De Britse premier Theresa May heeft vrijdag haar vertrek aangekondigd. De 62-jarige May zei buiten haar ambtswoning dat ze tot het inzicht is gekomen dat het in het landsbelang is als ze plaatsmaakt voor een andere leider. Dit zijn de vier belangrijkste kanshebbers voor haar opvolging.
Boris Johnson
De gedoodverfde favoriet. Ambitieus, charismatisch en immens populair bij zijn achterban. Als hij het tot de laatste twee kandidaten in de eindronde schopt, zal hij winnen, voorspelt de Financial Times. De 54-jarige oud-journalist, voormalige burgemeester van Londen en voormalig minister van Buitenlandse Zaken is de aangewezen man om het op te nemen tegen het verhaal van de Brexit Party-voorman Nigel Farage: dat van een (harde) Brexit.
Jelte Wiersma maakte een uitgebreid portret over de Brit: De Brusselse jaren van Boris Johnson
Dat hij die rol serieus neemt, bleek vrijdagmiddag al kort na de aankondiging van May.
‘We zullen de EU verlaten op 31 oktober, deal of geen deal,’ zei Johnson. Op een conferentie in Zwitserland schetste hij zijn onderhandelingsstrategie om uit de Europese Unie te stappen.
Daarvoor moet het land zich voorbereiden op een no-deal, waarop hij zal teruggaan naar Brussel om te proberen opnieuw te onderhandelen over de ‘giftige’ Ierse backstop. Tegelijk wil hij duidelijk maken dat hij bereid is zonder afspraken weg te gaan als de Europese Unie nee zegt. ‘Om dingen voor elkaar te krijgen, moet je voorbereid zijn om weg te lopen.’
Dat Johnson May dolgraag opvolgt, is geen geheim. Hij wilde haar zo graag weg hebben dat hij in maart zelfs aangaf dat hij bereid was haar deal met de EU te steunen als zij zou opstappen.
Michael Gove
Tijdens het referendum over het EU-lidmaatschap van het Verenigd Koninkrijk nam de toenmalige minister van Justitie, Michael Gove, stelling vóór een (harde) Brexit. De 51-jarige politicus zat hiermee op een lijn met Boris Johnson en Andrea Leadsom, twee partijgenoten die het voortouw namen in het leave-kamp.
NRC omschreef Gove in november 2018 als ‘de man van de wederopstanding’. Hij had zichzelf buitenspel gezet door zijn steunbetuiging aan het adres van Johnson, als opvolger van premier David Cameron, in te trekken. Dit besluit zette niet alleen kwaad bloed bij de publieke opinie, maar ook partijgenoten zagen het als een dolkstoot in de rug. Een poging om zelf leider te worden van de Conservatieve Partij, faalde jammerlijk.
Zijn politieke carrière leek ten einde. Gove werd gedegradeerd tot een backbencher in het Lagerhuis. Maar Gove krabbelde langzaam op. In het kabinet-May II werd hij aangewezen als minister van Landbouw en Milieu. Zijn beschadigde reputatie wist Gove stukje bij beetje te repareren door het ministerie met flair leiding te geven. De achterban van de minister wordt voornamelijk gevormd door gematigde Conservatieven. Het is de vraag of deze mensen het ‘verraad’ uit 2016 zijn vergeten.
Dominic Raab
Dominic Raab was op het begin van zijn politieke carrière nog enige jaren actief als diplomaat in Den Haag. Voor veel eurosceptici is deze 45-jarige Raab de favoriet om May op te volgen. Als Brexitminister van juli 2018 tot zijn vertrek in november 2018 was hij verantwoordelijk voor de onderhandelingen met Brussel. Raab maakte er geen geheim van dat wat hem betreft de Britten zo spoedig mogelijk uit de Europese Unie zouden vertrekken. Uit onvrede over het bereikte Brexitakkoord besloot Raab op te stappen.
Een mogelijk probleem is zijn relatieve onervarenheid. Het is de vraag of Raab op dit punt in zijn carrière al geschikt is voor de functie van premier. Hij kwam bijvoorbeeld onder vuur te liggen toen hij openlijk toegaf onvoldoende op de hoogte te zijn van het belang van de havenverbinding tussen Dover en Calais voor de Britse handel.
https://www.youtube.com/watch?v=4flRRZ1wB7c
Jeremy Hunt
Aanvankelijk was de 52-jarige minister van Buitenlandse Zaken pro-EU, maar hij liet zich na het referendum zien als hartstochtelijk Brexiteer. Binnen de partij heerst er daarom enig wantrouwen over hem.
Kiezen van opvolger
May neemt op 7 juni ontslag als leider van de Conservatieve Partij en blijft aan als premier tot haar partijgenoten een opvolger hebben gekozen. Kandidaten om May op te volgen hebben nog enkele weken de tijd om zich aan te melden. De interne partijverkiezing gaat van start in de week van 10 juni. Er worden vervolgens stemrondes gehouden tot twee kandidaten over zijn. De strijd om het partijleiderschap kan weken duren.
Volgens de Britse krant The Guardian zien critici bij Hunt een gebrek aan daadkracht en bestaat de angst dat een keus voor hem opnieuw een soort ‘wollig compromis’ is. Achter de schermen wordt hij gekscherend een ‘Theresa in trousers’ [broek red.] genoemd.
Twijfelaars zullen dan ook nauwelijks gerustgesteld zijn toen Hunt vorige week in een interview werd gevraagd waarom kiezers hun stem moeten uitbrengen op de Conservatieven in plaats van op de populaire Brexit Party. ‘Omdat je gelooft in conservatief beleid,’ was het enige dat Hunt daar tegenin kon brengen.
