Turkse oppositie erkent verlies, maar waarschuwt wel voor ‘eenmansstaat’

Oppositiekandidaat Muharrem Ince heeft maandagmiddag de stilte verbroken: hij erkent zijn nederlaag. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft gewonnen. Maar Ince waarschuwt het Turkse volk wel: ‘We zullen de prijs betalen voor dit verlies.’

Maandagochtend riep de Turkse kiesraad Erdogan officieel uit tot winnaar van de presidentsverkiezingen. Volgens de kiesraad won hij met 52,5 procent van de stemmen, een absolute meerderheid. In het parlement won zijn AK-partij bovendien 42, 5 procent van de stemmen.

Ince waarschuwt voor gevolgen presidentieel systeem

Ince, oppositiekandidaat voor de seculiere CHP-partij en de grootste uitdager van Erdogan, gaf maandagmiddag een persconferentie over zijn nederlaag. Het verkiezingsproces is volgens hem oneerlijk verlopen, maar hij accepteert het resultaat wel. Volgens de cijfers haalde hij 30,6 procent van de stemmen. Ook de Koerdische HDP-partij wist de kiesdrempel van 10 procent te passeren, ondanks de gevangenschap van leider en presidentskandidaat Selahattin Demirtas.

Ook de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) heeft kritiek op de manier waarop de Turkse verkiezingen verliepen. De organisatie stuurde zo’n 500 waarnemers naar Turkije om de verkiezingen te monitoren. Erdogan en de AKP hebben bij hun campagne veel voordeel gehad van hun machtspositie. Zo was er in de media veel meer ruimte voor hen, en werd de oppositie vrijwel geheel genegeerd. Verkiezingsbijeenkomsten werden minder vaak toegestaan en de vrijheid van meningsuiting was beperkt, aldus de OVSE. Ook constateerden de onderzoekers een nadrukkelijkere aanwezigheid van politieagenten bij stembureaus vergeleken met eerdere verkiezingen, iets wat zou kunnen duiden op intimidatie.

‘We gaan hier de prijs voor betalen’

Erdogan moet nu de president zijn van 81 miljoen Turken, zei Ince maandag. Maar hij waarschuwde wel voor het ‘eenmansregime’ dat Erdogan wil doorvoeren. Het presidentiële systeem wordt ingevoerd nu Erdogan heeft gewonnen. Dat betekent dat hij de absolute macht definitief naar zich toetrekt. De functie van premier wordt geschrapt, en Erdogan krijgt bevoegdheden die eerder bij het parlement en de rechterlijke macht lagen. Hij kan decreten uitvaardigen die niet door het parlement kunnen worden ontbonden. Erdogan krijgt eveneens de macht om ministers, onderministers en hoge ambtenaren te benoemen. Ook kan hij de begroting opstellen, het parlement ontbinden en nieuwe verkiezingen uitschrijven. Hij krijgt een mandaat om in elk geval tot 2023 te blijven regeren. Daarna kan zijn ambtstermijn nog eenmaal worden verlengd.

‘We gaan hier collectief de prijs voor betalen,’ zei Ince over de verkiezingsuitslag. ‘Turkije heeft zijn band met democratische waarden doorgesneden.’

Ince gold als een geduchte tegenstander voor Erdogan. Hij vormde een alliantie met de IYI-partij van Meral Aksener, een andere presidentskandidaat, en zijn campagnebijeenkomsten trokken de afgelopen week miljoenen aanhangers. Hij waarschuwde ook meermaals voor de noodtoestand die onder Erdogan nu al bijna twee jaar van kracht is: ‘Als Erdogan wint, worden jullie telefoons nog steeds afgetapt. De angst zal blijven regeren. Als ik win, zullen de rechters weer onafhankelijk worden.’ Maar het bleek niet genoeg.

Tijdens zijn overwinningsspeech, die hij zondagavond al gaf vanaf het balkon van het hoofdkwartier van de AKP voordat de resultaten goed en wel binnen waren, zei Erdogan dat het volk hem het presidentschap ‘overhandigd’ heeft. Ook heeft Turkije de rest van de wereld ‘een lesje geleerd over de democratie,’ aldus de Turkse president.

Erdogan bedankte ook de nationalistische partij MHP, de partij waarmee hij een alliantie aanging en waarmee de AK-partij nu een meerderheid (ruim 53 procent) vormt in het parlement. ‘Zoals jullie kunnen zien, is deze samenwerking gunstig voor andere partijen en ons hele land.’ De Turkse president zei vanaf maandag direct te willen beginnen met het waarmaken van zijn beloften, zoals ‘het verbeteren van de reputatie van onze natie’, het ‘bestrijden van terreurgroepen’ en het versterken van de economische groei van Turkije.

Turken vieren feest in straten Rotterdam, Amsterdam en Deventer

In diverse steden gingen zondagavond al aanhangers van Erdogan de straat op om feest te vieren. Op Twitter duiken beelden op van extatische Erdogan-aanhangers, die zwaaien met Turkse vlaggen en de naam van de president scanderen. In Rotterdam, Amsterdam en Deventer werden sommige straten geblokkeerd, terwijl veel politieagenten aanwezig waren.

In het centrum van Rotterdam, rond het Turkse consulaat aan de Westblaak – waar vorig jaar hevige rellen ontstonden – en bij het Eendrachtsplein, vulden de straten zich met uitbundig feestende Turkse Nederlanders. Ook reden er toeterende auto’s rond. Op onnodig claxonneren staat een boete van 95 euro, maar voor zover bekend zijn geen geldstraffen uitgedeeld aan de feestvierende Turken. Volgens diverse berichten heeft grofweg 70 procent van de Nederlandse Turken gestemd op Erdogan, een aanzienlijk hoger percentage dan in Turkije zelf.