Opnieuw zijn olieschepen in de Golf van Oman aangevallen door een onbekende dader. Twee schepen werden donderdag geraakt in de vaarweg die van cruciaal belang is voor de wereldwijde oliemarkt. Amerika wijst de beschuldigende vinger naar Iran. Vier vragen en antwoorden.
Wat is er vandaag gebeurd?
De twee schepen die door de Golf van Oman voeren zijn door een onbekend projectiel geraakt. Een van de twee tankschepen staat in brand, de ander is stuurloos geraakt. Het gaat om de Japanse Kokuka Courageous, die onder de vlag van de Marshalleilanden vaart en de Noorse Front Altair, die onder de Panamese vlag vaart.
Kokuka Courageous heeft methanol aan boord. De Front Altair 75,000 ton nafta. Geen van beide schepen is zodanig beschadigd geraakt dat het is gezonken.
Hoe de aanval heeft kunnen gebeuren is onbekend. Rond kwart over zes ’s ochtends lokale tijd verstuurde het eerste schip een noodomroep. Drie kwartier later kwam nog zo’n melding van het tweede schip binnen. Een persoon raakte gewond.
Lees ook de column van Afshin Ellian: Nu Trump militairen stuurt, is Iran ineens muisstil
De opvarenden van beide schepen zijn inmiddels van boord gehaald, maar door welk land is onduidelijk. Iran zegt dat het 21 bemanningsleden van de Kokuka Courageous heeft gered en 23 van de Front Altair. De Verenigde Staten meldde dat zijn marine ook bemanningsleden heeft gered, maar maakte geen aantal bekend. Ook bemanning van een Nederlands speelde een rol (zie onder).
Uit de eerste televisiebeelden blijkt dat het schip dat in brand staat zeer zwaar beschadigd is:
Aerial footage shows one of the oil tankers targeted in the Sea of Oman#SeaofOman pic.twitter.com/mdvEPPT3J4
— Press TV (@PressTV) June 13, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De aanval van vanochtend komt op een pikant moment. De Japanse premier Shinzo Abe is in Iran op bezoek om de spanningen tussen Iran en Amerika te sussen. Het is voor het eerst in ruim veertig jaar dat een Japanse premier een bezoek brengt aan Iran.
Japan onderhoudt zowel met Iran als Amerika goede economische betrekkingen. Vanuit Iran werd er veel olie geïmporteerd, voor dat onder Amerikaanse druk aan banden werd gelegd.
De olieprijzen schoten donderdag omhoog met 5 procent na de laagste prijs in vijf maanden tijd.
Wie viel de schepen aan?
Het is onbekend wie de twee schepen donderdag aanviel. Geen enkel land of organisatie heeft de aanval geclaimd. Een Iraanse woordvoerder zei tegen de BBC dat ‘Iran niets met het incident te maken heeft’. ‘Iemand probeert de relatie tussen Iran en de internationale gemeenschap te destabiliseren.’
Deze aanvallen zijn een stuk serieuzer dan die van een maand geleden. Toen raakten vier schepen beschadigd die voor anker lagen in de wateren van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Vermoedelijk werden die boten door een mijn of geïmproviseerd explosief getroffen. De schade aan die boten was een stuk kleiner dan nu.
De golfstaat doet nog altijd onderzoek naar de dader van die aanvallen. In een voorlopig verslag van dat onderzoek staat Iran niet genoemd als verdachte, maar toch zijn daar volgens Amerika wel aanwijzingen voor.
Waarom verdenkt Amerika Iran?
Bij een bezoek aan Abu Dhabi, de hoofdstad van de VAE, in mei stelde John Bolton een retorische vraag: ‘Wie anders zou hier achter kunnen zitten? Iemand uit Nepal?’ Volgens de belangrijkste veiligheidsadviseur van president Donald Trump twijfelt niemand in Washington D.C. eraan dat Iran betrokken was bij de aanvallen.
Lees ook over dit onderwerp: Zit Iran achter de raketten van Gaza op Israël?
Vlak voor de eerste aanvallen plaatsvonden waarschuwde Amerika al voor een verhoogde dreiging vanuit Iran. Volgens de Amerikanen zou Iran milities mobiliseren in Irak en Syrië die aanvallen moesten uitvoeren op westerse troepen. Een hooggeplaatste Britse militair ontkende juist dat er sprake was van een toegenomen dreiging.
Amerika voert de druk op Iran al langer op. Begin mei werden onder meer een vliegdekschip en andere oorlogsschepen richting de olierijke wateren gestuurd. Dat moest een ‘duidelijke waarschuwing’ aan Iran zijn, dat Amerika overal op is voorbereid. Ook werden de sancties verder aangescherpt.
Ayatollah Ali Khamenei zei donderdag dat hij er ook nu niet over peinst om onderhandelingen aan te gaan met de Amerikanen.
Wat is de rol van Nederland?
Voor de bemanning van een schip van de Nederlandse rederij Acta Marine was donderdag ook een rol weggelegd. Het schoot te hulp toen brand was uitgebroken op de Noorse tanker Front Altair. ‘Ons schip Coastal Ace, dat van Singapore onderweg was naar Dubai, ontving een noodoproep. Ze zijn eropaf gegaan en hebben de 21 opvarenden gered,’ zegt een woordvoerder van het bedrijf in Den Helder.
‘De bemanning van het Noorse schip, voor het merendeel Filipijnen, is korte tijd later overgedragen aan de Amerikaanse vloot die in het gebied paraat is,’ zei de woordvoerder die zijn mensen ‘een groot compliment’ maakt: ‘Dat hebben ze goed gedaan. Ze hebben kordaat opgetreden.’