Met het sluiten van een akkoord over het Duitse immigratiebeleid, heeft bondskanselier Angela Merkel weliswaar een regeringscrisis weten af te wenden maar ze is er nog lang niet. Hoewel haar sociaal-democratische coalitiepartner SPD in eerste instantie enthousiast leek, heerst er nu bij de partij toch scepsis over het akkoord.
Om de deal erdoor te krijgen moet Merkel zowel steun hebben van haar coalitiepartners als van de Europese Unie (EU). Dat laatste lijkt geen probleem: voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker verklaarde dinsdag dat het akkoord op het eerste gezicht aan EU-wetgeving lijkt te voldoen. Juncker gaf wel toe het akkoord nog niet in detail te hebben bestudeerd.
Onder anderen de partijsecretaris van de SPD Lars Klingbeil en plaatsvervangend partijvoorzitter Malu Dreyer hebben zich dinsdag fel uitgesproken tegen de gesloten ‘doorreiscentra’ voor asielzoekers aan de grens. De twee willen geen ‘gesloten doorreiscentra met families die achter bewaakte afrasteringen zitten’. De SPD regeert samen met de christendemocraten.
Botsing dreigde tussen Merkel en partner CSU
Merkels partij de CDU en haar Beierse coalitiegenoot CSU en minister van Binnenlandse Zaken Horst Seehofer kwamen maandagavond tot een akkoord over speciale ‘doorreiszones’ aan de grens met Oostenrijk. Volgens het akkoord worden in het grensgebied tussen Duitsland en Oostenrijk gesloten ‘doorreiscentra’ voor asielzoekers ingericht.
De asielaanvragen van de immigranten zouden met spoed worden behandeld. Daar moeten immigranten worden opgevangen die zich al in een andere EU-lidstaat hebben geregistreerd. Vervolgens moeten ze worden teruggestuurd naar het desbetreffende land. Een immigrant van wie de asielaanvraag is afgewezen, zal direct Duitsland worden uitgezet.
Zowel Merkel als Seehofer – waartussen eerder een botsing dreigde – zeiden blij te zijn met het akkoord, dat een regeringscrisis voorlopig afwendt. Seehofer vond het Europese asielakkoord dat bondskanselier Angela Merkel vorige week sloot niet acceptabel. Hij wilde dat asielzoekers die elders in Europa zijn geregistreerd en naar Duitsland komen, bij de grens kunnen worden teruggestuurd, desnoods zonder overeenstemming hierover met Europese partners. Met het nieuwe akkoord is hij weer gunstig gestemd.
SPD: toestemming andere EU-landen is cruciaal
Maar om het akkoord te laten slagen, moet de SPD ermee akkoord gaan. Bovendien moeten EU-lidstaten er ook mee akkoord gaan om de immigranten terug te nemen. Zaterdag gaf een veertiental van hen aan daar geen problemen mee te hebben, maar landen als Oostenrijk en Italië – belangrijke spelers in de immigratiecrisis – hebben nog niets van zich laten horen.
Lees ook de column van Philip van Tijn: Draagvlak toelating migranten brokkelt sneller af dan ijs Antarctica
Dat is ook direct het probleem voor de SPD: Merkels akkoord is ‘waardeloos’ als er geen bilaterale afspraken komen met landen als Italië en Oostenrijk, zei SPD-leider Andrea Nahles dinsdag in een toelichting. Nahles benadrukt dat de toestemming van andere EU-landen cruciaal is, anders flopt de deal: ‘Daarom zie ik het akkoord voor nu als een onbetaalde cheque.’
Ook minister van Justitie Katarina Barley, eveneens een SPD’er, is kritisch op het akkoord: ‘Dit zogenaamde akkoord creëert meer vragen dan antwoorden.’ Volgens haar vormt bovendien het regeringsakkoord, waar geen transitzones aan de grens in zijn opgenomen, de basis voor welk toekomstig beleid dan ook.
Oostenrijk – waar verreweg de meeste immigranten vandaan komen die naar Duitsland doorreizen – heeft aangegeven maatregelen te nemen om de eigen grenzen te bewaken als de Duitse regering het plan doorzet. De regering van de Oostenrijke kanselier Sebastian Kurz vreest een toename van immigranten in het eigen land als Duitsland de grensbewaking aanscherpt.
Lees ook de column van Jelte Wiersma over de immigratietop: EU houdt zichzelf voor de gek