De weerstand groeit tegen het doorgaan van de Olympische Spelen in Japan. Slechts 5 procent van de bevolking is gevaccineerd en het aantal dagelijkse besmettingen blijft hoog. Maar kunnen de Japanners nog wel onder de Spelen uit?
1.
Wat is er aan de hand?
Op 23 juli moet het grootste sportevenement ter wereld van start gaan, met 12.000 sporters uit alle werelddelen en nog eens tienduizenden mensen in meereizende delegaties. Het merendeel van de sportwedstrijden speelt zich af in en rond Tokio. De stad telt 14 miljoen inwoners en behoort tot de dichtstbevolkte regio’s ter wereld.
Historicus Fik Meijer: ‘Breng Olympische Spelen voorgoed terug naar Griekenland’
Maar corona is nog allerminst verdwenen uit Japan. Halverwege mei stond het aantal dagelijkse besmettingen nog op een recordhoogte van ruim 6.000. Dat aantal is inmiddels wel gedaald naar zo’n 3.600 per dag.
In negen prefecturen (vergelijkbaar met provincies) in Japan is zelfs de noodtoestand van kracht tot zeker 20 juni. Hieronder vallen onder meer Tokio, Osaka en Kyoto.
2.
Hoe kijken de Japanners aan tegen de Spelen?
Er zijn de afgelopen weken diverse protesten geweest in Tokio tegen het doorgaan van de Spelen. Een petitie is inmiddels ondertekend door 400.000 Japanners. Ook hebben 10.000 van de 80.000 vrijwilligers voor het evenement zich teruggetrokken. Uit een recente peiling onder 1.500 Japanners blijkt dat 83 procent wil dat de Spelen opnieuw worden uitgesteld of zelfs geschrapt. Ruim 6.000 medici hebben aangegeven dat het onverantwoord is om het evenement te laten doorgaan, doordat ziekenhuizen de toestroom van coronapatiënten nu al niet aankunnen.
Ook wringt het bij veel Japanners dat ze zelf in een ‘soft lockdown’ zitten. Restaurants en bars sluiten om 20.00 uur en de middenstand heeft zwaar te lijden onder de pandemie. Tegelijkertijd ontvangt het land straks wel 12.000 sporters, plus de entourage die hoort bij de Spelen.
Het priktempo in Japan intussen is tergend langzaam. Momenteel is minder dan
5 procent van de Japanse bevolking gevaccineerd. Maar het gevaar van COVID gaat verder dan Japan alleen. Gevreesd wordt dat atleten een ‘olympische variant’ mee naar huis zullen nemen die zich zo over de hele wereld verspreidt.
Anthony Fauci, de belangrijkste medisch adviseur van de Amerikaanse president Joe Biden, maakt zich zorgen. ‘Als je zo weinig vaccineert, is dat natuurlijk reden tot zorg. Het is aan de Japanse overheid om te bepalen hoe ze dat wil aanpakken tijdens de Spelen. Je mag hopen dat meer mensen worden gevaccineerd. Want de aantallen nu zijn zorgwekkend laag.’
3.
Hoe reageert de Japanse politiek?
Een aantal Japanse steden waar atleten zouden verblijven, heeft zich teruggetrokken. De steden vrezen de mogelijke verspreiding van nieuwe varianten van het coronavirus en toenemende druk op de gezondheidszorg. Toch blijft de Japanse premier Yoshihide Suga herhalen dat het mogelijk is om de Spelen veilig te organiseren.
Prominente zakenmensen vragen zich inmiddels af of de Japanse regering gek is geworden. Masayoshi Son, oprichter van Softbank, vergelijkt de Spelen met een zelfmoordactie, en Hiroshi Mikitani, oprichter van online-retailgigant Rakuten, waarschuwt dat de Japanse economie veel meer te verliezen heeft dan de olympische bestuurders. Afgelopen donderdag riep ook de krant Asahi Shimbun, een van de sponsors, premier Yoshihide Suga op om de Spelen af te blazen. De invloedrijke krant heeft een oplage van meer dan zes miljoen.
Voor de premier speelt ook een ander motief mee en dat zijn de verkiezingen in oktober. Als hij de Spelen moet verschuiven, dan leidt dat tot gezichtsverlies, zeker als het China in februari 2022 wel lukt om de Winterspelen tot een goed einde te brengen. Suga voelt zich daarom genoodzaakt het evenement te laten doorgaan.
4.
Wat zegt het Internationaal Olympisch Comité (IOC)?
‘Volgens de adviezen die we krijgen van de Wereldgezondheidsorganisatie en van andere relevante instanties zijn de maatregelen die we hebben voorgesteld voldoende om veilige Spelen te kunnen houden,’ zei John Coates, de vicepresident die namens het IOC verantwoordelijk is voor de Spelen van Tokio tijdens een digitale persconferentie. ‘Dat is ook het geval als er een noodtoestand geldt.’
Uiteindelijk beslist het IOC of de Spelen doorgaan. Dat is zo vastgelegd in het contract met gaststad Tokio. Het IOC verdient zijn geld met uitzendrechten en sponsoring. Gaan de Spelen niet door, dan heeft dat grote financiële gevolgen. Het zou toekomstige edities zelfs in gevaar kunnen brengen. De kosten van het organiseren van de Olympische Spelen in Tokio worden geschat op bijna 13 miljard euro.
Als Japan toch eenzijdig besluit de Spelen te annuleren, pleegt het land contractbreuk en is het niet verzekerd tegen de financiële gevolgen. Het draait dan op voor alle kosten, plus de gederfde inkomsten van het IOC en andere belanghebbenden. De Japanse regering zit in een wurggreep.