Hoge Democraat klopte Rusland-kwestie willens en wetens op

Democraten, met Congreslid Adam Schiff voorop, spraken lange tijd over onomstotelijk bewijs van samenspanning tussen Rusland en Donald Trump. Nieuwe documenten wijzen erop dat Schiff wist dat hij alles aandikte.

Het is grotendeels weggevallen door alle berichten over het coronavirus, maar afgelopen week publiceerde Schiff, de machtige voorzitter van de inlichtingencommissie van het Huis van Afgevaardigden, gevoelige documenten inzake het Rusland-onderzoek. In 2017 en 2018 ondervroeg de commissie 53 personen over Russische pogingen de verkiezingen te beïnvloeden en de rol van de campagne van Donald Trump.

De interviews werden afgerond in maart 2018. Commissieleden van beide politieke partijen gingen daarna akkoord om de gesprekken openbaar te maken. Maar sindsdien weigerde Schiff dat, totdat de directeur van de nationale inlichtingendiensten Ric Grenell afgelopen maand dreigde de documenten zelf naar buiten te brengen.

De reden voor Schiffs terughoudendheid lijkt nu duidelijk. Terwijl het onderzoek achter de schermen weinig concreet bewijs van samenspanning naar boven wist te krijgen, beweerde Schiff in het openbaar het tegenovergestelde. In maart 2017 vertelde hij tv-zender NBC News dat het onderzoek ‘indirect bewijs’ had opgeleverd. Een paar dagen later zei hij op MSNBC dat er inmiddels ‘meer aan de hand’ was. ‘Ik kan niet in detail gaan, maar het is meer dan alleen maar indirect bewijs.’ Aan het einde van het jaar presenteerde hij samenspanning als een feit. Op CNN: ‘De Russen boden hulp aan, de campagne accepteerde dat.’

Obama-officials zagen geen hard bewijs

Tegelijkertijd zeiden tal van hoge figuren uit de Obama-regering – onder ede – dat dit bewijs er niet was. James Clapper, die als overkoepelend hoofd van de inlichtingendiensten wist dat de FBI vanaf juli 2016 onderzoek deed naar de kwestie: ‘Ik heb nooit direct, empirisch bewijs gezien dat iemand binnen de Trump-campagne samenspande met de Russen om zich te bemoeien met de verkiezingen.’ Voormalig minister van Justitie Loretta Lynch, Veiligheidsadviseur Susan Rice en VN-ambassadeur Samantha Power zeiden hetzelfde. Er waren wel verdachte gesprekken en episodes, maar geen onomstotelijk bewijs.

De onderzoeken gingen verder, ook omdat Trumps eigen acties hintten op obstructie van de rechtsgang. Nadat hij FBI-directeur James Comey ontsloeg, kwam de onafhankelijk aanklager Robert Mueller de zaak bekijken. Zijn rapport bracht duidelijkheid en een teleurstelling voor diegenen die Trump wilden lozen.

Mueller concludeerde dat Rusland de verkiezingen van 2016 inderdaad probeerde te beïnvloeden – om zo onder andere kandidaat Trump te helpen. Tevens stelde hij dat er niet voldoende bewijs was dat team-Trump samenwerkte met de Russen. Dat kon geen verassing zijn voor de Democraten in de inlichtingencommissie. Toch bleef Schiff ook daarna spreken van ‘direct bewijs’.

Aangedikt en opgeklopt

Trumps oneliner dat alles ‘een heksenjacht’ betrof, is overdreven. Er waren verdachte ontmoetingen met Russische personen, die een onderzoek rechtvaardigden. Door zijn eigen pogingen de onderzoeken te staken, kwam Trump bovendien steeds verder onder een vergrootglas te liggen. Meerdere mensen om hem heen werden veroordeeld. Maar de president lijkt nu wel degelijk een punt te hebben dat Democraten, Schiff voorop, de Rusland-kwestie ongenadig opklopten.

Het kwam Schiff deze week op een harde reprimande te staan van de hoofdredactie van The Wall Street Journal. ‘Meermaals misleidde hij het land over een kwestie die de Amerikaanse politiek domineerde. […] Niemand zou ooit meer een woord van hem moeten geloven.’

Het kwaad is al geschied. Een groot deel van Amerika geloofde Schiffs aantijgingen – niet zo gek, aangezien juist hij op dagelijkse basis te maken heeft met staatsgeheimen. De episode versterkt het vertrouwen in de politiek niet bepaald. Republikeinen kunnen de kwestie presenteren als nieuw bewijs van een ‘deep state’ in Washington, erop gericht om Trump tegen te werken. Het toont andermaal aan: dat Trump vaak onwaarheden verspreidt, betekent niet dat het slim is voor de Democraten in het Congres om dat voorbeeld zomaar te volgen.