Erdogan in de bres voor Özil: ‘Ik kus zijn ogen’

Recep Tayyip Erdogan neemt het op voor Mesut Özil, die stopt als Duits international vanwege ‘racisme en een gebrek aan respect’ van de Duitse voetbalbond. Nadat de profvoetballer met Turkse wortels poseerde met de Turkse president, kwam een storm van kritiek los, van voetbalfans, politici en sportbestuurders. Erdogan belde Özil maandag om hem een hart onder de riem te steken.

‘Om een jongeman vanwege zijn religieuze overtuiging zo te behandelen die alles gaf voor het Duitse nationale team, zo racistisch, dat is onaanvaardbaar,’ zei Erdogan dinsdag tegen journalisten in het Turkse parlement in de hoofdstad Ankara. De Turkse president belde maandag met Özil, en sprak hem bemoedigende woorden toe.

Merkel respecteert besluit: ‘Hij heeft veel gedaan voor nationale team’

‘Ik kus zijn ogen. Ik sta achter Mesut vanwege zijn opmerkingen,’ vertelde Erdogan. Maandag reageerde de Duitse bondskanselier Angela Merkel ook op de kwestie: ze respecteert Özils beslissing, maar liet in het midden of ze het met hem eens is. ‘Hij is een geweldige voetballer en heeft veel gedaan voor het nationale team,’ aldus Merkel, die er direct een algemeen statement aan toevoegde: ‘Duitsland is een land waar mensen met een achtergrond als immigrant welkom zijn. Integratie staat ook hoog bij ons op de agenda.’

Maandag maakte Özil bekend dat hij per direct stopt als international van Duitsland. Hij is klaar met het ‘racisme’ dat hem ten deel viel nadat hij poseerde voor een foto met Erdogan. Door de kwestie is het Duitse immigratiedebat weer hevig opgelaaid.

‘Racisme mag nooit, maar dan ook nooit worden geaccepteerd,’ schreef Özil zondagavond op Twitter in een lang statement, gericht aan de Duitse voetbalbond (DFB). Vooral bondsvoorzitter Reinhard Grindel, die meermaals zijn ergernis uitte over een foto waarop Özil poseerde met Erdogan, krijgt er in de brief van langs. Özil schrijft dat hij niet langer een ‘zondebok wil zijn voor zijn (Grindel, red.) incompetentie’, en dat hij niet meer wil uitkomen voor de nationale ploeg van Duitsland. Eerder op zondag had hij al geschreven geen spijt te hebben van de foto, die hij zo weer zou maken.

Tekst op shirt voor Erdogan: ‘Groot respect voor mijn president’

In mei ontstond grote ophef in de Duitse media nadat een foto verscheen waarop Özil poseerde met de Turkse president en een ander lid van het Duitse elftal, Ilkay Gündogan. De twee zijn geboren in Duitsland, maar hebben Turkse ouders. De foto was gemaakt tijdens een bezoek van Erdogan aan Londen in mei. Hij voerde daar campagne voor de Turkse verkiezingen van 24 juni.

De voetballers lieten zich tijdens de bijeenkomst fotograferen met de president en overhandigden hem shirtjes van hun clubs, Arsenal en Manchester City. Op het shirt van Gündogan stond geschreven: ‘Met groot respect voor mijn president.’ Tijdens oefenwedstrijden werden de twee massaal uitgefloten door Duitse supporters, maar bondscoach Joachim Löw nam het voor hen op. Diverse politici, onder meer van de rechts-nationalistische partij AfD, riepen hem tevergeefs op het tweetal niet te selecteren voor het WK-voetbal.

Özil boos op DFB-voorzitter Grindel, die  multiculturalisme ‘mythe’ noemde

Volgens Özil is hij in de ogen van voetbalbondsvoorzitter Grindel en veel andere Duitsers ‘een Duitser als we winnen, maar een immigrant als we verliezen’. Naar eigen zeggen is de 92-voudig international (23 doelpunten) nog steeds niet volledig geaccepteerd in de Duitse samenleving, mede door anti-immigrantensentimenten die Grindel zou aanwakkeren.

De DFB-voorzitter zat tussen 2002 en 2016 in de Bondsdag namens de partij CDU (waartoe ook bondskanselier Angela Merkel behoort), en zei in 2004 dat ‘multiculturalisme in werkelijkheid een mythe‘ is. Ook beweerde Grindel dat de islamitische cultuur te sterk aanwezig is in de Duitse cultuur. ‘Dat is onvergeeflijk en onvergetelijk,’ schrijft Özil daarover. Hij vindt dat ‘mensen met raciaal discriminerende achtergronden’ niet zouden moeten worden toegestaan om te werken bij de voetbalbond, ‘waar veel spelers met gemengde achtergronden spelen’.

Özil: ‘Is het omdat het Turkije is? Is het omdat ik moslim ben?’

In de brief, waarin Özil zegt na het WK-duel met Zweden (2-1 winst) door een fan te zijn uitgemaakt voor ‘Turks varken’, trekt hij de vergelijking met voormalig ploeggenoten Miroslav Klose en Lukas Podolski. Beide aanvallers hebben Poolse wortels, maar worden volgens Özil nooit ‘Duits-Pools’ genoemd: ‘Dus waarom ben ik Duits-Turks? Is het omdat het Turkije is? Is het omdat ik moslim ben? Ik denk dat dit een belangrijk issue is.’

Thomas Bareiss van regeringspartij CDU vindt dat Özils beschuldigingen van racisme en een gebrek aan respect ‘niet op hun plaats‘ zijn, schrijft persbureau Reuters. Voetbalicoon Uli Hoeness, voorzitter van topclub Bayern München, zegt tegen Sport Bild blij te zijn dat de middenvelder stopt als international. De sportieve prestaties van Özil waren al jaren onder de maat,  vindt hij. ‘Hij speelt al jaren als een natte krant. Zijn laatste duel heeft hij vóór het WK 2014 gewonnen. En nu verschuilt hij zichzelf en zijn wanprestaties achter deze foto.’

SPD, Groenen in bres voor Özil, Turkije spreekt van ‘doelpunt tegen virus van fascisme’

Linkse partijen in de Duitse Bondsdag nemen het juist op voor Özil. Zo noemt SPD-minister van Justitie Katarina Barley het ‘een alarmsignaal als een grote Duitse voetballer als Mesut Özil zich door racisme niet meer gewild voelt en gerepresenteerd door de voetbalbond DFB’. Haar partijgenoot Frank Schwabe eist het aftreden van Grindel en teammanager Oliver Bierhoff, die onlangs suggereerde dat de vroege uitschakeling van Duitsland deels was te wijten aan Özils foto met Erdogan en de ophef die daarover ontstond.

Cem Özdemir, die in het parlement zit namens die Grünen, noemt het ‘een probleem als jonge Turkse Duitsers denken dat er geen plek voor hen is in het nationale elftal’. ‘Kracht zit in diversiteit,’ aldus Özdemir, die zelf ook een Turkse achtergrond heeft. ‘Zo zijn wij in 2014 wereldkampioen geworden. En Frankrijk dit keer.’

Ook de Turkse regering springt in de bres voor Özil. ‘We steunen de eervolle houding van onze broeder Mesut Özil van harte,’ zegt de Turkse minister van Sport Mehmet Kasapoglu. Minister van Justitie Abdulhamit Gül prijst de middenvelder eveneens: ‘Ik feliciteer Mesut Özil, die door het verlaten van de nationale ploeg het mooiste doelpunt heeft gemaakt tegen het virus van fascisme.’