Coronavirus grijpt om zich heen: ‘pandemie dichtbij’ (video)

In Noord-Italië is maandag een zesde dode gevallen door het coronavirus. In het gebied zijn ruim 200 mensen besmet. Vier vragen en antwoorden.

Wat zijn de cijfers?

Het aantal besmettingen met het coronavirus in Italië – tot dusverre het meest getroffen land in Europa– zijn zaterdag gestegen tot meer dan 220, van wie er zes zijn overleden. Alle zes overledenen zijn ouderen en zeker drie van hen hadden al ernstige gezondheidsproblemen vóór hun besmetting. Eerder meldden Italiaanse media dat er sprake was van zeven doden, maar dit bleek niet waar.

De Chinese regering meldt maandag dat er 150 nieuwe doden zijn gevallen door het virus. Dat is het hoogste aantal slachtoffers in een etmaal geregistreerd.

In totaal heeft het virus nu 2.621 slachtoffers geëist. Op dit moment zijn wereldwijd 79.731 mensen besmet geraakt, van wie er ruim 25.000 weer zijn genezen. Van de zieken verkeren 11.477 mensen in kritieke toestand.

Bekijk hier alle actuele cijfers van het coronavirus

In de Britse krant The Guardian waarschuwt hoogleraar geneeskunde Paul Hunter van de Universiteit van East Anglia dat het kantelpunt waarop de ziekte niet meer beheersbaar is, in de afgelopen 24 uur flink dichterbij is gekomen. Secretaris-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO waarschuwde hier eerder al voor.

Welke maatregelen neemt Italiaanse regering?

In de ergst getroffen regio’s Lombardije en Veneto in het noorden van het land is een gebied afgesloten met in totaal 50.000 inwoners. Evenementen als het Venetiaanse carnaval en Serie A-wedstrijden zijn geannuleerd en scholen en musea blijven dicht. Volgens de Italiaanse premier Giuseppe Conte blijven de maatregelen enkele weken van kracht.

Op straten is het rustig. Mensen gaan alleen de deur uit als het moet, bij supermarkten en apotheken staan lange rijen. Daar zijn mensen aan het hamsteren en op zoek naar mondkapjes.

Een modeshow van ontwerper Giorgio Armani moest noodgedwongen zonder publiek doorgaan.

Volgens EU-commissaris Stella Kyriakides komt er later vandaag een team van wereldgezondheidsorganisatie WHO aan in Italië.

Zorgelijk aan de uitbraak in Italië is dat er nog niet bekend was wie het virus in het land heeft gebracht. Bij de eerste man bij wie het virus is vastgesteld, is niet duidelijk van wie hij het heeft gekregen. Daarom is het moeilijk na te gaan waar de zogenoemde ‘patiënt nul’ is geweest en hoe het virus zich heeft verspreid .

Op Italiaanse vliegvelden werden reizigers strenger gecontroleerd of ze geen ziekteverschijnselen vertonen. Luchtvaartmaatschappij KLM blijft gewoon op Italiaanse bestemmingen vliegen.

Hoe reageren andere (Europese) landen?

Passagiers die maandag vanuit Milaan met een bus in de Franse stad Lyon aankwame,n mogen niet uitstappen wegens een mogelijke coronabesmetting. De FlixBus wordt vastgehouden op station Lyon-Perrache nadat de bestuurder in het ziekenhuis was opgenomen met symptomen die lijken op het nieuwe coronavirus, aldus veiligheidsbronnen. De nieuwssite LyonMag meldde dat de Italiaanse buschauffeur voor tests naar het ziekenhuis moest omdat hij een zware hoest had.

De Oostenrijkse autoriteiten hebben zondagavond twee internationale treinen urenlang tegengehouden bij de Brennerpas uit angst dat twee mensen aan boord besmet zouden zijn met het virus. Het ging om twee Duitse vrouwen die koortsig waren, maar uiteindelijk werden ze negatief getest op het virus. Daarop mochten de treinen hun weg vervolgen.

Ook Noord-Korea neemt maatregelen. Daar zitten nu 380 buitenlanders in quarantaine om een uitbraak te voorkomen. Hoeveel mensen besmet zijn, is niet bekend. De Verenigde Naties hebben maandag een uitzondering gemaakt voor het Internationale Rode Kruis en toestemming gegeven medische spullen te brengen. Wegens sancties mogen er eigenlijk geen goederen naar Noord-Korea worden gebracht.

Zuid-Korea heeft ongeveer 7.700 militairen in quarantaine geplaatst nadat bij elf van hen het virus werd vastgesteld. In het land zijn zeven mensen overleden. Zeker 763 zijn besmet.

