Voor de tweede keer beginnen Democraten in de Verenigde Staten aan een impeachmentprocedure tegen president Donald Trump. De afzettingsprocedure wordt woensdag 13 januari in gang gezet. Trump heeft zich volgens de aanklacht schuldig gemaakt aan het aanzetten tot geweld tegen het Amerikaanse Congres. Vier vragen en antwoorden over de razendsnelle ontwikkelingen in Washington.
1. Hoe ziet de nieuwe impeachmentprocedure eruit?
In hoog tempo is een nieuwe impeachmentprocedure opgetuigd. Nog tijdens de bestorming van het Congres kondigden diverse Democraten aan de procedure te willen beginnen. Na de bestorming kregen zij de steun van machtige kopstukken uit de partij zoals Nancy Pelosi en Chuck Schumer, respectievelijk leider van het Huis van Afgevaardigden en aankomend leider van de Senaat.
Woensdag 13 januari begint de afzettingspoging. Tijdens de procedure formuleert het Huis van Afgevaardigden een aanklacht tegen de president. Als een meerderheid van het Huis de aanklacht steunt, is de president in staat van beschuldiging gesteld. De Senaat zal daarna oordelen over de aanklacht. Pas als 67 van de 100 Senatoren de president willen veroordelen, wordt die uit zijn ambt gezet en geweerd van elke toekomstige verkozen functie.
Nooit eerder werd een president twee keer gepoogd af te zetten.
2. Wat wordt Trump ten laste gelegd?
De Democraten hebben hun aanklacht in minder dan een week geformuleerd. Trump wordt beschuldigd van het ‘aanzetten tot een opstand’. Presidenten kunnen worden afgezet wegens verraad, omkoping of andere zware criminaliteit en misdrijven. Het aanzetten tot een opstand valt onder zware criminaliteit en misdrijven, schrijven de Democraten in hun aanklacht.
Zij verwijzen in de aanklacht naar Trumps uitspraken van de afgelopen maanden. Hij trok stelselmatig de verkiezingen en de uitslag in twijfel, zonder een greintje bewijs te hebben. De president claimde de verkiezingen te hebben gewonnen, terwijl Democraat Joe Biden die daadwerkelijk won. Pas vorige week, na de gewelddadigheden in Washington, gaf Trump zijn verlies toe.
Ook Trumps woorden van woensdagochtend 6 januari worden aangehaald als bewijs voor het aanzetten tot een opstand. Hij zei onder meer tegen de duizenden aanhangers die zich in de hoofdstad hadden verzameld, dat er ‘keihard gevochten moet worden’. Daarna riep hij ze op naar het Capitool te marcheren. Trump heeft daarmee de veiligheid van de Verenigde Staten en de overheid ernstig bedreigd, schrijven de Democraten in hun aanklacht.
3. Hoeveel Republikeinen steunen de impeachment?
Bij de eerste afzettingsprocedure tegen Trump stemde geen enkele Republikein in het Huis van Afgevaardigden voor de aanklacht. Dit keer is dat anders. Vijf van de 211 Republikeinen hebben al aangegeven voor de nieuwe aanklacht te stemmen. Onder hen is ook de machtige Liz Cheney, de nummer drie van de partij in het Huis van Afgevaardigden en dochter van voormalig vicepresident Dick Cheney.
In een verklaring over haar voornemen voor de aanklacht te stemmen, schrijft Cheney dat de opstand tegen het Capitool leidde tot gewonden, doden en schade aan de belangrijkste plek van de Amerikaanse republiek: ‘De president riep de menigte op, verzamelde ze, en stak het vuur van deze aanval aan.’
De verklaring van Cheney kan voor minder prominente Republikeinen de dekking geven om de aanklacht ook te steunen.
4. Gaat Trump worden veroordeeld?
Het is zo goed als zeker dat Trump door een meerderheid van het Huis wordt aangeklaagd. Maar veroordeling en dus het uit het ambt zetten van Trump, geschiedt pas als 67 van de 100 Senatoren daarvoor stemmen. De kans daarop is vooralsnog klein, maar de woede over de aanval is de afgelopen dagen alleen maar toegenomen. Inmiddels zou de leider van de Republikeinen in de Senaat, Mitch McConnell, de afzettingspoging steunen. Dat melden diverse Amerikaanse media.
De steun van McConnell lijkt een van de voorwaarden voor een geslaagde afzettingsprocedure. Hij is een van de machtigste Republikeinen, en zijn fractie in de Senaat volgt hem over het algemeen trouw. McConnell heeft zich echter nog niet openlijk over de afzettingspoging uitgesproken.
Een groep van vier gematigde Senatoren lijkt in elk geval voor de impeachment te stemmen. Dat zijn Mitt Romney, Lisa Murkowski, Susan Collins en Ben Sasse. Naast hen en McConnell zouden nog twaalf Republikeinen ook voor de afzetting moeten stemmen.
Het is nog niet duidelijk hoe snel de Senaat de zaak in behandeling neemt. Sommige Democraten opperen dat het zo een paar maanden kan duren.