Een tweepartijencommissie om de bestorming van het Capitool te onderzoeken, gaat er niet komen. Met dank aan Republikeinse leiders, die vrezen voor politieke schade. Inmiddels twijfelen steeds meer Amerikanen over de vraag wie eigenlijk verantwoordelijk was voor het geweld.
In de nacht van 6 op 7 januari zei de Republikeinse Senator Lindsey Graham dat het maar eens over moest zijn met de pogingen van Donald Trump om de verkiezingsuitslag te manipuleren. Uren ervoor was een menigte Trump-aanhangers het Capitool binnengedrongen. Roepend om vicepresident Mike Pence, die volgens hen de winst van Joe Biden nog kon blokkeren. De schok in Washington was groot: voor het eerst sinds de Britten in 1814 het Capitool in brand zetten, werd het gebouw bezet. Graham sprak emotioneel op de vloer van de Senaat: ‘Ik heb geprobeerd deze president te helpen. Maar genoeg is genoeg, ik doe niet meer mee.’
De rellen waren ‘on-Amerikaans’, aldus Kevin McCarthy, de hoogste Republikein in het Huis van Afgevaardigden. ‘Er is geen enkele vraag of president Trump moreel en praktisch verantwoordelijk is voor het aanwakkeren van de gebeurtenissen,’ voegde Senaatsleider Mitch McConnell toe. ‘Een zorgvuldig onderzoek naar de bescherming van het Capitool is nodig.’
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Hoe anders klinken Republikeinen nog geen vijf maanden later. Na lastige onderhandelingen sloten het Democratische Congreslid Bennie Thomspon en de Republikein John Katko wel degelijk een akkoord over een commissie die onderzoek doet naar de gebeurtenissen op 6 januari. Maar Republikeinse leiders riepen hun partijgenoten op tégen een commissie te stemmen. ‘Democraten willen debatteren over zaken die in het verleden zijn gebeurd,’ zegt McConnell nu. ‘Het is niets meer dan een politiek gechargeerde oefening.’
Geen kritiek op Trump
Achter de schermen geeft hij toe wat de reden voor zijn ommekeer is: een uitgebreid onderzoek zou geen best beeld schetsen van de Republikeinen, net voor de verkiezingen in 2022. Of zoals zijn adjudant Senator John Thune openlijk toegeeft: ‘Alles waarbij we de verkiezingen van 2020 opnieuw bespreken, is een dag verloren om een contrast te schetsen tussen ons en de radicale linkse agenda van de Democraten.’
De logica gaat als volgt. Om bij de tussentijdse verkiezingen goed te scoren, moeten zoveel mogelijk van de 74 miljoen Trump-stemmers worden opgetrommeld. En dus wordt kritiek op de oud-president zoveel mogelijk omzeild en is het veel handiger om 6 januari zoveel mogelijk te doen vergeten. Of zelfs in een ander daglicht te stellen. Congreslid Andrew Clyde uit de staat Georgia zei dat de beelden van de bestorming ‘lijken op een normaal toeristenbezoek’. Er vielen die dag 5 doden.
Lees ook deze reconstructie: aanval op het hart van de Amerikaanse democratie>
De tactiek kan politiek gezien best werken – de Republikeinen zijn volgens politiek analisten favoriet om een meerderheid in een van de twee kamers van het Congres terug te pakken. Maar tegen welke prijs, vroeg Senator Lisa Murkowski, een zeldzame andersdenkende in de partij, zich donderdag af: ‘Besluiten we niet langer te erkennen dat ons land is gebaseerd op Democratische principes, van vrije en eerlijke verkiezingen? Ik wil graag dat die het langer volhouden dan alleen de volgende verkiezingscyclus.’
Alternatieve werkelijkheid
Er zijn nog altijd veel vragen rond die 6e januari. Waarom was de Capitool-politie zwaar onderbezet, ondanks dat al dagen bekend was dat vele duizenden mensen zouden komen demonstreren? Waar was de Nationale Garde en hield Trump de inzet van noodtroepen tegen? Welke rol speelde de Washingtonse burgemeester Muriël Bowser, die vooraf extra Nationale Garde-troepen afwees? De antwoorden kunnen helpen om soortgelijke episodes in de toekomst te voorkomen.
Nu stappen de Verenigde Staten weg van de waarheidsvinding en richting een alternatieve realiteit. De Democraten in het Congres kunnen op eigen houtje onderzoek doen, maar de bevindingen worden dan bijna automatisch in een politiek licht gezien. Over de aanleiding van de rellen op 6 januari bestaan inmiddels al flink verschillende meningen: in een recente peiling wijzen de meeste Democraten naar Trump-aanhangers als de aanstichters van het geweld. Een meerderheid van de Republikeinse kiezers wijst naar de Democratische partij en ‘Antifa’.