Tegen het advies van zijn medische experts in wil president Donald Trump de Amerikaanse economie spoedig weer op gang brengen. Hij is niet de enige die zich afvraagt: wat als de economische pijn groter is dan de dreiging van het coronavirus?
In navolging van landen in Azië en Europa is een groot deel van de Verenigde Staten inmiddels inactief. Door het oprukkende coronavirus – Amerika telt met vele tienduizenden het hoogste aantal besmettingen ter wereld– adviseerde de regering vijftien dagen social distancing: zoveel mogelijk thuiswerken en bijeenkomsten met meer dan tien aanwezigen vermijden.
De precieze invulling van de restricties is aan de verscheidene staten zelf. Kantoren, scholen, restaurants, bars en koffietentjes zijn door het hele land, soms ergens wat meer dan elders, gesloten. In eenderde van het land – waaronder in zwaar getroffen gebieden als New York, de staat Washington en Californië – is iedereen zelfs verplicht binnen te blijven.
Grote opofferingen
De maatregelen van president Trump en de gouverneurs van de staten zijn gebaseerd op de expertise afkomstig van de nationale zorginstellingen, de National Institutes of Health, dokter Anthony Fauci voorop. Directeur Fauci betoogt dat brede quarantainemaatregelen helpen om verspreiding van het virus in te dammen. Door dit beleid raken ziekenhuizen minder snel overspoeld met coronapatiënten en kan het sterftecijfer worden bedwongen. Als het aan Fauci ligt, blijft dit advies aan de bevolking nog een tijdje van kracht.
Nadeel daarvan is dat de crisis langer voortduurt en de economische klap groter zal zijn. Zakenbank Goldman Sachs voorspelt dat het Amerikaanse bruto binnenlands product (dat wat burgers en bedrijven in een land samen in een jaar verdienen) in het tweede kwartaal met 24 procent afneemt. De werkloosheid loopt door de vele sluitingen van bedrijven nu al hard op – ruim 3 miljoen extra Amerikanen melden zich vorige week voor een uitkering. Wat het werkloosheidspercentage zou worden bij een langdurige lockdown is gissen, geschat wordt tussen de 9 en 30 procent. Een noodwet die een steunpakket garandeert ter waarde van 2.000 miljard dollar is volgens deskundigen niet genoeg om de economische schade op te vangen.
De pijn kan spoedig voor veel Amerikanen voelbaar worden. Vier op de tien zeggen geen geld te hebben voor een onverwachte uitgave van 400 dollar. Een maand geen salaris kan voor hen betekenen dat ze geen geld hebben om de huur te betalen of boodschappen te doen. Bovendien verliezen veel Amerikanen als ze hun baan kwijtraken ook de zorgverzekering die hun baas voor hen betaalde.
Vandaar dat in Amerika, nog sneller dan in Europa, de vraag opkomt: hoeveel mag de strijd tegen deze pandemie kosten?
Het brengt Trump, ongetwijfeld met de presidentsverkiezingen in november in zijn achterhoofd, aan het twijfelen. ‘Amerika hoort niet op slot te zijn. We hebben het land ook nooit op slot gegooid voor de griep,’ zei hij dinsdag. Een opvallende belofte volgde: ‘Voor Pasen moet Amerika weer open.’ De macht om het publieke leven weer aan te zwengelen, ligt overigens niet bij de president. Zijn uitspraken leidden direct tot kritiek van veel politici.
My mother is not expendable. Your mother is not expendable.
We will not put a dollar figure on human life.
We can have a public health strategy that is consistent with an economic one.
No one should be talking about social darwinism for the sake of the stock market.
— Archive: Governor Andrew Cuomo (@NYGovCuomo) March 24, 2020
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Chirurgisch te werk
Een balans vinden tussen het redden van mensenlevens en het voorkomen van een ineenstortende economie ligt gevoelig. En toch gebeurt het vaker in Amerika. Dan Patrick (69), de bebrilde vicegouverneur van Texas, zegt niet te snappen dat de Amerikaanse economie op het spel wordt gezet ‘voor een virus dat 98 procent van de mensen overleeft’. De Republikein zit door zijn leeftijd zelf in de risicogroep. Toch vindt hij dat het land niet tot stilstand moet worden gebracht om ouderen te beschermen.
‘Laten we weer aan het werk gaan,’ zei Patrick in gesprek met FOX News-presentator Tucker Carlson. ‘Laten we weer gaan leven. Wij 70-plussers zorgen wel voor onszelf, maar laten we niet het hele land opofferen.’
Ook sommige medische specialisten trekken het nut van een grootschalige lockdown in twijfel. Volgens dokter David Katz, directeur van een onderzoeksinstituut binnen Yale University, kan Amerika beter ‘chirurgisch’ te werk gaan. Volgens Katz zou het overgrote deel van de gezonde bevolking weinig last moeten hebben van het virus. Als ouderen en andere risicogroepen succesvol worden geïsoleerd, schrijft hij in The New York Times, kan ‘het grootste deel van de samenleving terug naar een situatie als voorheen en zo wellicht voorkomen dat grote delen van de economie instorten’.
Grote risico’s
Een ding is zeker: als dat gebeurt, zouden veel meer Amerikanen dan nu het virus oplopen – met het risico op een situatie als in Italië. De scenario’s van Centers for Disease Control andPrevention, het Amerikaanse equivalent van het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, zijn bepaald niet opbeurend: bij niet ingrijpen kunnen tussen de 200.000 en 1,7 miljoen Amerikanen overlijden.
Maar wat zijn die voorspellingen waard als nog zoveel onduidelijk is over de ziekte? Volgens de invloedrijke Stanford-epidemioloog John Ioannidis (54) lijkt het sterftecijfer door het coronavirus veel lager dan vroege voorspellingen deden vermoeden. Wie met het virus is besmet, maar weinig tot lichte symptomen vertoont, wordt meestal niet getest. En het maakt nogal uit of 3 procent of 0,3 procent van de coronapatiënten overlijdt.
Het blijft voorlopig voor iedereen gissen, geeft Ioannidis toe, ook voor wereldleiders. ‘Zonder gegevens over het daadwerkelijke pad van de epidemie weten we niet of overheidsbeleid briljant of catastrofaal is.’