Ja, het presidentschap van Donald Trump was op veel manieren ongekend. Maar de meeste doembeelden die zijn tegenstanders schetsten, werden geen werkelijkheid.
Nadat Donald Trump verrassend werd verkozen tot president van de Verenigde Staten, zette een deel van de wereld zich schrap. Hoe moest dat nou – een zakenman zonder politieke ervaring als bewoner van het Witte Huis? Critici, met de verliezende Democraten voorop, waren er snel bij om een pessimistisch beeld te schetsen van een Amerika onder Trump: variërend van gegronde zorgen tot massale hysterie.
Welke voorspellingen deden Trumps tegenstanders de afgelopen vier jaar – en in hoeverre kwamen die uit?
Voorspelling: de beurzen storten in met Trump aan de macht
Gedaan door: tal van economen
‘Als Trump wordt verkozen zullen de markten en de economie zware klappen krijgen,’ voorspelde belegger en mediapersoonlijkheid Ian Winer in 2016. Hij noemde Trumps economische plannen van ‘een basisschoolniveau’ en zei dat die slecht zouden uitpakken voor de Verenigde Staten. Winer was lang niet de enige kenner met gitzwarte voorspellingen.
Ze zaten er flink naast. Drie jaar lang presteerde de economie meer dan prima, onder meer dankzij typisch Republikeins beleid: minder regelgeving en een aanzienlijke belastingverlaging. Trump was trots op de gemiddelde jaarlijkse groei van 2,5 procent en de laagste werkeloosheid in de geschiedenis. Het
coronavirus bracht de Amerikaanse economie in 2020 aan het wankelen, maar begon aan een v-herstel. En juist de beurzen krabbelden snel op. Onlangs brak de Dow Jones-index door de grens van 30.000 punten.
Voorspelling: Amerikanen verhuizen massaal naar Canada
Gedaan door: Amerikaanse media
Na de verkiezingen in 2016 waren Amerikanen zogenaamd zo teleurgesteld met president Trump dat velen op het punt stonden om te vertrekken naar het vriendelijke Canada. Een greep van de berichtgeving destijds: de Canadese immigratiewebsite crashte toen op verkiezingsavond duidelijk werd dat Trump won en op Twitter werd ‘moving to Canada’ trending.
Over de voorspelling van een Amerikaanse exodus naar Canada werd daarna weinig meer vernomen. Het Canadese tv-station Global News onderzocht hoeveel Amerikanen er uiteindelijk echt naar de bovenbuur emigreerden: in 2017 en 2018 zo’n 2.000 meer dan tijdens de Obama-jaren. Een minieme stijging voor een land met 328 miljoen inwoners. Daarbij speelden ongetwijfeld meer factoren dan alleen politieke.
Voorspelling: Trump werpt Amerika in een (kern)oorlog
Gedaan door: Hillary Clinton (en anderen)
Het had niet veel gescheeld of Trump was terechtgekomen in een militair conflict. Hij tartte de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un met de bijnaam ‘little rocket man’ en dreigde met ‘vuur en furie’. Uiteindelijk was Trump de eerste president die een ontmoeting met Kim Jong-un aandurfde en zo de spanningen verlaagde. Ook het doden van de Iraanse generaal Qassem Soleimani in januari 2020 had de potentie om te leiden tot een gewapend conflict met het islamitische regime.
Maar de voorspelling van de verliezende presidentskandidaat Hillary Clinton kwam niet uit. Trump haalde – tot frustratie van velen in het Pentagon – juist soldaten weg uit brandhaarden Syrië, Irak en Afghanistan. Daarmee probeerde hij zijn belofte in te lossen om een einde te maken aan de eindeloze oorlogen in het Midden-Oosten, waar een meerderheid van de Amerikanen achter staat. Misschien nog wel belangrijker voor zijn nalatenschap: Trump begon als eerste Amerikaanse president in decennia geen nieuwe oorlog.
Voorspelling: Republikeinen zullen Trump nooit omarmen
Gedaan door: Senator Lindsey Graham
Toen Trump presidentskandidaat werd van de Republikeinen, zat een groot deel van zijn partij bepaald niet op hem te wachten. Ook eenmaal in het Witte Huis waren er nog tal van Republikeinen die Trumps gedrag openlijk bekritiseerden. Neem de machtige Senator Graham, die dreigde samen met andere Republikeinen in verzet te komen als Trump toenmalig minister van Justitie Jeff Sessions zou ontslaan. Trump ontsloeg Sessions en daarna nog vele anderen, maar van het dreigement van Graham bleef weinig over.
