Iran in zwaar weer na aanslag en ‘anti-Iran-top’ in Polen

Hoewel Iran de week ‘feestelijk’ begon met het vieren van het veertigste jubileum van de islamitische revolutie, verkeert het land in binnen- én buitenland in zwaar weer. Bij een top in Polen keerden Arabische landen zich verder af van de Islamitische Republiek en zochten die toenadering tot Irans aartsvijand Israël, terwijl de Revolutionaire Garde in eigen land door een zware aanslag werd getroffen.

Amerika herhaalt verzoek aan EU: stop handel met Iran

Op papier was het een conferentie over het ‘bevorderen van stabiliteit en vrijheid in het Midden-Oosten’, maar het was een publiek geheim dat de top in de Poolse hoofdstad Warschau van 13 en 14 februari vooral over Iran ging. Amerika ziet in de Islamitische Republiek de grootste bedreiging voor vrede in het Midden-Oosten, omdat die terreurorganisaties als Hamas (in Gaza) en Hezbollah (Libanon) en de sji’itische Houthi-milities in Jemen van wapens voorziet. Ook in Syrië is de Iraanse Revolutionaire Garde sterk aanwezig, tot onvrede van Amerika en diens belangrijkste Midden-Oosterse bondgenoot Israël.

Voorafgaand aan de top kondigde initiatiefnemer Mike Pompeo, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, al wel aan dat een ‘belangrijk agendapunt het voorkomen dat Iran een destabiliserende factor is’. Omdat veel landen uit de Europese Unie (EU) in hun maag zitten met de harde opstelling van de regering-Trump tegenover Iran, stuurden die niet hun ministers, maar (hoge) ambtenaren. Ook EU-buitenlandchef Federica Mogherini – die zich geregeld sterk maakt voor het intensiveren van de handel met Iran – liet verstek gaan.

De Europese regeringsvertegenwoordigers die wél aanwezig waren, kregen van de Amerikaanse vicepresident Mike Pence het dringende advies om het Witte Huis te volgen en het atoomakkoord met Iran te torpederen. ‘Vrijheidslievende landen’ moeten volgens hem stelling nemen tegen het ‘Iraanse kwaad’, dat een ‘nieuwe Holocaust’ zou voorbereiden. Daarmee doelde Pence op de voortdurende oproepen van de Iraanse leiders om Israël van de kaart te vegen. ‘Je kunt geen stabiliteit in het Midden-Oosten bereiken zonder Iran te confronteren,’ voegde Pompeo eraan toe.

Vooral de opstelling van Duitsland wekt weerzin in Washington: donderdag bezocht een delegatie van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken een viering van het 40-jarige jubileum van de islamitische revolutie in 1979. Volgens een woordvoerder van de Duitse minister Heiko Maas deden ze dat om ‘de dialoog open te houden’, maar dat ging er bij de Amerikaanse ambassadeur in Duitsland Richard Grenell niet in. ‘Niemand zou de wens om de dialoog te voeren, moeten verwarren met het vieren van 40 jaar gewelddadigheid,’ zei hij tegen Fox News. ‘Dit is een verkeerd signaal.’

Arabische landen zetten zich af, voorzichtige steun aan Israël

Behalve via het opleggen van de economische sancties, probeert het Witte Huis Iran ook te isoleren door bondgenootschappen aan te gaan met de Arabische landen in de regio. Het verminderen van de vijandigheid jegens Israël is eveneens een belangrijk doel van de regering-Trump. Afgaande op uitgelekte video’s van de conferentie die in handen zijn van diverse Israëlische media, zien diverse Arabische politici de Islamitische Republiek inmiddels als een grotere bedreiging dan de Joodse staat.

‘We zijn opgegroeid met het idee dat het Palestijns-Israëlische conflict de belangrijkste kwestie is,’ zei de minister van Buitenlandse Zaken Khaled bin Ahmed al-Khalifa van de golfstaat Bahrein tijdens een paneldiscussie. ‘Maar later zagen we een grotere, giftigere uitdaging – de meest giftige in onze moderne geschiedenis – die komt van de Islamitische Republiek.’

