministers, die bestaat uit de ministers van Buitenlandse Zaken van de lidstaten en de uitvoerende tak van de Raad van Europa is.
De Roemeense fractievoorzitter van de Europese Volkspartij (EVP) in de Assemblee, Cezar Preda, kondigde afgelopen weekeinde aan op te stappen. Het is de vierde keer op rij dat een EVP-fractievoorzitter in de Parlementaire Vergadering in de problemen komt na beschuldigingen van corruptie.
Hij was al op non-actief gesteld, maar nu treedt hij ‘vrijwillig’ terug. In het rapport over leden die mogelijk verstrengeld zijn in corruptieschandalen rond het regime in Azerbeidzjan wordt zijn naam vele malen genoemd. Preda ontkent overigens alle aantijgingen.
Zeven parlementsleden lieten zich in met Azerbeidzjaanse lobby
Uit het rapport, dat zo’n drie weken geleden is gepubliceerd, blijkt dat ten minste zeven zittende en voormalige parlementsleden van de Raad van Europa zich op ‘ontoelaatbare wijze’ hebben ingelaten met lobby- en andere activiteiten van de regering van Azerbeidzjan. Deze parlementsleden ontvingen steekpenningen of andere cadeaus om minder (of niet) kritisch te rapporteren over de mensenrechtenschendingen in Azerbeidzjan. Ook zijn diverse ethische codes overtreden.
Azerbeidzjan is zelf ook lid van de Raad van Europa (RvE) – een orgaan dat ooit in het leven is geroepen om de mensenrechten te bevorderen. Voor het rapport hebben drie toprechters negen maanden lang onderzoek gedaan naar omkoping en ander ongepast gedrag. De zaak is schrijnend, omdat de Assemblee bijvoorbeeld de rechters van het Europees Hof voor de Rechten voor de Mens kiest.
Mensenrechtenschending in Azerbeidzjan nooit bestraft
Hoewel niet-gouvernementele organisaties als Amnesty International de noodklok hebben geluid over de mensenrechtensituatie in het land, vooral met betrekking tot de situatie van politieke gevangenen, heeft de Raad Azerbeidzjan hiervoor nooit op de vingers getikt. Terwijl de Raad dus als waakhond van de mensenrechten in Europa geldt. Er circuleren binnen de muren van de RvE dan ook al jaren geruchten over omkoping.
De zaak rond corruptie in de RvE loopt sinds de denktank European Stability Initiative (ESI) in 2012 een rapport publiceerde over zogenoemde kaviaardiplomatie door Azerbeidzjan. Met een oorlogskas van 30 miljoen euro per jaar zou het regime de RvE – die losstaat van de Europese Unie – willen beïnvloeden.
Vele anderen gingen Preda voor
Azerbeidzjan kocht verscheidene leden van de Parlementaire Vergadering van de RvE om, dit om steun te vergaren in de RvE en weg te komen met mensenrechtenschendingen. Zo gaf de Italiaan Luca Volontè – ex-fractievoorzitter van de christen-democratische Europese Volkspartij (EVP) – eerder al publiekelijk toe dat hij 2,3 miljoen euro had ontvangen van Azerbeidzjan.
Meer over de Europese corruptieschandalen
Azerbeidzjaanse omkoping sijpelt door naar Europees Parlement
Naast Volontè zagen diverse andere prominenten zich genoodzaakt om af te treden na onthullingen over corrupt gedrag. De Spaanse Assembleevoorzitter Pedro Agramunt, tevens afkomstig van de Europese Volkspartij, moest het veld ruimen na onthullingen over zijn bezoek in maart vorig jaar met een delegatie van het Russische parlement aan de Syrische president Bashar al-Assad.
Die trip werd gesponsord door de regering van Assad, een regime dat sterk wordt veroordeeld door de Raad van Europa. De Europese parlementariërs vonden die actie onaanvaardbaar.
Jordi Xuclà – voorzitter van de liberale ALDE/PACE-fractie in de Parlementaire Assemblee – moest opstappen naar aanleiding van hetzelfde bezoek aan Assad. Hij kwam daarmee in een belangenverstrengeling terecht omdat hij tevens mederapporteur voor Oekraïne was. Omdat de Raad de verantwoording draagt om Oekraïne op de vingers te tikken, maar Xuclà tegelijkertijd een Russisch staatsvliegtuig heeft gebruikt voor een buitenlands bezoek, werd hij niet meer als onpartijdig beschouwd. Rusland bezet volgens de Raad immers de Krim, een deel van Oekraïne. Voor het eerst nam de Assemblee iemand het rapporteurschap af vanwege partijdigheid.
Ook de Belgische senator Alain Destexhe – voorzitter van de commissie Justitie – trad af na onthullingen dat hij geld had aangenomen van Azerbeidzjan. Daarnaast was op zijn huisadres een private verkiezingsmonitor gevestigd, wat hij niet had gemeld. Het Duitse Bondsdaglid Karin Strenz moest aftreden in de Raad van Europa nadat duidelijk was geworden dat zij geld uit Azerbeidzjan had ontvangen en dit niet had gemeld.
In juni vorig jaar werd bekend dat er een onderzoek zou komen naar corruptie en omkoping in de RvE, dankzij een motie van onder anderen Pieter Omtzigt (CDA), lid van de Tweede Kamer en lid van de Parlementaire Vergadering, en de Duitse parlementariër Frank Schwabe (SPD). Agramunt was een van de leidende figuren die consequent dwarslagen bij het opstarten van een corruptieonderzoek.