Climax nadert: Guaidó kondigt ‘laatste fase’ aan in opstand tegen Maduro

In Venezuela heeft zelfverklaard interim-president Juan Guaidó de ‘laatste fase’ aangekondigd van de strijd om president Nicolás Maduro af te zetten. Volgens de oppositieleider heeft het leger zich geschaard achter de opstand tegen de socialistische dictator, en is ‘operatie vrijheid’ officieel begonnen.

Wat is er aan de hand in Venezuela?

Er is nog veel onduidelijkheid over de actuele situatie in Venezuela. Dinsdag plaatste Juan Guaidó een video op Twitter waarin hij stelt dat ‘de beëindiging van het machtsmisbruik door Maduro is begonnen’. In de video, waarin hij is te zien met een groep militairen in uniform, roept de oppositieleider het leger op te helpen bij het afzetten van de president. ‘Het waren jaren van offers, vervolgingen en angst. Vandaag eindigt die angst.’ Guaidó sprak nabij de luchtmachtbasis La Carlota in de hoofdstad Caracas.

Hij wordt vergezeld door mede-oppositieleider Leopoldo López, met wie hij omstreeks 16.00 uur verscheen op het plein van Altamira, waar in 2002 werd geprotesteerd tegen toenmalig president Hugo Chávez. López was veroordeeld tot huisarrest, maar ‘soldaten hebben me in opdracht van president Guaidó bevrijd,’ schreef hij zelf op Twitter. Zowel op de luchtmachtbasis als op het historische plein hebben zich groepen aanhangers van Guaidó verzameld. In andere delen van de hoofdstad mobiliseren soldaten zich die nog altijd trouw zijn aan Maduro. Rond het paleis van Maduro verzamelen zich ook groepjes aanhangers van de president.

Op beelden die circuleren op Twitter is te zien hoe dissidente soldaten op straat worden toegejuicht door Venezolaanse burgers. Andere video’s tonen hoe Venezolanen die de straat op gaan, worden beschoten met (rubberen) kogels en traangas. In de straten zijn vuurgevechten uitgebroken tussen rebellerende militairen en soldaten die trouw blijven aan de regering.

Als het aan Guaidó ligt, heeft woensdag (1 mei, de Dag van de Arbeid) de grootste demonstratie ooit in de geschiedenis van Venezuela plaats. Anderhalve week geleden riep hij de Venezolaanse bevolking om massaal de straat op te gaan om het aftreden van Maduro te eisen.

Hoe reageert de regering-Maduro?

Maduro, die Guaidó er steevast van beticht een ‘marionet’ van de Verenigde Staten te zijn, heeft omstreeks 16.00 uur voor het eerst van zich laten horen. Hij schrijft op Twitter dat hij de volledige steun heeft van alle militaire groeperingen, en roept het volk op zich ‘maximaal te mobiliseren’ om ‘vrede te doen zegevieren’.

Diverse leden van de regering reageerden al eerder op de gebeurtenissen. ‘Ze zijn lafaards!’ schrijft minister van Defensie Vladimir Padrino Lopez op Twitter over Guaidó en zijn medestanders. ‘Wij zullen standvastig zijn in de verdediging van de constitutionele orde en de vrede van de Republiek, bijgestaan als we zijn door de wet, rede en geschiedenis.’ Volgens minister van Communicatie en Informatie Jorge Rodríguez is er sprake van een ‘extreem-rechtse staatsgreep’ door ‘een kleine groep militaire verraders’. Rodríguez beweert dat het leger nog altijd ‘stevig achter de grondwet en de legitieme autoriteiten blijft staan’.

Correspondent Edwin Koopman schrijft op Twitter dat lokale journalisten problemen hebben om sociale media als Twitter, Whatsapp en de livestreaming-app Periscope te gebruiken. De Venezolaanse autoriteiten zouden het signaal blokkeren om onduidelijkheid te zaaien onder opstandelingen.

Hoe reageren bondgenoten van Guaidó en Maduro?

De Amerikaanse president Donald Trump – die Maduro al maanden de duimschroeven aandraait  – is volgens perswoordvoerder Sarah Sanders van het Witte Huis ‘ingelicht en volgt de situatie nauwgezet’. Zijn buitenlandadviseur John Bolton noemt de opstand tegen Maduro legitiem. In een tweet aan de Venezolaanse minister Padrino zegt Bolton dat het leger ‘de constitutie en het Venezolaanse volk moet beschermen’. Minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo steunt Operación Libertad (operatie vrijheid) ‘van het Venezolaanse volk in hun zucht naar vrijheid en democratie’ volledig. In januari erkende het Witte Huis parlementsvoorzitter Guaidó al als interim-president, waarna onder meer Canada, Brazilië en uiteindelijk ook de Europese Unie (EU) volgden.

Dinsdag schrijft Antonio Tajani, de Italiaanse voorzitter van het Europees Parlement, dat vandaag een ‘historisch moment voor de terugkeer naar democratie en vrijheid in Venezuela’ is. ‘Leve de vrijheid in Venezuela!‘ sluit hij zijn Spaanstalige tweet af. Spanje erkent interim-president Guaidó eveneens, maar waarschuwt voor het ‘voorkomen van een bloedbad’, aldus een woordvoerder.

https://twitter.com/EP_President/status/1123176091416518657

Uit het pro-Maduro-kamp blijft het vooralsnog relatief stil. Wel schrijft een van zijn weinige bondgenoten, de Boliviaanse president Evo Morales, dat hij de ‘couppoging ten sterkste veroordeelt’. Naar eigen zeggen is hij er zeker van dat zijn ‘broeder’ Maduro de opstand zal overleven, en hekelt hij de Verenigde Staten die ‘coups promoten’. Cuba hekelt de ‘staatsgreep’ eveneens.

De Russische president Vladimir Poetin, die het Venezolaanse regime voorziet van financiële en militaire steun, overlegt volgens persbureau Associated Press met zijn veiligheidsdiensten over de situatie in Venezuela. Andere trouwe bondgenoten van Maduro, waaronder Turkije, China en Iran, hebben nog niet gereageerd.

Hoe reageert Nederland?