Zuid-Koreaanse gevechtsvliegtuigen hebben dinsdagochtend meer dan 300 waarschuwingsschoten gelost. Die werden afgevuurd richting een Russisch militair vliegtuig dat samen met Chinese vliegtuigen nabij een betwiste eilandengroep vloog. Ook Japan bemoeide zich met het potentiële conflict. Hoe konden de gevechtstoestellen van vier landen elkaar treffen?
Waarom werd er geschoten?
Zowel Japan als Zuid-Korea raakte dinsdagochtend gealarmeerd door de aanwezigheid van drie Russische en twee Chinese vliegtuigen. Het gaat om twee Russische bommenwerpers, een Russisch radarvliegtuig en twee Chinese bommenwerpers.
Die vlogen vlakbij het Koreaanse luchtruim nabij de betwiste eilandengroep Rotsen van Liancourt. Het Russische radarvliegtuig vloog twee keer het luchtruim in en uit, zonder daarvan melding te maken.
De eilandengroep ligt tussen Japan en Zuid-Korea in. Beide landen zien de eilanden als rechtmatig eigendom, ook al heeft Zuid-Korea het dagelijks bestuur in handen voor het handjevol inwoners.
Daarom stuurden beide landen gevechtsvliegtuigen op de Chinese en Russische toestellen af.
Wat gebeurde er in de lucht?
De Zuid-Koreanen stuurden een aantal gevechtsvliegtuigen achter de mogelijke indringers aan. Toen het Russische radarvliegtuig daadwerkelijk het luchtruim binnenvloog werden tachtig waarschuwingsschoten gelost. Daarop vloog het toestel weer weg om een half uur later weer terug te keren. Toen vuurde de Koreanen nog eens 280 schoten af om de Russen af te schrikken.
Waarom het Russische vliegtuig daar vloog is onbekend. Het vliegtuig kan radaropnamen maken, maar de Rotsen van Liancourt zijn nauwelijks bebouwd. Een van de belangrijkste bouwwerken is een vuurtoren. Er leven slechts twee burgers op het eiland, naast een groep van zo’n veertig Koreaanse beambten van onder meer de kustwacht.
Het was de eerste keer dat Russische militaire toestellen boven Koreaans grondgebied vlogen. In Nederland worden Russische bommenwerpers met enige regelmaat in het luchtruim onderschept.
Hoe werd gereageerd op de schermutseling?
Lees ook: De Zuid-Koreanen hebben formele protesten aangetekend bij de Russische en Chinese ambassadeurs in hoofdstad Seoul. De Koreaanse Nationale veiligheidsadviseur sloeg dreigende taal uit: ‘Wij nemen deze gebeurtenis uiterst serieus en zullen de volgende keer nog sterker reageren’.
De Zuid-Koreanen vermoeden dat de Russen en Chinezen een gezamenlijke militaire oefening uitvoerden boven de eilanden.
De Russen ontkennen iedere aantijging van de Zuid-Koreanen. Volgens de Russen voerden twee F-16’s van de Koreanen ‘onprofessionele manoeuvres uit’ die de ‘veiligheid van Russische vliegtuigen in gevaar bracht’.
Ook Japan is verontwaardigd over de Zuid-Koreaanse reactie. Volgens de minister van Buitenlandse Zaken Taro Kono zijn de Rotsen van Liancourt Japans grondgebied en had Japan moeten reageren op de Russen: ‘Het is onverenigbaar dat Zuid-Korea zich hiermee bemoeide,’ zei hij.
Waar komt die vijandigheid tussen Zuid-Korea en Japan vandaan?
De ruzie tussen de landen gaat ver terug, tot 1910. In dat jaar werd Korea geannexeerd door Japan. Die bezetting duurde tot 1945. Maar tijdens die bezetting werden veel Koreaanse vrouwen de prostitutie in gedwongen en mannen moesten dwangarbeid verrichten. Koreanen moesten daarnaast hun naam in een Japanse naam veranderen en de Koreaanse taal werd verboden.
In 1965 werden de banden hersteld, maar vorig jaar besloot de hoogste rechter van Zuid-Korea dat de Japanse bedrijven Mitsubishi en Nippon Steel geld moeten betalen wegens het uitbuiten van Koreanen tijdens de koloniale bezetting.
Dat conflict is inmiddels zo hoog opgelopen dat de landen elkaar niet meer kunnen luchten of zien. Begin juli heeft Japan harde maatregelen genomen tegen Zuid-Korea. Zo heeft het land de export van bepaalde grondstoffen naar Zuid-Korea aan banden gelegd. Het gaat om chemicaliën die cruciaal zijn voor het maken van chips en beeldschermen in smartphones en tv’s.
Volgens Japan voor de nationale veiligheid. Zuid-Korea zou de materialen hebben doorgespeeld aan het dictatoriale Noord-Korea.
Dat betekent grote problemen voor Zuid-Korea, waar de een na grootste chipbouwer ter wereld zit (Samsung). Het bedrijf zag zich genoodzaakt om de productie van bepaalde chips terug te schroeven. Ook LG, of autofabrikanten Hyundai en Kia kunnen worden geraakt door de maatregelen. Volgens de Zuid-Koreanen zijn de Japanse handelsbeperkingen een overtreding van de regels van wereldhandelsorganistaie WTO.
De Japanners vrezen voor tegenmaatregelen. Zo heeft Zuid-Korea de Boycott Japan-beweging in het leven geroepen, waarin ze bedrijven en inwoners oproepen geen producten meer te kopen uit het land. Daar kunnen bedrijven als Toyota, Honda, Mitsubishi, Suzuki, Sony of Nippon last van krijgen. Met name de auto-industrie dreigt te worden getroffen; 20 procent van de auto’s die Zuid-Korea importeert zijn Japans.