In fatsoenlijk debat richten Harris en Pence zich op eigen achterban

De Verenigde Staten kiezen op 3 november hun oudste president ooit. Daardoor is de aandacht voor het enige debat tussen de Amerikaanse vicepresidentskandidaten Kamala Harris en Mike Pence groter dan gebruikelijk. In de vooral beschaafde krachtmeting werden cruciale vragen vaker niet, dan wel beantwoord.

Alleen bij het eerste van de  negen onderwerpen hielden Democraat Harris en Republikein Pence zich aan het afgesproken thema: het coronavirus. Harris vond dat de aanpak van Trumps regering te laat op gang kwam en tekort is geschoten. Ze wees op de meer dan 210.000 doden die in de Verenigde Staten zijn gevallen. Ook noemde ze de enorme economische impact van het virus: miljoenen Amerikanen raakten hun baan kwijt.

Pence ontkende laks te zijn geweest in de aanpak van het coronavirus. Maar hij antwoordde niet op de vraag waarom de Verenigde Staten harder zijn getroffen door het coronavirus dan welk ander land ook. Hij voorspelde een spoedig herstel van de economie bij de komst van een vaccin. Dat zou nog dit jaar op de markt komen.

Gezondheid van de presidentskandidaten

Het belangrijkste onderwerp was de positie van de vicepresidenten zelf. Zijn zij klaar om het presidentschap over te nemen bij gezondheidsproblemen of overlijden van de president? Een belangrijk thema, want wie ook wint op 3 november, niet eerder hadden de Verenigde Staten zo’n oude president op het moment van inauguratie. Bij de inauguratie op 20 januari 2021 is Donald Trump 74 jaar en Joe Biden 78.

Toch gaf zowel Harris (55) als Pence (61) geen antwoord op de vraag of zij met hun presidentskandidaten hebben gesproken over hun gezondheid. Ook bleef onduidelijk hoe zij zo’n transitie eventueel voor zich zien.

De presentator van het debat, USA Today-journalist Susan Page, dwong geen enkele keer concrete antwoorden af bij de kandidaten. Ook werd het debat gekweld door de overdaad aan onderwerpen die in anderhalf uur dienden te worden besproken. Voor elk onderwerp was slechts tien minuten tijd.

President Trump beklaagde zich daarover op Twitter:

Is China concurrent, rivaal of vijand?

Na het coronavirus en de positie van de vicepresident volgde het thema klimaatverandering. Pence wees op de weinig standvastige positie van Harris. Zij schaarde zich achter de veelomvattende Green New Deal in de Amerikaanse Senaat, terwijl Joe Biden dat plan juist niet steunde. Volgens Pence is dat het bewijs dat de Democraten radicale plannen willen doorvoeren als zij de verkiezingen winnen op 3 november.

Ook Amerika’s verstandhouding met China was onderwerp van debat. Is de Volksrepubliek een concurrent, rivaal of vijand? Pence en Harris gaven opnieuw geen concreet antwoord. Pence benadrukte dat Trump het land aansprakelijk zal stellen voor de uitbraak van het coronavirus. Harris vond dat Trumps aanpak van China faalt. De handelsoorlog is verloren, wat Amerika honderdduizenden banen heeft gekost, zei ze.

Twist over Hooggerechtshof

Er was even een licht moment in het debat toen een vlieg op het haar van Pence neerstreek. Biden reageerde op Twitter:

De spanning in het debat liep pas weer op tegen het einde toen het Hooggerechtshof werd aangesneden. Trump en Pence willen de conservatieve Amy Coney Barrett benoemen als nieuwe opperrechter, na de dood van Ruth Bader Ginsburg, oogappel van de Democraten. De Democraten zijn woest over  Barretts kandidatuur, maar kunnen niets doen om die te blokkeren.

Pence wilde niet bevestigen dat met de benoeming van de katholieke Barrett de ‘Roe versus Wade’-uitspraak – het Hof vonniste toen, in 1973, dat het verbod op abortus ongrondwettelijk is – is terug te draaien. Voor Republikeinen al decennia een belangrijk streven. Conservatieve staten kunnen abortus dan weer illegaliseren. Na een tweede vraag erover zei Pence trots te zijn op zijn anti-abortusstandpunt.

Harris wilde, net als Biden tijdens zijn debat met Trump, niet zeggen of de Democraten het Hooggerechtshof willen uitbreiden met extra rechters als Barrett wordt benoemd. Ook niet nadat Pence daar diverse keren naar had gevraagd. Uitbreiding van het Hooggerechtshof met meer dan de huidige negen zetels voor opperrechters, is zeer omstreden.

Dat beide kandidaten het antwoord op directe vragen ontweken, toont opnieuw de polarisatie van de Amerikaanse politiek. Zowel de Democratische als Republikeinse campagne lijkt er meer op uit de eigen achterban te enthousiasmeren dan de twijfelende kiezer in de laatste weken voor de verkiezingen nog te overtuigen.

Het volledige debat is hier terug te kijken: