De Amerikaanse president Donald Trump waarschuwt landen die zijn sancties tegen Iran negeren. Die waarschuwing is impliciet gericht aan de Europese Unie (EU), die maandag aankondigde om bedrijven die toch met Iran willen handelen juridische bescherming te bieden.
‘Iedereen die handelt met Iran, zal NIET handelen met de Verenigde Staten,’ twittert Trump dinsdag.
The Iran sanctions have officially been cast. These are the most biting sanctions ever imposed, and in November they ratchet up to yet another level. Anyone doing business with Iran will NOT be doing business with the United States. I am asking for WORLD PEACE, nothing less!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) August 7, 2018
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
EU gaat bedrijven beschermen met blokkadestatuut
Een aantal sancties trad in de nacht van maandag op dinsdag in werking, strengere sancties gerelateerd aan de olie-export gaan in november in. De Iraanse president Hassan Rohani sprak direct na Trumps tweet van ‘psychologisch oorlogsvoeren’ door Amerika, dat erop zou zijn gericht om ‘verdeeldheid te zaaien onder Iraniërs’.
Trump toonde zich trots op de sancties, die hij ‘de meest bijtende sancties tot nog toe’ noemde. Hij zei dat Iran een eind moet maken aan zijn ‘dreigende, destabiliserende gedrag en re-integreren in de wereldeconomie’ of ‘de weg voortzetten naar economische isolatie’. De strengere sancties volgden nadat Amerika zich had teruggetrokken uit het atoomakkoord met Iran, een van de wapenfeiten van Trumps voorganger ex-president Barack Obama.
Meer over Iran
De EU kondigde direct na de nieuwe sancties aan dat Europese ondernemingen die handelen met Iran of er economisch actief zijn, juridische bescherming kunnen verwachten. De Europese Commissie is een groot voorstander van het nucleaire akkoord met Iran, en betreurt het dat Trump zich eenzijdig terugtrok nadat de Israëlische premier Benjamin Netanyahu eind april met onthullingen was gekomen van buitgemaakte Iraanse documenten, waaruit zou blijken dat het zogeheten Project Amad, voor het ‘ontwerpen, bouwen en testen’ van kernwapens, nog springlevend is.
EU betreurt beëindiging atoomakkoord
‘Behoud van het nucleaire akkoord met Iran is een kwestie van het respecteren van internationale afspraken en een zaak van internationale veiligheid,’ schrijven de ministers van Buitenlandse Zaken van Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk en de hoge buitenlandvertegenwoordiger van de Europese Commissie Federica Mogherini maandag in een gezamenlijke verklaring.
Dit houdt het Iran-akkoord in
Het verdrag is in 2015 gesloten, en geldt als het belangrijkste wapenfeit in het buitenlandbeleid van de regering-Obama. Afgesproken is om de draconische sancties die Iran zijn opgelegd te verlichten, als Iran de ontwikkeling van nucleaire centrales stopzet. Volgens critici worden deze centrales gebruikt voor de productie van kernwapens. Iran ontkent dat. Het akkoord is getekend door Amerika, Frankrijk, Duitsland, Iran, China en het Verenigd Koninkrijk.
De EU vreest dat bedrijven uit haar lidstaten zullen lijden onder de sancties die de Amerikaanse regering in Washington gaat opleggen aan bedrijven die handelen met Iran.
Daarom stelt de Europese Commissie nu een blokkadestatuut in waarmee de EU de sancties niet erkent, zodat ondernemingen kunnen blijven draaien. Maken ze verlies, dan zijn er mogelijkheden voor compensatie. In mei, tijdens een EU-top in de Bulgaarse hoofdstad Sofia, reageerden alle EU-landen positief op het voornemen.
Positieve reacties EU-landen op inzet blokkadestatuut
Dit scenario – in 1996 bedacht door de Europese Commissie – is nog nooit eerder uit de kast getrokken. Het werd destijds ingesteld toen de Amerikanen met sancties dreigden tegen Europese bedrijven die zaken deden met geboycotte landen als Cuba, Libië en Iran. De Iraanse president Rohani riep de EU op hem te ‘beschermen’ tegen de sancties van Amerika.
De Amerikaanse president Donald Trump liet zich sinds 2015 al diverse keren negatief uit over het Iran-akkoord, dat hij ‘de slechtste deal ooit’ noemt. Hij beweert dat Iran, in tegenspraak met aan de EU en Amerika gedane beloften, in het geheim blijft doorgaan met de ontwikkeling van kernwapens.
Woordenwisseling tussen Rohani en Trump
Twee weken geleden laaiden de spanningen tussen Washington en Teheran nog op toen de Iraanse president Hassan Rohani zei dat ‘Amerika moet weten dat oorlog met Iran de moeder aller oorlogen is’. Trump was daar niet van gediend en twitterde in hoofdletters dat Iran zijn land niet moet bedreigen: ‘anders zul je de consequenties ervaren zoals maar weinigen tijdens de geschiedenis ooit hebben ervaren’.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo deed er nog een schepje bovenop door te zeggen dat zijn Iraanse ambtgenoot Mohammad Javad Zarif en president Rohani meer weg hebben van ‘de maffia dan van een regering’.
Protesten tegen economische problemen en repressie door islamitisch regime
Terwijl de diplomatieke spanningen voortduren, ligt de Iraanse regering ook in eigen land onder vuur. In diverse steden waren de afgelopen week protesten tegen het regime, die eind juni ook al ontbrandden. Op Twitter gaan onder de hashtags #IranProtests en #IranRegimeChange beelden rond van demonstranten in Teheran, Isfahan, Shiraz, Qom en Kazerun. Zij scanderen teksten als ‘dood aan Khamenei’ en ‘dood aan de dictator’.
Columnist Derk Jan Eppink over het atoomakkoord met Iran: Trumps wantrouwen tegenover Iran is terecht
Zij demonstreren tegen economische problemen – zoals prijsstijgingen, de dalende koers van de nationale munt rial en de hoge werkloosheid onder jonge Iraniërs – en de strenge repressie van andersdenkenden door het conservatief-islamitische regime. Tegelijk circuleren er video’s van vrouwen die de van staatswege verplichte hoofddoek willen afdoen en daardoor in de problemen komen. Woordvoerder Salman Samani van het Iraanse ministerie van Binnenlandse Zaken wijt het ontstaan van de protesten aan ‘propaganda van buitenlandse officials’, al noemde hij geen namen. Vermoedelijk doelt hij op Trump en Pompeo. Trump sprak de afgelopen maanden herhaaldelijk zijn steun uit voor de demonstranten.