De Senator werd dikke maatjes met Trump, keurde zijn nieuwe ministers gewoon goed en trok onlangs de verkiezingsuitslag van 2020 in twijfel. Vooral dat laatste is tekenend voor hoe de Republikeinse Partij in vier jaar de partij van Donald Trump werd.
Voorspelling: Onder Trump kan een pandemie extra hard toeslaan
Gedaan door: Joe Biden
Toen er eind januari pas vijf coronagevallen waren in de Verenigde Staten, schreef de Democratische presidentskandidaat Joe Biden een alarmerend opiniestuk in de krant USA Today. Hij weersprak Trumps nonchalante opmerkingen over corona – ‘het zal snel weer weggaan’ – en voorspelde dat het virus zomaar eens een zware dodelijke pandemie zou kunnen worden. Hij kreeg gelijk.
Het bleek voor elk westers land lastig om met corona om te gaan, maar Trumps beleid zwabberde meer dan elders: eerst zouden problemen miraculeus verdwijnen met Pasen, voor de president zijn toon veranderde en het had over ‘een oorlog met een onzichtbare vijand’. Tot Trump zelf ziek werd, herstelde en het Amerikaanse volk vertelde vooral ‘niet bang’ te zijn voor corona. Inmiddels registreerde Amerika meer dan 320.000 doden – ruim boven de 240.000 doden die dr. Antony Fauci aan het begin van de pandemie voorspelde als worst case scenario.
Voorspelling: Trump trekt zich terug uit de NAVO
Gedaan door: Hillary Clinton
Trumps slogan ‘America First’ werd door velen geïnterpreteerd als een inherent isolationistisch statement – een belofte om Amerika terug te trekken van het wereldtoneel. Tot bepaalde hoogte deed de regering-Trump dat: Amerika zegde de Iran-deal en het Klimaatverdrag van Parijs op.
Lees ook: In Europa waren er vooral zorgen over de toekomst van de NAVO. Trump noemde de organisatie ‘overbodig’ en meer dan eens klaagde hij over de grote militaire bijdrage van de Verenigde Staten. Maar vrijwel niemand in het Witte Huis zag een vertrek uit de NAVO als serieuze optie en na een paar jaar werd de heropleving van de NAVO een van Trumps favoriete gespreksonderwerpen. Dankzij hem, zo zou hij zeggen, investeerden talloze Europese landen de afgelopen jaren flink meer in hun defensie.
Trumps retoriek draaide vaker meer om retoriek dan om daden. Ook de met veel bombarie aangekondigde troepenterugtrekking uit Duitsland ging uiteindelijk niet door. Het totaal aantal actieve Amerikaanse soldaten in het buitenland bleef vier jaar lang stabiel – zo rond de 200.000.
Voorspelling: Trump zal nooit vier jaar blijven zitten
Gedaan door: filmmaker Michael Moore
Er was een roep om een afzettingsprocedure op dag 1. Een onderzoek naar samenspanning tussen team-Trump en de Russen. Het ontslag van FBI-directeur James Comey. Een affaire met een pornoster. Een groep psychiaters die beweerde dat Trump niet goed bij zijn hoofd was. De familie-Trump die verdient aan zijn presidentschap. Een schaduwdiplomatie in Oekraïne.
De afgelopen vier jaar kregen Amerikanen vaak het gevoel dat Trumps presidentschap op elk moment kon eindigen. Steeds weer bleek het vals alarm. Trump overleefde alle commissies, onderzoeken en een impeachment-procedure. Pas toen de kiezers dit jaar aan zet waren, werd Trump een halt toegezegd. Vooralsnog wil hij zich niet bij die uitslag neerleggen.
Dat voedt de diepste angst van links: dat Trump niet zomaar zal vertrekken. Die theorie zag al hobbels – zijn duivelse plan om het postbedrijf te ‘saboteren’ tijdens de verkiezingen kwam bijvoorbeeld niet uit. Inmiddels heeft Trump gezegd dat hij op 20 januari 2021 ‘gewoon’ het Witte Huis zal verlaten. Het stelt nog niet iedereen gerust.