China heeft de jaarlijkse parlementszitting uitgesteld wegens uitbraak van het coronavirus. Dat is voor het eerst in tientallen jaren, meldden Chinese staatsmedia. De jaarlijkse zitting duurt tien dagen en zou op 5 maart van start gaan. De afgelopen 35 jaar werd de bijeenkomst altijd in maart gehouden. De regering vindt het belangrijker om zich te focussen op het bestrijden van het virus. China maakt 13 miljard euro vrij om het virus te bestrijden.

Het stadsbestuur van de Chinese provincie Wuhan heeft een bericht herroepen dat de reisbeperkingen voor de Chinese stad deels worden opgeheven. Eerder werd gemeld dat gezonde inwoners met dringende verplichtingen elders weg mochten, meldt persbureau Reuters.

Een woordvoerder van het Iraanse ministerie van Volksgezondheid bestrijdt dat er de afgelopen elf dagen vijftig mensen zijn overleden aan het virus, zoals het persbureau ILNA meldde. ‘Niemand anders mag hierover het woord voeren,’ onderstreepte de man in een interview met persbureau AP.

Het gemelde dodental was veel hoger dan het officiële cijfer: dat staat op 12 doden en 61 besmettingen. Volgens het ministerie komt dat mogelijk doordat er cijfers door elkaar gehaald zijn, zoals patiënten die aan de griep zijn overleden.

Het coronavirus is ook vastgesteld in Bahrein, Irak, Afghanistan en Koeweit. In Koeweit zijn drie mensen besmet, in de andere drie landen is sprake van een besmetting. Ook Oman meldde maandag twee besmettingen.

Worden in Nederland maatregelen genomen?

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft vooralsnog geen negatief reisadvies afgegeven voor Italië. ‘Informeert u zich voorafgaande aan uw reis over de situatie op uw plek van bestemming. Volg de instructie van de lokale autoriteiten op,’ staat op de site.

Ron Beekman van het RIVM durft tegenover Elsevier Weekblad geen voorspellingen te doen, maar schat dat de kans op een uitbraak in Nederland zeer klein is. ‘Maar ik heb geen glazen bol.’ Volgens hem is Nederland goed voorbereid op een eventuele uitbraak en staat het RIVM in nauw contact met het landelijke GGD-netwerk.

Pas zodra er ziekteverschijnselen zijn, is iemand besmettelijk, zegt Beekman. Wanneer iemand klachten heeft, vooral aan de luchtwegen, kan de huisarts in overleg met de GGD beslissen of het nodig is om de patiënt te testen op het virus. Dit is inmiddels bij drie mensen gebeurd in Nederland, maar in alle gevallen bleek het loos alarm.

Het RIVM raadt geen mondkapjes aan. ‘Daar komt nogal wat bij kijken om het goed te doen,’ zegt Beekman. ‘Eens in de zoveel uur moet je ze vervangen en het moet nauw aangesloten zijn op neus en mond.’ In plaats daarvan raadt hij aan handen goed te wassen en te hoesten in de elleboog.

Een vaccin laat volgens Beekman nog wel even op zich wachten. ‘Er zijn berichten dat in april kan worden begonnen met testen, maar dan gaat het nog maanden duren voor de vaccins gereed zijn.’

Het RIVM heeft een zogeheten Outbreak Management Team (OMT) bij elkaar geroepen. Daarin zitten wetenschappers en gespecialiseerde artsen die veel weten over bestrijding van infectieziekten. Zij bespreken op welke manier een eventuele uitbraak moet worden aangepakt en geven advies aan het ministerie voor de aanpak van de bestrijding.

CDA-Kamerleden Pieter Omtzigt, Anne Kuik en Martijn van Helvert hebben maandag Kamervragen gesteld. Zij willen weten waarom het reisadvies naar Noord-Italië zo goed als ongewijzigd is en of er een meldplicht moet komen voor (wintersport)reizigers die recent uit het gebied zijn gekomen.

De Drentse scholenkoepel Pricoh heeft ouders gevraagd om kinderen die op wintersport zijn geweest in Noord-Italië bij de huisarts te laten testen op het virus.

‘Morgen gaat de school weer beginnen, nu hebben we gehoord dat er gezinnen op vakantie zijn geweest in het gebied waar momenteel het coronavirus aanwezig is,’ staat in het bericht dat gisteravond verscheen op de online omgeving van de scholenkoepel. Kinderen kunnen weer naar school komen als de huisarts bevestigt dat er niets aan de hand is. Het RIVM benadrukt dat wat de scholenkoepel doet ‘niet nodig’ is en ook ‘geen beleid van het RIVM of de GGD’.