Nu het water de dorpen in de Eifel weer is uitgestroomd, wordt de omvang van de watersnood pas echt duidelijk. Duitse politici van de regeringspartijen CDU en SPD buitelen over elkaar heen in hun beloften om de getroffen bewoners te helpen. Logisch, want over twee maanden kiezen de Duitsers een nieuw parlement en een nieuwe bondskanselier. Welke impact heeft de ramp op de verkiezingen?
1. Hoe groot is de omvang van de watersnoodramp?
In de heuvelachtige Eifel is het puinruimen in talloze dorpen begonnen. Elke dag wordt duidelijker wat het water heeft aangericht. Ten minste 164 doden zijn te betreuren, maar gezien het grote aantal vermisten kan dat aantal nog fors oplopen.
In de zwaarst getroffen dorpen, zoals Ahrweiler, is voorlopig geen kraanwater, gas of elektriciteit. Ook telefoonverbindingen werken in diverse regio’s niet meer. Het kan nog weken duren voordat bewoners weer in die basisbehoeften zijn voorzien. Honderden Duitse militairen dragen in het gebied bij aan de schoonmaak- en herstelwerkzaamheden.
Lees ook deze blog van Robbert de Witt: Met deze softe kanselierkanshebbers staat conservatief Duitsland buitenspel
De eerste schattingen van de kosten om de getroffen regio terug te brengen in oude staat, lopen in de miljarden euro’s. Alleen al ruim 2 miljard euro zou nodig zijn om alle (toegangs)wegen in de regio te herstellen, en honderden miljoenen om de straten in de dorpen te repareren. Het ministerie van Vervoer verwacht dat 1,3 miljard euro nodig is om de spoorlijnen en treinstations te herstellen.
2. Is er al kritiek op de regering?
Dat de watersnood niet te voorkomen was, is voor veel Duitsers duidelijk. Maar het hoge dodental roept wel vragen op. Bewoners van onder meer Ahrweiler lieten in de Duitse pers weten dat de stortbuien en overstromingen hen totaal overvielen.
Het zwartepieten is begonnen over hoe dat kan. De meteorologen van de Deutscher Wetterdienst lieten weten twee waarschuwingen te hebben uitgezonden over de extreme weersomstandigheden. De eerste waarschuwing was er op maandag 12 juli, twee dagen voor de catastrofale regenval. Onduidelijk is hoe lokale overheden daarmee zijn omgegaan. Wel is zeker dat in de regio’s waar bewoners woensdagnacht door luchtsirenes en omroepwagens zijn gewaarschuwd, minder doden vielen.
Over de waarschuwingssystemen is nu een politiek debat losgebarsten. De minister van Digitale Infrastructuur wil zo snel mogelijk een waarschuwingssysteem per sms invoeren, vergelijkbaar met NL-alert. Tegen tabloid Bild zei Andreas Scheuer (CSU) dat de politieke wil daarvoor tot voor kort ontbrak. Duitsland loopt zelden voorop in het gebruik van digitale communicatie: begin 2021 besloot het Duitse parlement dan toch om de fax niet langer als communicatiemiddel te gebruiken.
3. Wat is de politieke impact?
De zoektocht naar een schuldige stoort sommige politici. Minister van Binnenlandse Zaken Horst Seehofer (CDU) vindt het ‘goedkope verkiezingsretoriek’ en ongepast op dit moment. Seehofer wordt door oppositiepolitici als de eindverantwoordelijke gezien. Susanne Hennig-Wellsow, voorzitter van het uiterst linkse Die Linke, vindt dat Seehofer moet opstappen.
Lees ook dit spraakmakende interview met de icoon van links Duitsland Sahra Wagenknecht: ‘We hebben de neergang aan onszelf te wijten’
Diverse prominente politici zien de ramp ook als een kans om zichzelf te profileren. Zo trok Olaf Scholz, SPD-kandidaatkanselier en de huidige minister van Financiën, direct na de ramp de portemonnee. Scholz zei direct 300 miljoen euro te willen vrijmaken voor acute hulpverlening.
Ook Armin Laschet, de CDU-kandidaat voor het kanselierschap, is direct betrokken bij de watersnood. Hij is momenteel president van de hard getroffen deelstaat Noordrijn-Westfalen. Laschet ging alleen meteen de mist in toen bondspresident Frank-Walter Steinmeier de regio bezocht. Terwijl Steinmeier in alle ernst zijn medeleven met de slachtoffers betuigde, barstte Laschet op de achtergrond in lachen uit na een onderonsje. De bulderende Laschet maakte later excuses.
4. Kan zijn naaste belager van Die Grünen profiteren van die blunder?
Lees ook het profiel over Annalena Baerbock:Laschet en zijn CDU gaan in diverse peilingen ruim aan kop. De partij zou op 29 procent van de stemmen kunnen rekenen. Op ruime afstand volgen Die Grünen. De verkiezingscampagne van die partij verloopt stroef. Met veel trompetgeschal werd kandidaatkanselier Annalena Baerbock in april gepresenteerd. In peilingen ging haar partij vervolgens voor even aan kop, maar na een paar onhandige uitspraken, een te laat opgegeven bonus en een plagiaatschandaal bij Die Grünen nam de belangrijkste opponent CDU de koppositie in de peilingen weer over.
Voor Die Grünen is de watersnoodramp in die zin een geluk bij een ongeluk. Het extreme weer vestigt de aandacht op klimaatverandering, die de partij met grootse plannen wil aanpakken. Baerbock wil dat de federale regering extra geld uittrekt voor lokale overheden om maatregelen te kunnen treffen tegen de opwarming. Ook zei Baerbock dat Duitsland sneller van steen- en bruinkool als energiebron af moet. Al voor 2030, niet pas in 2038.