Op de dag van de Arbeid, traditioneel een dag met veel demonstraties in Parijs, worden op het place de la Contrescarpe een man en een vrouw tegen de grond gewerkt door een gehelmde politieagent. Hij gebruikt veel geweld. Het incident wordt gefilmd en op internet gezet. Onduidelijk bleef wie de agent in het filmpje was. Tot 18 juli, toen het Franse dagblad Le Monde de agent identificeerde als Alexandre Benalla, de belangrijkste lijfwacht van president Emmanuel Macron.
Benalla behoort tot de presidentiële staf van het Élysée, en zorgde voor de beveiliging van Macron. Tijdens de protesten op de dag van de Arbeid, op 1 mei, droeg Benalla een politiehelm, terwijl hij geen deel uitmaakt van de politie. Hij valt een man aan die al op de grond ligt, grijpt een vrouw bij haar nek en sleurt haar mee. Benalla heeft gezegd dat hij met de politie was meegegaan als ‘observator’, en dat hij daarvoor toestemming had. Het ministerie van Justitie ontkent dat Benalla daarvoor de juiste papieren bezat.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Het Élysée greep direct in
Aanvankelijk wilde Benalla, geconfronteerd met deze ontdekking, niet reageren. De volgende dag, 19 juli, bevestigde Patrick Strzoda, stafchef van Macron, dat het om Benalla ging, maar hij benadrukte dat Benalla al was bestraft. In het Élysée was al op 2 mei bekend dat Benalla over de schreef was gegaan en greep direct in.
De stafchef besloot de beveiliger twee weken te schorsen en nam hem zijn organisatorische taken af. ‘Deze straf is de zwaarste die ooit is opgelegd aan een vertegenwoordiger van het Élysée,’ zegt de woordvoerder van het Élysée over de sancties. Was daarmee de kous af? Nee.
Straf roept meer vragen dan antwoorden op
De reactie van het Élysée riep bij de Franse pers meer vragen dan antwoorden op. Waarom was Benalla niet op staande voet ontslagen? Waarom was hij gekleed als agent? Waarom hield het Élysée dit incident binnenskamers, terwijl juist Macron erop hamert dat publieke figuren zich voorbeeldig moeten gedragen? Ook de oppositie in de Assemblée Nationale is kwaad dat zij hierover niet is geïnformeerd.
Het Openbaar Ministerie besluit tot actie over te gaan. Op 19 juli begint het een onderzoek naar Benalla. Benalla wordt verdacht van ‘geweldpleging door een persoon met een publieke functie’, ‘het zich toe-eigenen van een publieke functie’, en ‘het zich toe-eigenen van insignes die zijn voorbehouden aan een publieke functie’. Benalla had namelijk een band met het insigne van de politie om zijn arm.
Opmerkelijk is dat Benalla kort na zijn ‘straf’ weer uitgebreid in de buurt van Macron is gezien. Zo was hij bij de militaire parade op 14 juli, de Franse nationale feestdag, en ook bij de huldiging van het Franse elftal na de winst op het WK-voetbal. Pas op 20 juli, twee dagen na de onthulling in Le Monde, werd Benalla ontslagen.
‘Franse Watergate’ in de maak?
Deze gebeurtenissen hebben hun weerslag op de politiek. Vorige week zouden de constitutionele hervormingen die Macron voor ogen heeft worden behandeld in de Assemblé Nationale. Maar niemand had daar oren naar, zolang de affaire-Benalla niet was besproken. Jean-Luc Mélénchon, van de extreem-linkse partij La France insoumise, noemde de affaire vanochtend in Le Monde een ‘Frans Watergate’.
De crisis doet zich voor op een cruciaal moment. Macron wil juist de hervormingen, een van de speerpunten van zijn campagne, door het parlement loodsen, maar dat is voorlopig van de baan. Het parlement besluit vandaag om dit dossier over de zomer heen te tillen, en alle aandacht te besteden aan de affaire-Benalla. Macron zelf heeft nog niet gereageerd. Wel heeft hij zijn bezoek aan de Tour de France afgezegd.