Na dagenlange vergaderingen en stemmingen over talloze wijzigingen stemde het lagerhuis in met Emmanuel Macrons wet tegen islamitisch separatisme. De wet is zeer omstreden: Frankrijk kreeg van over de hele wereld felle kritiek, nog vóór president Macron de precieze inhoud van de wet onthulde.
1. Waarom wilde Macron een wet tegen ‘islamitisch seperatisme’?
Macrons plannen om de radicale islam aan te pakken kwamen in een stroomversnelling na de moord op de Franse docent Samuel Patty. Hij werd op straat onthoofd door een terrorist, omdat Paty in zijn lessen spotprenten over de profeet Mohammed had behandeld.
Na die moord zette Macron vaart achter zijn plannen om radicale groepen aan te pakken. Frankrijk wordt al jaren geteisterd door islamitische terreuraanslagen. Voor de moord van Patty stak in september een Pakistaan twee voetgangers neer nabij het voormalige redactiekantoor van Charlie Hebdo.
Daar was in januari 2015 een bloedige aanslag op de redactie van het satirische blad. In november van datzelfde jaar volgde een bloedige aanslag op muziekcentrum Bataclan en diverse cafés en restaurants, eveneens in de Franse hoofdstad. Hierbij kwamen 130 mensen om het leven. In 2016 stierven 86 mensen nadat een in Tunesië geboren Fransman met een vrachtwagen over de boulevard van Nice reed.
Na de aanslagen vorig jaar zei Macron in een speech dat de ‘islam een religie is die over de gehele wereld in crisis is’. Zijn plannen moesten ervoor zorgen dat de ‘Franse islam vrij is van buitenlandse invloeden’.
2. Wat staat er in de wet?
De wet strijdt tegen islamitisch separatisme, ook al staan die twee woorden nergens in de wet. Officieel heet de wet ‘versterking van de Republikeinse principes’, maar het doel ervan is onmiskenbaar. De radicale islam wordt de kop ingedrukt. De wet bestaat uit 51 artikelen die proberen radicalisering aan te pakken.
Zo mogen ambtenaren niet meer onder druk worden gezet om uitzonderingen op publieke regels te maken, bijvoorbeeld voor het instellen van aparte zwemuren voor mannen en vrouwen.
Ook is er een nieuwe vorm van haatzaaien gedefinieerd: mensen die over ambtenaren informatie verspreiden met het doel hen pijn te doen, kunnen direct worden aangehouden. Deze regel is afgeleid van de moord op Patty: zijn persoonlijke gegevens werden voor zijn dood op sociale media verspreid.
Daarnaast komt er nieuwe, strenge controle op de buitenlandse geldstromen die naar religieuze organisaties vloeien. Ook worden de regels om thuisonderwijs te geven strenger en worden artsen die ‘maagdelijkheidtesten’ uitvoeren bij vrouwen uit hun ambt gezet.
3. Wat zegt de wet over Macrons politieke ontwikkeling?
Vanuit diverse islamitische landen is kritiek geuit op het wetsvoorstel. Zo noemde de Turkse president Recep Tayyip Erdogan de wet ‘een provocatie’.
‘Macron heeft een flinke draai gemaakt als het gaat om terreurbestrijding en de radicale islam,’ zei Arnaud Benedetti (55), gespecialiseerd in politieke communicatie en docent aan de Universiteit Sorbonne in Parijs, in november al tegen EW.
‘Eerder behoorde hij tot de politici die steeds wilden laten weten hoe schuldig zij zich voelen over de kolonisatie – de zwakke plek die islamisten gebruiken in hun anti-Franse propaganda. Hij wil laten zien dat hij stevig kan optreden en hij hamert op de waarden van de Franse Republiek. In een interview met de Qatarese zender Al Jazeera verdedigde hij de vrijheid van meningsuiting en de scheiding van kerk en staat.’
Meer achtergrond bij dit verhaal door correspondent Eveline Bijlsma: Kan Macron leveren in de strijd tegen moslimextremisme?
Over vijftien maanden zijn er weer presidentiële verkiezingen in Frankrijk. Bij zijn eerste verkiezing won Macron door zich als centrumpoliticus te presenteren van zijn nieuwe partij En Marche! Toen had hij zowel ter linker- als rechterzijde stevige concurrentie. Nu lijkt Macrons belangrijkste politieke tegenstander het rechtse Rassemblement National van Marie Le Pen.
4. Hoe gaat het verder?
Het Franse lagerhuis vergaderde 135 uur over de wet voor ermee in te stemmen. Ook werden honderden wijzigingen ingediend. Meer dan 300 amendementen werden daadwerkelijk aangenomen, maar dat wijzigde weinig aan de kern van de wet. Uiteindelijk stemden 347 parlementariërs voor de wet, 151 tegen en onthielden 65 mensen zich van stemming.
Voor de wet in werking treedt, moet ook het Franse hogerhuis instemmen met de wet. De senaat zal waarschijnlijk in maart de wet behandelen. Vermoedelijk zal er ook daar een meerderheid voor de wet stemmen.