Klimaattop van start, wat wordt er besproken?

In de Spaanse hoofdstad Madrid is maandag de jaarlijkse klimaattop van de Verenigde Naties (VN) begonnen. Secretaris-generaal Antonio Guterres van de VN riep de landen bij de opening op om’ hoop boven overgave’ te kiezen in de strijd tegen klimaatverandering. Tijdens de top gaan deelnemende landen spreken over de verdere uitwerking van het Parijsakkoord uit 2015.

Wat staat erop de agenda?

In twee weken tijd wordt er een hoop vergaderd. Niet alleen regeringsleiders zijn in Madrid aanwezig, ook bedrijven en actiegroeperingen mogen meepraten. In totaal zijn er zo’n 25.000 mensen bij de zogenoemde COP25, wat een afkorting is van Conference of the Parties.

Belangrijkste onderdeel is het verder bevestigen van het Parijsakkoord, dat volgend jaar officieel ingaat. In 2015 ondertekenden bijna tweehonderd landen het verdrag waar zij beloofden om de temperatuur op aarde met maximaal 2 graden te laten stijgen ten opzichte van het pre-industriële tijdperk van circa tweehonderd jaar geleden.

Eigenlijk streven de ondertekenaars van het Parijsakkoord naar een maximale stijging van anderhalve graad, maar dat doel lijkt uit het zicht te raken. Vorige week publiceerde de Verenigde Naties een somber rapport waaruit blijkt dat veel landen falen in het omlaag brengen van de CO2-uitstoot. De uitstoot van dat broeikasgas zou het komende decennium met 7,6 procent per jaar moeten afnemen om de stijging in toom te houden.

Hoe moet het doel van maximaal 2 graden erbij worden bereikt?

Twee belangrijke onderwerpen uit het Parijsakkoord moeten nog worden uitgewerkt. Het eerste onderwerp is een marktplaats voor emissierechten. In dat systeem mogen landen die hun uitstoot van schadelijke stoffen, zoals CO2, al verder hebben teruggebracht dan beloofd de rechten van de niet uitgestoten stoffen verkopen. Door dat systeem moet het halen van klimaatdoelen betaalbaarder en aantrekkelijker worden.

Naast de marktplaats wordt ook gesproken over schadebetalingen aan landen die lijden onder klimaatverandering. Kleine eilanden zoals Tuvalu en Kiribati dreigen onder water te verdwijnen door de stijgende zeespiegel. Mogelijk komt er voor die landen compensatie.

Wie vertegenwoordigt Nederland op de top?

Premier Mark Rutte (VVD) en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) zijn de kopstukken van de Nederlandse delegatie. Premier Rutte maakte vrijdag bekend dat hij ‘gewoon’ naar de top vloog, omdat treinen op steenkool zouden rijden. Spoorbeheerder ProRail hekelde de uitspraak van de premier, want in Nederland rijden treinen volledig op groene stroom:

Volgens minister Wiebes legt het Nederlands kabinet de lat hoog voor de klimaattop en wil het verantwoordelijkheid nemen voor de uitvoering van het Parijsakkoord. Wiebes onderhandelt daarover in de tweede week van de klimaattop. Daarbij volgt Wiebes de lijn van de Europese Unie, omdat de Europese landen met een mond willen praten. Het Europees Parlement sprak vorige week al de ‘klimaatnoodtoestand’ uit om de eis voor extra maatregelen kracht bij te zetten.

Komt Greta Thunberg langs?

De Zweedse klimaatactiviste bevindt zich nog op een zeilboot in de Atlantische oceaan. Ze was de afgelopen maanden in de Verenigde Staten en wilde daarvandaan verder reizen naar Chili, waar de klimaattop aanvankelijk zou worden georganiseerd. Door protesten tegen de regering werd de top naar Madrid verplaatst. Thunberg weigert gebruik te maken van vervoer per vliegtuig omdat dat schadelijk is voor het milieu.

Toch hoopt de zestienjarige klimaatactiviste vrijdag in Madrid te zijn, dan is er een groot protest in de Spaanse stad van klimaatactivisten. Die eisen dat overheden meer actie ondernemen tegen klimaatverandering.