In de bestrijding van het coronavirus zijn bijna geen grotere uitersten te vinden dan Singapore en Zweden. De een laat alles op zijn beloop, de ander houdt er Big Brother-achtige praktijken op na. De twee landen tegen elkaar afgezet.
Singapore: voorbereid door SARS
Besmettingen met corona: 926 Doden: 3
Het eerste geval van corona werd bevestigd op 23 januari 2020, maar sindsdien is Singapore er uiterst succesvol in geslaagd om het aantal besmettingen laag te houden. Dat komt door de ervaringen met SARS: in 2002 en 2003 vielen door dat virus 33 doden. Sindsdien zijn de Singaporezen uitstekend voorbereid op een pandemie.
De stadstaat telt ruim 6 miljoen inwoners. Het helpt dat die op een eiland bij elkaar wonen. Ze kunnen niet massaal door het land gaan reizen, zoals in Italië gebeurde vlak voordat de lockdown werd afgekondigd.
Singapore heeft een autoritair regime dat streng controleert wat er in de samenleving gebeurt. Bijeenkomsten met meer dan dertig mensen worden ten strengste afgeraden en als het toch gebeurt, moet de organisator iedere deelnemer scannen op koorts. Thuiswerken wordt aangemoedigd. Als je toch naar kantoor gaat, is de werkgever verplicht twee keer per dag je temperatuur te meten. Wie gezond is, krijgt een sticker opgeplakt, zodat het hele bedrijf weet dat je niet besmet bent. Koorts? Verplicht twee weken in thuisisolatie. Ook op school worden kinderen elke dag gescand.
Een trackingsysteem tot in het kleinste detail
Transparantie is voor de regering een van de belangrijkste pijlers om het virus te bestrijden. Op deze website is bijna alle informatie over de besmettingsgevallen te vinden. Zelfs de kerk en de sportschool die iemand heeft bezocht, zijn er te vinden.
Een voorbeeld van besmettingsgeval 196:
Geval 196 is een 73 jaar oude Singaporese vrouw zonder recente reisgeschiedenis naar getroffen landen of regio’s. Ze is tijdelijk opgenomen in een isolatiekamer bij het NCID (een ziekenhuis speciaal voor infectieziekten, red.). Ze is een contact van de gevallen 107 en 148 en is gelinkt aan een cluster dat een privédiner had bij SAFRA Jurong (restaurant, red.).
Ze meldde de eerste symptomen op 3 maart en bezocht op 9 maart haar huisarts. Ze werd doorverwezen naar het NCID en de daaropvolgende testresultaten bevestigden op 13 maart ’s ochtends een COVID-19-infectie.
Voorafgaand aan de ziekenhuisopname verbleef ze voornamelijk in haar huis in Holland Close. Ze was op 17 maart hersteld.
Big Brother is watching you: in elke straat van Singapore worden voorbijgangers gefilmd. Zo kan de overheid bij besmettingen tot in detail nagaan waar een besmette persoon is geweest en zo het besmettingsrisico beperken. Wie zich niet aan de opgelegde regels houdt, riskeert strenge straffen. Een zogenoemde ‘permanent resident holder’ moest 14 dagen thuisblijven, maar toen de 45-jarige besloot toch naar het vliegveld te gaan, werd zijn status ingetrokken. Hij mag nooit meer het land in.
Zweden: alles op zijn beloop
Besmettingen met corona: 4.435 Doden: 180
Zweden is met zijn losse aanpak het buitenbeentje in Europa. Scholen voor kinderen onder de 16 en kinderdagverblijven zijn nog gewoon open, net als cafés (waar aan tafeltjes wordt bediend, maar mensen niet bij de bar mogen staan), restaurants, de meeste winkels, sportscholen en skihellingen. De eerste besmetting was op 30 januari 2020, maar vooralsnog zijn er ‘slechts’ 180 doden te betreuren op ruim 10 miljoen inwoners.
