Ursula von der Leyen wordt de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie. Een nipte meerderheid van 383 leden van het Europees Parlement stemde dinsdag voor, 327 stemden tegen. Eerder op de dag hield Von der Leyen haar eerste toespraak voor het parlement in Straatsburg waarin ze haar plannen voor de komende vijf jaar uiteenzette. Vier opvallende punten:

Klimaatwetgeving komt eraan

Voor het klimaat heeft Von der Leyen grote plannen. In haar toespraak zei ze dat ze wil dat Europa in 2050 ‘het eerste klimaatneutrale continent ter wereld wordt’. Volgens Von der Leyen zijn de huidige doelstellingen van de Europese Unie niet ambitieus genoeg.

In een doel vastgelegd in 1990 staat dat de CO2-uitstoot in 2030 met 40 procent moet zijn verlaagd. Dat wil Von der Leyen ophogen naar 50 of 55 procent. Daarmee ligt zij op dezelfde lijn als het Nederlandse kabinet, dat eenzelfde aanscherping van de Europese klimaatdoelen wil.

Om die nieuwe doelstellingen te halen beloofde Von der Leyen in haar eerste honderd dagen als voorzitter van de Europese Commissie met een ‘groen akkoord voor de Europese Unie’ te komen. Ook wil ze het doel om in 2050 klimaatneutraal te zijn vastleggen in de eerste Europese klimaatwet.

Naast de strenge doelen verklaarde Von der Leyen zich ook voorstander van een Europese CO2-belasting. ‘Uitstoot moet een prijs krijgen die ons gedrag verandert,’ zei ze.

Solidariteit als pijler onder migratie

In haar toespraak deed Von der Leyen een opvallende onthulling. In 2015 nam ze als minister van Defensie een Syrische vluchteling in huis. De 19-jarige vluchteling sprak geen Duits en had volgens haar ‘diepe littekens door de burgeroorlog en zijn vlucht uit Syrië’.

De vluchteling, die inmiddels vloeiend Duits en Engels zou spreken, is voor Von der Leyen een inspiratiebron voor een humaan, solidair en modern migratiesysteem. Dat zijn de drie uitgangspunten die Von der Leyen in haar toespraak noemde.

Om dat te regelen wil ze onder meer dat de Schengen-afspraken worden hersteld en dat er nieuwe regels komen voor de verdeling van asielzoekers over de lidstaten. ‘We moeten allemaal bijdragen en elkaar helpen,’ zei ze daarover.

Ook wil Von der Leyen de capaciteit van de Europese kust- en grensbewaking sneller verhogen. Ze wil dat die organisatie, genaamd Frontex, nog voor 2024 10.000 grenswachten telt. Dat aantal wordt volgens de huidige planning pas in 2027 bereikt.

Brexit kan worden uitgesteld

Over de Brexit was Von der Leyen kort, hoewel de Britse uittreding uit de Unie mogelijk de eerste grote gebeurtenis van haar voorzitterschap wordt. Ze zei het Britse besluit te betreuren, maar ook te respecteren.

Na eerder uitstel is het nu de bedoeling dat het Verenigd Koninkrijk op 31 oktober de Europese Unie verlaat. Maar Von der Leyen zette de deur alvast open voor verder uitstel van de Brexit. ‘Meer tijd geven moet mogelijk zijn als er een goede reden voor is,’ zei ze. ‘Het Verenigd Koninkrijk zal altijd een bondgenoot blijven.’ Dat kwam haar op gejoel van Britse leden van het Parlement te staan.

Door het uitstel van de Brexit moesten de Britten in mei meedoen aan de Europese verkiezingen. Daarna zijn 73 politici geïnstalleerd, onder wie 29 van de Brexit Party van Nigel Farage, die een overweldigende overwinning behaalde. Door de onzekerheid over het vertrek van de Britten uit de EU is onduidelijk hoelang zij nog in het Europees Parlement zullen blijven zitten.

Farage liet de kans niet onbenut om hard naar Von der Leyen uit te halen. ‘Wat u hebt gezien van Ursula von der Leyen vandaag is een poging van de Europese Unie om de macht te grijpen over elk afzonderlijk aspect van ons leven. Ze wil een gecentraliseerde, ondemocratische en hernieuwde vorm van communisme installeren die nationale parlementen volledig uitlevert totdat zij niet meer relevant zijn.’

Toch was Farage ook blij met de toespraak. ‘U hebt de Brexit zojuist flink populairder gemaakt in het Verenigd Koninkrijk. God zij dank gaan we weg.’ Ook waarschuwde Farage voor de plannen die Van der Leyen zou hebben voor een Europees leger.

De nieuwe Commissievoorzitter wees er vervolgens op dat dit bewijst hoe belangrijk het is om met de Britten te blijven samenwerken. ‘Ik denk dat we dat zonder u kunnen, meneer Farage.’

Gelijk aantal vrouwen en mannen in Europese Commissie

Ten slotte moet de Europese Commissie volgens Von der Leyen het goede voorbeeld geven aan het bedrijfsleven. Daarom wil ze in haar Commissie een gelijke verdeling van het aantal mannelijke en vrouwelijke Commissarissen. Von der Leyen zei dat het tijd is voor zo’n eerlijke verdeling. Ze wees op het feit dat van alle 183 Europese Commissarissen sinds 1958 er slechts 35 vrouw zijn geweest: ‘Wij willen nu ons eerlijke deel.’

Von der Leyen wordt de eerste vrouw die leiding geeft aan de Europese Commissie. Daarvoor moesten 374 van de 747 Europese parlementariërs voor haar stemmen. De Duitse haalde dus maar een nipte meerderheid.