Saudi-Arabië deelt die zorgen: de soennitische grootmacht beschuldigde Iran van het verspreiden van ‘onheil’ in de regio, onder meer door ballistische raketten aan terreurorganisaties te leveren. ‘Onacceptabel’, aldus de Saudische minister van Buitenlandse Zaken Adel al-Jubeir. Zijn collega uit de Verenigde Arabische Emiraten verdedigde tot slot Israëls recht om Iraanse doelen te bestoken in Syrië, waar de Revolutionaire Garde militaire activiteiten ontplooit aan de Israëlische grens: ‘Ieder land heeft het recht zich te verdedigen als dat wordt uitgedaagd door een ander land.’

De opvallend vriendelijke houding jegens zijn land door de Arabische leiders zorgde voor optimisme bij Benjamin Netanyahu: hij sprak van een ‘historisch keerpunt’ voor de regio. ‘Een Israëlische premier en de ministers van Buitenlandse Zaken van de belangrijkste Arabische leiders kwamen bijeen en spraken met ongekende kracht, duidelijkheid en eenheid over de gemeenschappelijke bedreiging die het Iraanse regime vormt.’

Minder blij zal Netanyahu zijn geweest met de beheerders van zijn Twitteraccount. Die verstuurden een bericht waarin het ‘belang van het gemeenschappelijke doel van een oorlog met Iran’ werd genoemd. Volgens de Israëlische overheid was dat een foute vertaling van de Hebreeuwse term voor ‘strijd’, waarna het bericht snel werd verwijderd. De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif had echter een screenshot van de oorspronkelijk tweet in handen gekregen, en zag het als bewijs dat Israël uit is op oorlog met zijn land: ‘We hebben altijd van Netanyahu’s illusies geweten. Nu weet de wereld – en zij die bij het #WarschauCircus waren – het ook.’

Iran dreigt Tel Aviv en Haifa te vernietigen bij aanval VS

Dat Iran zelf oorlogszuchtige taal niet schuwt, bleek afgelopen maandag opnieuw. Tijdens een militaire parade ter gelegenheid van de 40ste verjaardag van de Islamitische Republiek zei de hoge commandant Yadollah Javani van de Revolutionaire Garde dat Amerika ‘ondanks alle wapenarsenalen niet het lef [heeft] om ook maar één kogel op Iran af te schieten’. Mocht dat toch gebeuren, moeten twee van de grootste Israëlische steden het ontgelden, verzekerde Javani. ‘Als ze ons aanvallen, maken we Tel Aviv en Haifa met de grond gelijk.’

De felle retoriek vanuit Teheran is zeker niet nieuw. Twee weken geleden nog zei generaal Hossein Salami tegen staatspersbureau Tasnim dat een oorlog ‘zal resulteren in Israëls nederlaag binnen drie dagen, op een manier dat ze niet genoeg graven zullen vinden om hun doden te begraven’. Eerder had de generaal al benadrukt dat de Revolutionaire Garde het einddoel heeft om de Joodse staat ‘van de globale politieke kaart’ te vegen. Een collega van hem waarschuwde ook al voor een ‘inferno’ vanuit Gaza en Libanon als Israël zich ‘stompzinnig gedraagt’.

Terreuraanslag op Iraanse militairen

Terwijl de dreigementen vanuit Teheran toenemen, werd Iran woensdag zelf hard getroffen door een terroristische aanslag in bij de stad Zahedan, in de zuidoostelijke grensregio met Afghanistan en Pakistan. Zelfmoordenaars bliezen een bus met militairen van de Revolutionaire Garde op, waarbij 27 doden en dertien gewonden vielen. Een vrachtwagen met explosieven ramde de bus.

De Iraanse minister van Inlichtingen Mahmoud Alavi legde de schuld bij ‘agenten van de internationale arrogantie (Amerika) en internationaal zionisme’. Alavi bezwoer dat Iran hard wraak zal nemen op ‘de meesterbreinen, de daders en hun sponsors’. Later eiste de soennitische terreurgroep Jaish al-Adl de aanslag op. Volgens Teheran wordt die groeperingen gesteund door onder meer Amerika, Israël en Saudi-Arabië.

Ook Javad Zarif suggereerde op Twitter dat Trump en consorten zijn betrokken bij de aanval: ‘Is het toeval dat Iran wordt getroffen door terreur op de dag dat het #WarschauCircus begint? (…) Amerika lijkt altijd dezelfde verkeerde keuzes te maken, maar verwacht andere uitkomsten.’ Donderdag zei zijn Amerikaanse collega Pompeo dat de beschuldigingen ‘bespottelijk’ zijn, en dat de Verenigde Staten niets met de aanslag te maken hebben.