Het Britse Lagerhuis besloot woensdag dat de Brexit opnieuw moet worden uitgesteld. Een meerderheid van het parlement ging akkoord met de Benn Bill: een wet die een No Deal-Brexit moet voorkomen. Donderdag buigt het Hogerhuis zich over de wet. Hoe gaat het nu verder?
Hoe staan de Britten ervoor?
De chaos is compleet in het Britse parlement. Nog geen nieuwe verkiezingen, wel uitstel van de Brexit. Beide besluiten zijn een nederlaag voor premier Boris Johnson. Hij had sinds zijn aantreden één doel: op 31 oktober vertrekken uit de Europese Unie, desnoods zonder deal.
Lees ook het Verhaal van de Dag: Verkiezingen lijken laatste optie voor premier Johnson
Labourleider Jeremy Corbyn profiteert van de onrust. Het was Corbyn die ervoor zorgde dat woensdagavond de wet werd aangenomen waarin de Brexit wordt uitgesteld als er geen deal is tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie.
Donderdagmiddag nam de broer van Johnson, Jo Johnson, ontslag als parlementariër en onderminister voor de Conservatieven. Opnieuw een pijnlijke tik voor de premier die woensdag al afscheid moest nemen van vooraanstaande partijleden als Philip Hammond en Nicholas Soames, kleinzoon van Winston Churchill.
Liefst 21 conservatieven raakten hun partijlidmaatschap kwijt door hun rebellie tegen Johnson. De premier wacht nu af tot het Hogerhuis zijn lot definitief bezegelt.
Wat is de rol van het Hogerhuis?
Het Britse Hogerhuis is vergelijkbaar met de Nederlandse Eerste Kamer. Anders dan bij het Lagerhuis worden de leden niet gekozen door het volk, maar aangesteld door koningin Elizabeth II.
Het Hogerhuis moet instemmen met wetsvoorstellen uit het Lagerhuis, voordat de Koningin ze tekent en ze van kracht worden.
Lees ook dit commentaar van Robbert de Witt: Veel te voorbarig om Johnson winnaar of verliezer te noemen
Gezien de verhoudingen in het Hogerhuis is het haast zeker dat de wet die leidt tot uitstel van de Brexit, er komt.
Enige tijd leek het laatste obstakel sabotage van het debat door een zogeheten filibuster: aanhangers van Johnson in het Hogerhuis dreigden het debat net zolang te rekken tot de deadline van vrijdagmiddag om vijf uur ’s middags zou zijn verstreken. De wet moet voor dat tijdstip voor de eerste keer door het Hogerhuis zijn goedgekeurd. De aanhangers hebben hun verzet inmiddels gestaakt.
Wordt de wet donderdag aangenomen, dan volgt maandag de tweede stemming in het Hogerhuis over het wetsvoorstel.
Welke opties heeft Johnson nog?
De kans op een No Deal-Brexit op 31 oktober wordt steeds kleiner. Johnson heeft nog een paar opties.
Een belangrijke troef is het vetorecht van EU-lidstaten. De Conservatieve minister van Brexitzaken Stephen Barclay zei donderdag dat andere EU-lidstaten uitstel van de Brexit nog kunnen dwarsbomen. Volgens Barclay blijft de regering voorbereidingen treffen voor een No Deal-Brexit, ondanks de eventuele nieuwe wet. Brussel liet in een reactie weten dat het Verenigd Koninkrijk alleen uitstel krijgt met een goede reden. Komt er geen uitstel, dan krijgt de regering van Johnson hulp uit onverwachte hoek.
Een andere vaak genoemde optie is dat Johnson wacht met het versturen van de wet naar de Koningin. Een wet is pas van kracht als deze is ondertekend door koningin Elizabeth. Johnson kan wachten met het versturen tot na 31 oktober. Het zou een ongekende provocatie van Johnson zijn.
Of komen er toch verkiezingen?
Nieuwe verkiezingen hebben Johnsons voorkeur. Woensdag stuurde de premier daarop aan, maar het parlement wil er nog niet aan. Johnson doet het goed in de peilingen en hij verwacht nieuwe verkiezingen met een ruime meerderheid te zullen winnen.
Lees alles over het vertrek van de Britten uit de EU in ons Brexit-dossier
Maar woensdagmiddag mislukte zijn plan. Van de benodigde 434 leden stemden er maar 298 voor vervroegde verkiezingen. Maandag zou Johnson het voorstel voor verkiezingen opnieuw willen voorleggen aan het parlement, meldt de BBC.
De vraag is of Labourleider Corbyn dan wel akkoord gaat met nieuwe verkiezingen. Al maakt hij zich er al twee jaar sterk voor, woensdag krabbelde hij plots terug. Op Twitter stelde hij een duidelijke voorwaarde. Pas als een No Deal-Brexit onmogelijk is, stemt Corbyn in met nieuwe verkiezingen:
Tonight we defeated Boris Johnson in his first Commons test and tomorrow we will legislate against his disastrous No Deal plans.
We'll support a vote to call a General Election, so the people can decide our country's future, once the Bill to stop No Deal is law.
— Jeremy Corbyn (@jeremycorbyn) September 3, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Mocht Johnson maandag opnieuw geen steun krijgen voor nieuwe verkiezingen, dan kan hij als laatste redmiddel nog het vertrouwen in zichzelf opzeggen en zijn ontslag aanbieden. De oppositie krijgt dan twee weken de tijd om een nieuwe regering te vormen. In dat nauwelijks voorstelbare scenario staat Johnson twee weken buitenspel en mag hij niet meedoen aan het vormen van een nieuwe regering.
Komt de nieuwe regering niet tot stand, wat waarschijnlijk is gezien de verdeeldheid in het parlement, dan zijn verkiezingen de enige resterende optie.