Wie steelt nu autopsie-rapporten van slachtoffers die zijn overleden bij een aanslag? Het was een vraag die veel Belgen een week lang bezighield. Tot nu. De dader blijkt een teruggekeerde IS-strijder. Vier vragen beantwoord.
Om welke aanslag gaat het?
Daarvoor moeten we terug naar 22 maart 2016. Op die dag werden diverse aanslagen in en rond Brussel gepleegd. In totaal kwamen hierbij 35 mensen – onder wie drie daders – om het leven, 340 mensen raakten gewond. De daders waren teruggekeerde jihadisten, die trouw hadden gezworen aan Islamitische Staat (IS).
Om iets voor 8.00 uur ’s morgens ontploften kort na elkaar twee explosieven in de vertrekhal van vliegveld Zaventem. Twee daders en nog veertien personen kwamen hierbij om het leven. Bijna honderd mensen raakten gewond.
Om iets over 9.00 uur was er nog een ontploffing, ditmaal in de metro nabij metrostation Maalbeek. Eenentwintig personen, onder wie de dader, kwamen om het leven en meer dan honderd personen raakten gewond.
Wie waren de daders?
Ibrahim El Bakraoui (29) – Blies zichzelf op bij luchthaven Zaventem
Ibrahim El Bakraoui is geen onbekende van de politie op het moment van de aanslag. In januari 2010 is hij betrokken bij een overval op een wisselkantoor in Brussel. Tijdens hun vlucht schieten de overvallers met een kalasjnikov op een wegversperring van de politie.
In september van dat jaar wordt El Bakraoui veroordeeld tot tien jaar cel. In oktober 2014 komt hij voorwaardelijk vrij, ondanks negatieve adviezen van de gevangenisdirectie.
In de zomer van 2015 mist hij twee afspraken met zijn reclasseringsambtenaar, waarmee hij de voorwaarden van zijn invrijheidstelling schendt. Niet lang daarna wordt hij in het Turkse Gaziantep nabij de Syrische grens opgepakt door de Turkse politie. Ondanks deze feiten wordt zijn voorwaardelijke invrijheidstelling niet herroepen.
Meer over dit onderwerp: Bonden slaan alarm, gaten in veiligheid Zaventem
Turkije zet El Bakraoui uit. Naar Amsterdam, want daar vraagt hij om bij Turkse autoriteiten. Op Schiphol wordt hij niet opgepakt, omdat hij niet geregistreerd staat in de systemen van Nederlandse of internationale opsporings- en inlichtingendiensten. België hoort pas van de uitzetting naar Nederland nadat die heeft plaatsgehad.
Pas in augustus 2015 herroept een Belgische rechtbank eindelijk de voorwaardelijke invrijheidstelling van Bakraoui. Kort daarop wordt een nationaal opsporingsbericht verspreid, maar hij duikt niet meer op.
Najim Laachraoui (24) – Blies zichzelf op bij luchthaven Zaventem
Reist in 2013 naar Syrië, waar hij getraind zou zijn door strijders van IS. In september 2015 keert hij via de Balkanroute terug naar Europa. Tijdens zijn reis wordt hij gezien in het gezelschap van de verdachte van de aanslagen in Parijs Salah Abdeslam. Laachraoui had veel kennis van explosieven en zijn DNA wordt later aangetroffen op bomgordels die waren gebruikt bij de Parijse aanslagen in Bataclan en het Stade de France.
Mohamed Abrini (34) – Bracht bom bij Zaventem niet tot ontsteking
Vluchtte te voet nadat El Bakraoui en Laachraoui hun bommen tot ontploffing brachten. De Belgische politie zette hierna een grote zoektocht op touw naar ‘de man met het hoedje’. Abrini werd op 8 april 2016 opgepakt in Anderlecht.
Ook Abrini zou nauwe banden hebben gehad met Abdeslam. Hij zou hem in 2015 hebben opgepikt bij het Keleti-station in Boedapest, waar het toen wemelde van de migranten. De Renault Clio waarmee Abrini Abdeslam vervoerde, werd twee dagen later gebruikt bij de aanslagen bij het Stade de France in Parijs.
Lees ook:Khalid El Bakraoui (27) – Blies zichzelf op bij metrostation Maalbeek
De broer van Ibrahim wordt in 2011 tot vijf jaar cel veroordeeld voor diefstal met geweld, maar komt al in december 2013 onder voorwaarden vrij. Die voorwaarden schendt hij als hij bij een verkeersovertreding in mei 2015 in crimineel gezelschap door de politie staande wordt gehouden. De rechter besluit zijn voorwaardelijke vrijheid niet te beëindigen, omdat hij de andere voorwaarden wel naleeft.
In oktober 2015 meldt een justitie-assistent dat El Bakraoui de vaste afspraken niet langer nakomt. Op verzoek van de procureur volgt er een nieuwe aanvraag om de voorlopige invrijheidstelling in te trekken, wat in februari 2016 ook gebeurt.
Opvallend is dat Interpol dan wel allang een arrestatiebevel voor hem heeft uitgevaardigd. De internationale opsporingsdienst doet dat al in augustus 2015.
Osama Krayem (24) – Hielp met voorbereiding
Groeide op in het Zweedse Malmö. Kocht de koffers voor de aanslagen en was van plan was om een rugzak vol explosieven te laten ontploffen op metrostation Maalbeek in Brussel. Hij bedacht zich op het laatste moment.
Hij werd op 8 april 2016 in Laken opgepakt en bekende zijn betrokkenheid een dag later. ‘Ik was niet zomaar in Brussel. Ik wist perfect waar ik mee bezig was. Op het laatste moment heb ik besloten om terug te krabbelen,’ verklaarde hij tegen de politie.
Wat gebeurde er vorige week in Brussel?
Op klaarlichte dag loopt de dief op 3 januari het Portalisgebouw – het parketgebouw van Brussel – binnen. Zonder al te veel moeite loopt hij het kantoor van de forensische onderzoekers binnen, dat niet wordt bewaakt en gewoon open is. Daar steelt hij de autopsie-rapporten van de slachtoffers van de aanslagen in Brussel op 22 maart 2016. De verslagen van de autopsies staan op één harde schijf. Naast de schijf gaat de verdachte er ook vandoor met andere gerechtelijke spullen zoals een dictafoon.
Woordvoerder van het Brussels parket, Ine Van Wymersch, liet na afloop weten dat de diefstal geen gevolgen heeft voor lopende gerechtelijke procedures.
De verdachte kon ongezien zijn gang gaan, omdat hij op de dag van diefstal voor de probatiecommissie moest verschijnen, die ook in het Portalisgebouw zetelt.
Wat weten we over opgepakte dader?
Iliass Khayari (27) vertrok in december 2012 naar Syrië en keerde een half jaar later terug naar België nadat hij gewond was geraakt. Hij beweerde dat hij in Syrië een man had onthoofd, maar hiervoor vervolgde het Openbaar Ministerie hem nooit.
In 2016 werd hij veroordeeld tot vijf jaar cel waarvan de helft voorwaardelijk, wegens lidmaatschap van een terreurgroep. In het vonnis onderstreepte de rechtbank hoe extreem ernstig de feiten zijn en hoe betreurenswaardig het is dat Khayari niet het minste schuldbesef toont. Maar op de uitdrukkelijke vraag van het Openbaar Ministerie om hem direct naar de gevangenis te sturen, ging het hof niet in. Hij mag in vrijheid afwachten of hij ook in beroep wordt veroordeeld, net als tal van medebeklaagden.
Khayari moet woensdag voor de onderzoeksrechter verschijnen.