Amerika heeft gekozen, maar de uitslag laat op zich wachten. Krijgt president Donald Trump een nieuwe termijn of wint zijn Democratische uitdager Joe Biden? Het duurt vermoedelijk nog enkele dagen voor er een antwoord is op die vraag. Ook al heeft president Trump de winst voorbarig geclaimd in een omstreden toespraak.
De verkiezingen zijn veel spannender dan vooraf gedacht. De peilingen die de president een kans van één op tien gaven, zaten er net als in 2016 flink naast. Al vroeg op de avond zagen Democraten hun hoop vervliegen in Florida. Wederom won Trump deze staat, en met overmacht. Kiezers met een latino-achtergrond kozen vaker voor de president dan vier jaar geleden.
Lees de reportage van Emile Kossen terug: De Republikeinse inhaalslag voor de latino-stem
In andere zogenoemde swing states (staten die per verkiezing heen en weer schuiven tussen de Democraten en Republikeinen) is het nog spannend. Dat komt grotendeels door het grote aantal stemmen dat is uitgebracht en vaak per post. Elke staat kent daarvoor andere regels, waardoor een uitslag lastig is te geven.
Magische grens van 270 kiesmannen
Gehoopt wordt dat vanaf woensdagmiddag meer duidelijkheid komt over de uitslag in twee belangrijke swing states: Michigan en Wisconsin. De belangrijkste swing state, Pennsylvania, laat langer op zich wachten, net als Nevada. In Pennsylvania heeft Trump nu royaal de leiding, maar hij zal ook één van de andere drie moeten winnen om een nieuwe termijn te bemachtigen.
Wil een Amerikaan verkozen worden als president, dan heeft hij 270 stemmen in het kiescollege van 538 kiesmannen nodig. Elke Amerikaanse staat, op twee na, deelt die kiesmannen uit op basis van wie de meeste stemmen in die staat behaalt. Het aantal kiesmannen per staat wordt bepaald naar omvang van de bevolking in die staat.
Trump claimt winst voorbarig
Zowel Trump als Biden maakt nog kans om over de magische grens van 270 kiesmannen heen te gaan. Democraat Joe Biden sprak zich in de nacht van dinsdag op woensdag als eerste kandidaat uit over de stand van zaken: ‘Ik kan je vertellen dat we geloven dat wij op weg zijn deze verkiezingen te winnen.’ Maar Biden waarschuwde ook dat het nog lang kan duren voor er duidelijkheid komt: ‘We zullen geduldig moeten zijn, tot het harde werk van stemmen tellen is voltooid. Het is niet voorbij tot elke stem is geteld’.
Trump sprak ruim een uur na Biden. Hij was veel uitgesprokener en claimde voorbarig de verkiezingswinst. Trump zei dat zijn voorsprong in de staten Pennsylvania, Georgia, Michigan en Wisconsin zo groot was, dat Biden niet meer kon inlopen. Trump had naar eigen zeggen ‘eigenlijk al gewonnen’. Maar dat klopt niet. In die staten moeten nog honderdduizenden stemmen worden geteld die de voorsprong van Trump kunnen laten verdwijnen.
Profiel Donald Trump: tegen alles en iedereen
De president kondigde aan dat hij naar het Amerikaanse hooggerechtshof wil stappen ‘om het stemmen te stoppen’. De stembureaus zijn overal al gesloten. Of hij bedoelde dat hij wil dat het tellen van stemmen wordt gestopt, bleef in zijn verklaring onduidelijk.
Republikeinen presteren beter dan gedacht
Trump toonde in zijn toespraak met reden de gemoedstoestand van de overwinnaar, al is onduidelijk of hij dat ook echt is. De peilingen heeft Trump in elk geval verslagen. Zijn aanhang is gegroeid onder jongeren, zwarte Amerikanen en latino’s. Biden wist blanke, oudere Amerikanen vaker aan zich te binden dan Hillary Clinton in 2016 deed.
Joe Biden: bevlogen bejaarde
De Democraten zullen zich wederom afvragen wat zij over het hoofd hebben gezien. Vooraf fantaseerden zij hardop over een overtuigende overwinning die direct duidelijk zou zijn. Bij dat scenario kwamen zij nooit in de buurt. Ook de gedroomde machtsovername in de Amerikaanse Senaat bleef uit: de Republikeinen behouden daar zeer waarschijnlijk een nipte meerderheid.
Het Huis van Afgevaardigden lijkt in Democratische handen te blijven. Maar hun meerderheid wordt kleiner, terwijl voorafgaand aan de verkiezingen gedacht werd dat de Republikeinen juist zetels zouden verliezen.