Lees de blog van Constanteyn Roelofs: Slechte gewoontes zijn desastreus in coronapandemie
De Zweedse samenleving is van nature vrij solitair. Meer dan de helft van de huishoudens bestaat uit één persoon, het hoogste percentage in Europa, volgens Eurostat. De gemiddelde leeftijd waarop Zweden het ouderlijk huis verlaten, ligt tussen de 18 en 19 jaar, tegenover een Europees gemiddelde van 26. De situatie in Zweden staat in schril contrast met Italië, waar vaak meerdere generaties onder één dak wonen.
Ook in het openbare leven is het de norm om niet te dicht bij een ander te gaan zitten. In het openbaar vervoer bijvoorbeeld houden mensen afstand. Even ongewoon is het om een praatje te maken met een vreemde in winkels of cafés. Daarnaast zijn Zweden het gewend om bij het minste koutje of griepsymptoom thuis te blijven. Ze worden er zelfs toe gestimuleerd. Bedrijven willen zo voorkomen dat ziekten zich onder werknemers verspreiden. De betaling bij ziekteverlof is dan ook genereus vergeleken met andere landen.
De regering heeft de Zweden wel gevraagd om op vrijwillige basis hun collectieve verantwoordelijkheid te nemen om de verspreiding van het virus af te remmen. Dit houdt in thuiswerken waar het kan, zeker in de hoofdstad Stockholm, zelfisolatie als je ziek bent of boven de 70, en het vermijden van alle niet-noodzakelijke reizen. Evenementen met meer dan 50 mensen zijn wel verboden.
Volgens een landelijke peiling is het vertrouwen in de Zweedse regering en haar vermogen om de crisis te tackelen, groot. Tachtig procent van de respondenten bestempelde de toespraak van premier Stefan Löfven anderhalve week geleden als ‘best’ of zelfs ‘heel’ goed.
Ook groeiende kritiek
Niet alle Scandinavische landen handelen zo ontspannen. Zo sloot Denemarken scholen en grenzen en verbood Noorwegen burgers om naar hun tweede huis te gaan. Maar ook in Zweden zelf klinkt steeds meer kritiek.
Marcus Carlsson, wiskundige aan de Lund Universiteit, plaatste diverse YouTube-videos waarin hij beargumenteert dat nergens ter wereld bewijs is voor de aanpak van groepsimmuniteit. Hij omschrijft de aanpak van de regering als een ‘krankzinnig experiment met tien miljoen mensen’.
Viroloog en professor Björn Olsen heeft de Zweedse autoriteiten opgeroepen om andere landen te volgen en zo snel mogelijk ‘alles te sluiten wat er maar te sluiten valt’.
‘Ik ben zeer bezorgd,’ zei Fredrik Elgh, viroloog aan de Umeå Universiteit, bij de nationale publieke omroep SVT. ‘Ik zou liever willen dat Stockholm in quarantaine werd geplaatst. We zijn vrijwel het enige land dat niet alles in werking stelt om de infectie in te dammen. Dit is verdomd serieus.’
Een andere expert, Joacim Rocklöv, professor epidemiologie en volksgezondheid aan de Universiteit van Umeå: ‘Is dit een ingecalculeerde consequentie waarvan de regering en gezondheidsautoriteiten denken dat hij wel oké is? Hoeveel levens zijn ze bereid te offeren om een grotere impact op de economie te voorkomen?’
Een petitie die vorige week door meer dan 2.000 artsen, wetenschappers en professoren is ondertekend – onder wie de voorzitter van de Nobelstichting, professor Carl-Henrik Heldin – roept de regering op om strengere inperkingsmaatregelen te nemen. ‘We testen niet genoeg, we volgen niet, we isoleren niet genoeg – we hebben het virus losgelaten,’ zegt professor Cecilia Söderberg-Nauclér, onderzoeker op het gebied van virusimmunologie bij het Karolinska Instituut. ‘Ze leiden ons naar een catastrofe.’