Disneysprookjes zijn gevaarlijk en racistisch. Dat is de opvatting van twee Britse universiteitsdocenten in de The Sun. Dr. Victoria Cann, docent Geesteswetenschappen aan de Universiteit van East Anglia en Dr. Laura Coffey-Glover, docent Linguïstiek met een specialisatie in gender en seksualiteit bij Nottingham Trent University, zijn van mening dat deze vier sprookjes niet meer kunnen.
Belle en het Beest: Huiselijk geweld
In Belle en het Beest (1991) wordt Belle opgesloten in het kasteel van het Beest in ruil voor vrijheid voor haar vader. Belle wordt verliefd op het Beest en daardoor verandert hij uiteindelijk in een prins.
Meer over dit onderwerp: ‘Seksistische’ sprookjes, ‘racistische’ melk: activisme gaat steeds verder
‘Dit is de meest gevaarlijke,’ vindt Cann, want volgens haar ligt geweld bij het Beest voortdurend op de loer.
Volgens haar is het een klassiek voorbeeld van het Stockholm Syndroom, waarbij de gevangene verliefd wordt op zijn/haar gijzelaar om te overleven. ‘Het geeft ook het kwalijke idee dat als een vrouw maar lang genoeg doorzet, ze haar boze partner wel kan veranderen. Op het eind verandert het Beest in een blonde, blanke man. Dat geeft het idee dat nu hij er goed uitziet, hij op geen enkele manier boos of bedreigend kan zijn.’
Doornroosje: Anorexia
Doornroosje (1959) kan alleen worden gewekt door een echte liefdeskus van een prins. ‘Dat schept het beeld dat op het moment dat je de persoon hebt gevonden waarmee je samen hoort te zijn, je nog lang en gelukkig leeft,’ zegt Cann. ‘Het creëert onrealistische verwachtingen van relaties.’
Cann wijst er ook op dat er vrijwel geen dialoog in de film plaatsheeft. De prinses is daardoor met name een object om naar te kijken. ‘Doornroosje is vooral een geval van verheerlijkte dunheid, het is onmogelijk zo’n smalle taille te krijgen.’
Studies tonen aan dat wanneer jonge meisjes ideaalbeelden krijgen voorgeschoteld waaraan ze nooit kunnen voldoen, dat schadelijk kan zijn voor hun eigenwaarde.
Net als bij Sneeuwwitje is het kwalijk dat Doornroosje gekust wordt als ze slaapt; het ontbreekt volgens Cann aan instemming. ‘De films normaliseren het idee dat een man beschikking heeft over het vrouwenlichaam.’
Aladdin: Racistisch en seksistisch
Ook Aladdin (1992), over de straatjongen Aladdin die verliefd wordt op de prinses Jasmine en haar met behulp van de geest uit een lamp probeert te veroveren, is volgens Cann en Coffey-Glover niet onschuldig. Hoewel ze weliswaar ‘pittiger’ en eigenzinniger is dan de meeste prinsessen, wordt prinses Jasmine wel neergezet als ‘het bezit van rijke, machtige mannen’, aldus Cann. Ook het uiterlijk van de prinses is niet onomstreden: de jurk – met blote schouders en buik – die Jasmine draagt, zou haar slanke taille accentueren: ‘een poging van de filmmakers om de kledingstijl van Midden-Oosterse vrouwen meer exotisch en seksueel te laten lijken’.
Naast dit ‘exotisme’ – het seksualiseren van vrouwen in de Arabische wereld – zou ook de huidskleur van diverse karakters in de film duiden op racisme bij de filmmakers. Zo stelt Cann dat ‘goede’ personages als Aladdin een lichtere, blanke huidskleur hebben terwijl slechteriken als de gemene tovenaar en raadsvizier van de sultan Jafar een donkerdere tint hebben. Dat is volgens haar ook het geval in The Lion King, waar de kwaadaardige leeuw Scar donkerder is dan de andere leeuwen.
Lees ook:Overigens verschijnt dit voorjaar een remake van Aladdin, die eind mei in première zal gaan. Het gaat om een musicalfilm volgens het oorspronkelijke script van de Disney-animatiefilm, die is gebaseerd op de sprookjes van Duizend-en-een-nacht. De rol van Jafar wordt gespeeld door Marwan Kenzari, een Nederlandse acteur van Tunesische afkomst. De bekendste acteur is Will Smith: hij speelt de geest uit de lamp.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Assepoester: promoot najagen rijke mannen
‘De boodschap hier is dat als je maar mooi genoeg bent, een rijke man voor je zou kunnen vallen en je een luxe leven wacht,’ zegt Cann.
‘De film (1950) moedigt ook het idee aan dat hoe je eruitziet en je je kleedt het meest belangrijk aan je is. Voordat ze een mooie jurk heeft, is Assepoester onzichtbaar.’
De film zet stiefmoeders ook in een slecht daglicht, vindt Cann. In een tijd waarin het traditionele familiemodel niet langer de norm is, is het beeld dat alleen biologische moeders goed zijn en alle stiefmoeders jaloers en uit op geld, volgens Cann ‘schadelijk’ voor kinderen.