EU-leiders hebben volgens premier Mark Rutte (VVD) flinke kritiek geuit op de Hongaarse premier Viktor Orbán om de invoering van de omstreden homowet. Vier vragen en antwoorden.
1.
Waarover gaat de homowet nu eigenlijk?
In de wet staat dat:
- Afbeeldingen van homoseksualiteit of geslachtsverandering niet aan minderjarigen ter beschikking mogen worden gesteld
- Leerkrachten homoseksualiteit of geslachtsverandering niet langer mogen ‘promoten’
- Lessen in seksuele voorlichting mogen alleen worden gegeven door organisaties die geregistreerd zijn door een bij wet bepaalde overheidsinstantie
- Beperkingen op advertenties met LGBT-inhoud
Lees ook het commentaar van Afshin Ellian: Orbán handelt met antihomowet in de geest van Iraanse ayatollahs
Concreet betekent dit dat er in publieke ruimtes niet meer gepraat mag worden over homoseksualiteit en geslachtsveranderingen als er kinderen bij zijn. Films en series waarin het thema aan bod komt, zoals Friends of Modern Family, mogen alleen na 23.00 uur worden getoond. Ook op school mag er niet zomaar les meer gegeven worden over het onderwerp. Reclamecampagnes waar koppels van hetzelfde geslacht op afgebeeld staan, zouden ook niet meer mogen.
2.
Waarom liepen de gemoederen zo hoog op?
Het topoverleg van EU-regeringsleiders donderdagavond 24 juni was volgens Rutte buitengewoon emotioneel. ‘Dit was wel heel heftig en indrukwekkend,’ zei de premier nadat hij en ‘het overgrote deel’ van zijn collega’s Orbán hadden aangesproken op de wet.
Vooral het persoonlijke verhaal van de Luxemburgse premier Xavier Bettel, die met een man is getrouwd, raakte de aanwezige leiders. ‘Iedereen had wel tranen in zijn ogen,’ aldus Rutte. Orbán kreeg bijval van Polen, Slovenië en Bulgarije.
Het was voor de premier de eerste keer dat een EU-regeringsleider tijdens een top ‘zo diepgravend en stevig’ werd aangesproken. De sfeer was dan ook niet geweldig, erkent Rutte. Er werd volgens de premier niet geschreeuwd.
PVV-leider Geert Wilders en FVD-leider Thierry Baudet spraken hun afkeur uit voor de actie van Rutte.
Great tweet by my friend @geertwilderspvv. Forum for Democracy shares the views here expressed and supports Hungary and Orban. https://t.co/DgBNiNFcRH
— Thierry Baudet (@thierrybaudet) June 25, 2021
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
3.
Hoe werkt Artikel 50-procedure?
Rutte deed eerder op de dag een opmerkelijke suggestie door Orbán ten overstaan van alle EU-leiders uit te dagen om een officiële procedure te beginnen om de Europese Unie te verlaten, de zogenoemde Artikel 50-procedure. Dat deed hij, omdat Orbán ‘zich kennelijk niet aan de waarden en normen van de Unie wil houden’. ‘Dat heb ik niet eerder gedaan,’ zei Rutte. De premier had niet de indruk dat de Hongaarse premier ‘dat onmiddellijk van plan was’.
Lees ook over dit onderwerp: Homovrije zones: strijdpunt in EU
Ingewijden meldden dat Rutte voor zijn voorstel bijval kreeg van meerdere regeringsleiders. De Belgische premier Alexander De Croo noemde de wet eerder al ‘achterlijk’ en zou tegen Orbán in de zaal hebben gezegd: ‘Homoseksueel zijn is geen keuze, homofoob zijn wel.’
De Europese Commissie gaat volgens Rutte verder met een procedure tegen Hongarije. Die moet het land dwingen om zich aan de EU-regels te houden. ‘De Commissie is daar volgens mij echt zeer voor gemotiveerd,’ zei Rutte.
De Hongaarse minister van Justitie Judit Varga liet via Twitter weten dat van vertrek uit de Europese Unie absoluut geen sprake is. ‘De verklaring van premier Rutte is niets meer dan een volgende aflevering van de politieke chantage. Hongarije wil niet vertrekken uit de EU. Integendeel, we willen haar redden van hypocrieten,’ zei Varga.
Dutch @MinPres Mark Rutte’s statement today is not more than another episode from the political blackmailing series. #Hungary doesn’t want to leave the #EU. On the contrary, we want to save it from hypocrites.
— Judit Varga (@JuditVarga_EU) June 24, 2021
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Demissionair minister van Justitie Ferd Grapperhaus (CDA) reageerde op zijn Hongaarse collega door te zeggen dat ‘gerechtigheid geen hypocrisie is’. ‘De Europese ministers van Justitie zijn de primaire verdedigers van gelijke behandeling van alle EU-inwoners, ongeacht sekse of seksuele oriëntatie. We moeten alle wetten die de rechten van lhbti-personen inperken afkeuren.’
4.
Heeft dit alles nog gevolgen voor de wedstrijd van Oranje in Boedapest en afreizende fans?
Aanvoerder Georginio Wijnaldum zal tijdens de wedstrijd tegen Tsjechië een aanvoerdersband met de tekst ‘OneLove’ dragen, als statement tegen ‘elke vorm van uitsluiting en discriminatie’.
De KNVB denkt dat tussen de vijf- en tienduizend Nederlandse supporters komend weekeinde afreizen naar de Hongaarse hoofdstad. Er komt een fanzone in het centrum van de stad, met optredens van Nederlandse artiesten, en de fans houden een mars. Voor zover bekend, zijn er geen plannen voor grootschalige protestacties, hoewel individuele fans laten weten dat regenbogen zullen figureren in hun uitdossing op de wedstrijddag.
Het is niet waarschijnlijk dat de Hongaarse politie zondag 27 juni zal optreden tegen regenboogvlaggenvertoon. Volgens de Hongaarse regering zijn de maatregelen vooral bedoeld voor lesmethoden in het onderwijs.
Voetbalfans die naar Boedapest afreizen, kunnen daar natuurlijk wel worden opgepakt als ze de openbare orde verstoren of ander strafbaar gedrag vertonen. Mocht een regenboogprotest bijvoorbeeld uitlopen op schermutselingen met tegendemonstranten, dan kunnen de Hongaarse autoriteiten optreden.