Rusland en Oekraïne praten maandag 19 april over de opgelaaide spanningen rond het conflict in Oost-Oekraïne. De Franse president Emmanuel Macron wil sancties bij ongepast gedrag van Rusland. Ook de buitenlandministers van de Europese Unie gaan hierover om tafel zitten. Wat wordt er besproken en volgen er maatregelen? Vier vragen en antwoorden.
1.Wat wordt er vandaag besproken?
In de Oekraïense hoofdstad Kiev bespreken afgevaardigden uit Oekraïne en Rusland het conflict in Oost-Oekraïne. Frankrijk en Duitsland treden op als bemiddelaar, die rol vervullen de twee sinds 2015. Er is vrees voor verdere escalatie van het conflict, omdat Rusland de afgelopen dagen troepen naar de Oekraïense grens stuurde. De bemiddelaars zullen geweld tussen de strijdende partijen willen voorkomen.
De Europese ministers van Buitenlandse Zaken spraken maandag 19 april ook over de kwestie. Maar sancties of andere diplomatieke maatregelen komen er niet, zo zei de Europese buitenlandvertegenwoordiger Josep Borrell na afloop van de vergadering. De toestand in Oekraïne is wel ‘duidelijk heel zorgelijk’. Nooit eerder lagen er zoveel Russische troepen aan de grens met Oekraïne, aldus Borrell. ‘Dat moet stoppen.’
2. Wat gebeurde er de afgelopen weken?
Rusland stuurde troepen naar de Oekraïense grens. Dat zouden er inmiddels zo’n 150.000 zijn. Volgens Rusland gaat het om oefeningen, maar Oekraïne vreest een nieuwe invasie, zoals in 2014 gebeurde met de annexatie van de Krim.
Niet alleen op het land zijn er spanningen, ook in het Zwarte Zeegebied is het onrustig. Rusland stuurde vijftien oorlogsschepen voor een oefening die kant op. Eerder dreigde Rusland de smalle verbinding tussen de Zee van Azov en de Zwarte Zee te blokkeren. Als reactie hierop heeft het Verenigd Koninkrijk besloten om in mei oorlogsschepen naar de Zwarte Zee te sturen. Het zou gaan om een steunbetuiging aan Oekraïne en de NAVO-bondgenoten.
Vrijdag 16 april hebben de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Angela Merkel hun steun betuigd aan de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, en Rusland opgeroepen zijn troepen snel uit het grensgebied terug te trekken. Sinds vorig jaar geldt een staakt-het-vuren tussen Rusland en Oekraïne. Het conflict ontstond nadat Rusland in 2014 de Krim annexeerde. Bij gevechten in Oost-Oekraïne zijn in totaal meer dan 13.000 mensen omgekomen.
Lees ook: 3. Hoe reageren Rusland en Oekraïne?
De vijanden verwijten elkaar dat het conflict is opgelaaid. De NAVO en eventuele toetreding tot deze organisatie spelen hierin ook een rol. De Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe waarschuwde vorige week dat militaire acties van de NAVO door Rusland zullen worden gezien als een directe dreiging. Oekraïne zegt het conflict in Oost-Oekraïne te willen deëscaleren en zoekt juist toenadering tot de NAVO. Volgens de Oekraïense president Zelensky is ‘lid worden van de NAVO de enige manier om oorlog in de Donbas-regio te voorkomen’.
4. Is de Europese Unie nog iets van plan?
De Franse president Macron vindt dat er grenzen moeten worden gesteld aan het ongepaste gedrag van Rusland. Hij sluit sancties tegen Rusland daarom niet uit. Maar in de Europese Unie spelen verscheidene belangen wat betreft Rusland. Dat maakt de situatie complex. Zo heeft Duitsland een deal met Rusland voor de import van aardgas via de pijplijn Nord Stream 2. Italië is minder overtuigd van dreiging uit Rusland. Ook Cyprus en Griekenland zullen niet snel sancties tegen Rusland steunen. Eerder maakte buitenlandvertegenwoordiger Borrell geen sterke indruk tijdens zijn bezoek aan Rusland.
Lees ook dit commentaar: Waarom Borrell en Von der Leyen moeten aanblijven
De Verenigde Staten daarentegen gingen wel over tot sancties wegens de troepenopbouw. Ook een cyberaanval en inmenging in de presidentsverkiezingen van 2020 zijn hiervoor aanleiding. De Amerikaanse president Joe Biden is bereid om de Russische president Vladimir Poetin te ontmoeten op neutraal terrein in Europa.