Robert O’Brien (53) is de vierde nationaal veiligheidsadviseur van president Donald Trump in drie jaar. Een gesprek over werken met Trump, Amerika’s veranderende rol in de wereld en een nieuwe waarschuwing voor het gevaar van China. ‘Al onze persoonlijke informatie staat al op Chinese computers.’
Een paar maanden geleden kende bijna niemand in Washington Robert O’Brien. Inmiddels is hij Trumps veiligheidsadviseur, de machtige raadsman van de president als het gaat om nationale veiligheidskwesties. En dus is het dringen als hij een interview geeft in het gebouw van de Nederlandse denktank Atlantische Commissie in Den Haag.
O’Brien is op veel punten het tegenovergestelde van John Bolton, zijn voorganger, die Trump vorig jaar met veel bombarie ontsloeg. Bolton was een neoconservatief ideoloog, die zijn (vaak militaristische) zin probeerde door te drijven en berucht was om zijn loslippigheid tegenover de media. O’Brien, zilvergrijs haar en een hagelwitte glimlach, is opgeleid als advocaat en doet zijn werk liever achter de schermen. Praten met de pers doet hij niet vaak.
Blijf in het spannende verkiezingsjaar op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in Washington en de Verenigde Staten:Meld u aan voor onze wekelijkse Amerika-nieuwsbrief>
‘Ik wil een eerlijke bemiddelaar zijn,’ zegt hij over de manier waarop hij zijn nieuwe functie wil invullen. Het is zijn taak om bij elke kwestie aan Trump uitleggen wat de mogelijke acties zijn – zonder zijn eigen voorkeur te laten doorschemeren. ‘Behalve als de president er expliciet om vraagt. Ik ben er om Trump te helpen zijn politieke platform – immers, daarop is hij verkozen – uit te voeren.’
Plotseling woordvoerder van America First
Zijn drie voorgangers weten hoe lastig het kan zijn om te werken met president Trump, wiens gedrag en acties vaak onvoorspelbaar zijn. De tactiek van de nieuwe veiligheidsadviseur, die eerder Trumps diplomatiek gezant voor gijzelaars was, lijkt vooral om de president niet te veel voor de voeten te lopen.
De afgelopen maanden is O’Brien druk bezig geweest met een grote schoonmaak. Meer dan vijftig adviseurs in de Nationale Veiligheidsraad moesten het Witte Huis verlaten – onder wie luitenant-kolonel Alexander Vindman, die als directeur Europese Zaken besloot te getuigen in Trumps impeachment-proces. Wraak van Trump? ‘Elke president heeft recht op personeel dat hij kan vertrouwen.’
Bepaalt Trump Amerika’s buitenlandbeleid soms in zijn eentje, vraagt columnist Roberta N. Haar zich af>
O’Brien adviseerde eerder Republikeinen als Mitt Romney en Ted Cruz en schreef in 2016 een boek waarin hij een grotere rol voor Amerika in de wereld bepleitte. Maar als hij het nu heeft over de humanitaire crisis in Syrië, klinkt hij meer als een America First-woordvoerder. ‘Het idee dat de Verenigde Staten altijd maar weer moeten komen opdraven, is geen goed argument voor deze regering. Er gebeuren afschuwelijke dingen, maar we hebben geen toverstok om alle problemen op aarde te stoppen. En er is bijna niemand in Amerika die soldaten in Syrië wil laten landen.’
Hij ziet zelfs een goede kant aan de tweets van Trump – een kopzorg voor velen in het Witte Huis en het Pentagon – namelijk als pressiemiddel. ‘Hij tweette in 2018 één keer over Idlib, en de aanval op die stad (van de Russen, Iraniërs en Syrië, red.) werd met een jaar vertraagd. Dat is best indrukwekkend.’
President Bashar al-Assad of Syria must not recklessly attack Idlib Province. The Russians and Iranians would be making a grave humanitarian mistake to take part in this potential human tragedy. Hundreds of thousands of people could be killed. Don’t let that happen!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) September 3, 2018
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
China grootste uitdager
Er is één kwestie waarover O’Brien en Trump in het openbaar niet dezelfde opvatting over hebben: de dreiging van China. Terwijl Trump de afgelopen tijd opschepte dat de band met China ‘nooit beter is geweest’, schetst O’Brien een veel negatiever beeld. ‘We zijn verwikkeld in een concurrentiestrijd met de Chinezen. Lange tijd was het idee dat als China rijker zou worden, het zich ook meer zoals Amerika zou gaan gedragen. Dat is niet gebeurd.’
Hij somt een aantal problemen op: hacks van grote Amerikaanse bedrijven, het uitbuiten van de Wereldhandelsorganisatie, het stelen van Amerikaanse technologie. Of de wereldwijde aanleg van 5G-netwerken, waarmee het Chinese techbedrijf Huawei zich een belangrijke positie wil verwerven. Amerika wil niet dat Europese bondgenoten in zee gaan met Huawei – Nederland stemde daar eind 2019 mee in.
‘Het gevaar schuilt in de achterdeur. Het wordt heel moeilijk om te voorkomen dat de Chinezen toegang krijgen tot alle data die over die netwerken worden verstuurd.’ Hij kijkt om zich heen. ‘Kwaadaardige activiteiten zijn al langer aan de gang: grote kans dat de persoonlijke informatie van iedereen die hier aanwezig is, al op Chinese computers staat.’
Lees ook: Amerika pleit voor een 5G-netwerk zonder ChinaTot zover die geweldige relatie met de Chinezen.
Maar O’Brien haast zich om te zeggen dat Trump niet helemaal ongelijk heeft met zijn uitspraken. ‘Terwijl we concurrenten zijn, kunnen we natuurlijk wel proberen een goede band te hebben. Het nieuwe handelsverdrag is een goed signaal.’ Zijn voorganger John Bolton sprak Trump op allerlei thema’s tegen – O’Brien lijkt daarvan te hebben geleerd. Wellicht houdt hij het langer vol.