Het mondkapje zorgt in Italië voor veel discussie. Terwijl de bestuurders van Noord-Italië mondbescherming verplicht stellen, wijst de Italiaanse Burgerbescherming erop dat een mondkapje niet nodig is.
Bij de buurtsuper in Rome wachten de klanten op de stoep tot ze naar binnen mogen. De rij is soms wel honderd meter lang vanwege de verplichte 1,5 meter afstand. Tijdens dat wachten heb je alle tijd om op je gemak te kijken naar de nieuwste Italiaanse trend: de mondbedekking tegen het coronavirus.
Tot twee weken geleden was mondbedekking een vrijwel onbekend fenomeen. Nu durft haast geen Romein meer zonder mondkapje de straat op. Veel mensen dragen de witte of blauwe ‘professionele’ maskers, die bij de apotheek of via internet verkrijgbaar zijn. Ze zijn er in alle soorten en maten. Exemplaren van plastic of stof, platte snelle modellen of in snavelachtige vorm. Wie geen professioneel mondkapje heeft kunnen bemachtigen, draagt een selfmade masker, variërend van elegante doekjes, tot enorme sjaals, die alleen de ogen onbedekt laten.
‘Mondbescherming is niet nodig’
Lees ook: Mondbedekking is in Italië een ongeschreven regel geworden. Wie zich daar niet aan houdt, krijgt boze blikken of wordt zelfs uitgescholden. Volhouders hoeven overigens niet bang te zijn om een boete te krijgen van de politie. In Rome zijn mondkapjes en sjaals niet verplicht en mensen kunnen gewoon met ‘blote mond’ de straat op.
Het officiële standpunt wordt verwoord door Angelo Borrelli, het hoofd van de Italiaanse Burger Bescherming. ‘Mondbescherming is niet nodig,’ legt hij de Italianen uit. ‘Ik draag zelf ook geen mondkapje. Om gevaar van besmetting te voorkomen, is het voldoende om afstand te houden. Wie niet voldoende afstand kan houden, op het werk of privé, moet zich beschermen.’
Het advies van Borrelli ligt in lijn met dat van de Wereldgezondheidsorganisatie. Hij deed zijn uitspraak op 5 april. Op die dag had Attilio Fontana, de gouverneur van Lombardije, net bekend gemaakt dat alle inwoners van Lombardije per direct werden verplicht om hun mond en neus te bedekken. Weigeraars krijgen een pittige boete. Lombardije is de eerste regio waar mondkapjes verplicht zijn. De maatregel geldt vanaf 14 april voor alle Noord-Italiaanse regio’s.
Best verwarrend natuurlijk al die tegenstrijdige informatie. Hebben die mondkapjes nu effect of niet? En hoe zit het met andere mondbedekking, zoals sjaals? En moet je zo’n mondkapje dan alleen buiten op, of moet je zo’n ding ook binnen dragen, zoals een bekende Italiaanse viroloog onlangs opperde? Borrelli en Fontana baseren zich beiden op de mening van virologen en experts, maar die hebben hier – zacht gezegd – nogal tegenstrijdige meningen over.
Lees meer over de actuele situatie in Italië: Hoelang blijft het Italiaanse openbare leven op slot?
De voorraden mondkapjes zijn uitgeput
Een andere grote vraag was: waar haal je al die mondkapjes vandaan? Navraag bij apotheken leert dat de voorraden zijn uitgeput. Dat geldt ook voor Lombardije waar de mondkapjes verplicht zijn. Gouverneur Fontana belooft 3 miljoen exemplaren te verstrekken. Maar in een regio met 10 miljoen inwoners is dat uiteraard lang niet voldoende.
Handige doe-het-zelvers zien een gat in de markt. Op sociale media zie je de wildste modellen voorbijkomen. Napolitanen die hun ondergoed in een handomdraai in maskers vouwden, mondkapjes die aan babyluiers doen denken, of zijden sjaals in tijgerprint. Ook grote modekoningen als Gucci en Louis Vuitton spelen in op de trend. Modebewuste Italianen willen immers mondkapjes die bij hun tassen en schoenen passen. De selfmade maskers vinden gretig aftrek. Maar virologen zijn vrijwel unaniem dat ze niet of nauwelijks bescherming bieden tegen een virus. De discussie gaat vooral over het effect van de chirurgische maskers.
Drie typen maskers
In een webvideo legt Alessandro Gasbarrini, een chirurg uit Bologna, het onderscheid uit tussen drie verschillende maskers. Hij noemt het chirurgische masker, het ‘altruïstische’ type. Dat simpele papieren maskertje beschermt andere mensen tegen infectie maar niet de drager zelf. Dan zijn er nog geavanceerde modellen met filter. Het ‘egoïstische’ masker, is het zogenoemde type FFP3, zegt Gasbarrini. Dat heeft een ventiel en beschermt alleen de drager. Het type masker FFP2 noemt hij het ‘intelligente’ masker, dat geeft bescherming aan zowel de drager als aan anderen.
Gasbarrini pleit voor het gebruik van het gewone chirurgische maskertje. ‘Als iedereen er een draagt is de wereld veiliger,’ stelt hij. Maar de Wereldgezondheidsorganisatie stelt dat juist die chirurgische kapjes van papier weinig effect hebben. Ze zijn van de zijkanten open en houden beslist geen virussen tegen. Ook de geavanceerde modellen met filter zijn vaak niet veilig omdat ze niet echt goed op het gezicht sluiten.
De organisatie zegt dat mondkapjes moeten worden gedragen door mensen die besmet zijn. Zij hebben grote kans het virus verder te verspreiden. Ook zijn mondkapjes noodzakelijk voor degenen die tijdens het werk of privé geen afstand kunnen houden met anderen. Dat zijn gezondheidswerkers en caissières bij de supermarkt, maar ook mensen die thuis een geïnfecteerde patiënt verzorgen.